Bạn bè quốc tế đến bắt tay chuc mừng Đại sứ Lê Lương Minh ngay sau khi công bố kết quả bỏ phiếu, ngày 16/10 |
Search cụm từ “Lê Lương Minh” trên google hôm 15/1, 41.400 kết quả hiện lên sau 0,20 giây. Tò mò, gõ chữ “Ngô Quang Xuân”, 84.300 kết quả sau 0,27 giây… Cánh báo chí vẫn bảo nhau, nếu đầu năm ngoái tha hồ “săn” Đại sứ Ngô Quang Xuân, biệt danh vui là “Mr. WTO” thì chắc chắn số báo Tết năm nay không thể thiếu Đại sứ Lê Lương Minh, người mà tôi gọi thân mật là “Mr. UN” trong buổi nói chuyện giữa ông với 6 cơ quan báo chí nhân dịp ông về nước dự cuộc gặp với báo chí của Bộ Ngoại giao dịp cuối năm.
Câu chuyện về niềm tin
Đại sứ Lê Lương Minh cho rằng, không phải ngẫu nhiên mà Việt Nam giành được số phiếu ủng hộ cao (183/190) trong cuộc bỏ phiếu hôm 16/10 – ngày lịch sử của Việt Nam trong quá trình hội nhập chính trị, an ninh quốc tế. Những nước có quan điểm, lập trường cơ bản giống Việt Nam, chia sẻ với Việt Nam nhiều lợi ích, đặt niềm tin vào Việt Nam là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, ngay cả những nước không cùng quan điểm, thậm chí không chung lợi ích với Việt Nam trong một số vấn đề, cũng bỏ phiếu tán thành. Trên thực tế, ngoài tinh thần trách nhiệm trong xử lý các công việc chung của cộng đồng quốc tế, Việt Nam còn được nhìn nhận như hình ảnh về một đất nước đổi mới, hội nhập đầy sức sống.
Sự nhất trí cao đối với “suất” thành viên không thường trực trong HĐBA của Việt Nam thực ra đã được “dọn đường” từ hơn 10 năm qua, khi Việt Nam chính thức ứng cử vào vị trí này (tháng 2/1997). Chạy đua vào HĐBA vốn luôn khó, chạy đua để có ghế đại diện cho nhóm châu Á lại càng khó hơn. Bởi châu Á là nhóm có số thành viên đông nhất (54), đa dạng nhất về khuynh hướng chính trị và tôn giáo, với nhiều quốc gia có những lợi thế tự nhiên do quy mô dân số và trình độ phát triển. Thường thì có 2-3 ứng cử viên. Tranh ghế nhiệm kỳ 2009-2010 đã có hai ứng cử viên và có thể bổ sung. Các ghế đại diện châu Á đến năm 2029 đều đã có nước đăng ký ứng cử.
Một dấu ấn không thể quên đối với Đại sứ Lê Lương Minh là cuộc họp ngày 27/10/2006 (sớm hơn 8 tháng so với qui định) thông qua nghị quyết của nhóm châu Á. “Không phải tôi mà là đại diện nước khác chủ động nêu lên trường hợp của Việt Nam. Rồi tất cả đại diện các nước đều giơ biển và phát biểu nhất trí Việt Nam làm ứng cử viên duy nhất…”, ông Minh xúc động nhớ lại. Trong lịch sử, hiếm có nước nào ứng cử vào vị trí này lại nhận được sự ủng hộ lớn như thế. “Trong quan hệ ngoại giao, tuyệt vời nhất là hoàn cảnh không có đối thủ”, Đại sứ chia sẻ. Trước đó vài hôm, khi nghe tin một vài nước khác cũng có ý định ra tranh cử với Việt Nam, ông đã gặp Đại sứ các nước này để tìm hiểu thì thông điệp mà ông nhận được thật bất ngờ: “Chúng tôi tin Việt Nam”, “Chúc các bạn thành công”.
Tất cả mới khởi đầu
Rõ ràng khi tiếp nhận chiếc ghế Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ từ ngày 1/1/2008, Việt Nam đã bước vào một cuộc chơi lớn, nơi mà nếu ai không có bản lĩnh thì sẽ bị loại dưới những hình thức khác nhau. Đại sứ Minh cho biết: Công việc của HĐBA rất đa dạng và có nhiều cấp bậc khác nhau. Có những cuộc họp của các ủy ban đặc trách việc thực thi những nghị quyết liên quan từng vấn đề cụ thể. Có những cuộc tham vấn để trao đổi ý kiến một cách không chính thức về những vấn đề mà Hội đồng phải xử lý và ra quyết định. Có những cuộc họp kín chỉ các nước thành viên được tham dự. Có những cuộc họp chính thức nhưng chỉ các nước thành viên được dự, số còn lại phải được sự chấp thuận của HĐBA. Riêng về họp chính thức, trong năm 2007, HĐBA đã tiến hành hơn 200 cuộc.
Nói vui là giờ “lâm trận” đã điểm, Đại sứ Lê Lương Minh vẫn không tránh khỏi những trăn trở của một vị thủ lĩnh. Trong khối lượng công việc đồ sộ, xung đột có, nhạy cảm có, sẽ không tránh khỏi những vướng mắc. Đơn giản như thời gian ở New York và Hà Nội chênh nhau 12 giờ, nguồn lực của chúng ta dù sao cũng còn hạn chế. Công việc mới, “đòi hòi bản thân mỗi người tham gia công việc phải nỗ lực hết mình; sự chỉ đạo, phối hợp giữa “trong” (Hà Nội) và “ngoài” (New York) phải chặt chẽ; cơ chế thông tin, ra quyết định phải kịp thời”, ông Minh nói.
Theo phân định trách nhiệm, có những vấn đề Đại sứ thường trực có thể quyết định hướng giải quyết, có những vấn đề cần xin chỉ đạo từ “bên nhà”. Ông Lê Lương Minh cho rằng, với cơ chế này, ông sẽ chủ động hơn, nhưng cũng đồng thời là một thách thức. Bản lĩnh khi ngồi vào chiếc ghế “nóng”, nếu chỉ có quyết đoán, tự tin, linh hoạt… thì chưa đủ. Trong việc xử lý các vấn đề phức tạp, khả năng dự báo tình huống quyết định hơn một nửa thành công – ông Minh chia sẻ.
Là 1 trong 6 cơ quan chính của LHQ, HĐBA được trao trách nhiệm hàng đầu trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. HĐBA có quyền đưa ra quyết định có tính ràng buộc đối với tất cả thành viên LHQ về các biện pháp hòa bình như đàm phán, điều tra, trung gian, hoà giải thông qua trọng tài, toà án và trong trường hợp cần thiết, là các biện pháp cưỡng chế, kể cả sử dụng vũ lực…
Bảo Hoàng