| TIN LIÊN QUAN | |
 | NAFTA: Không có vòng tái đàm phán thứ 8 |
| NAFTA làm nóng Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ |
Hoàn hảo nhưng khó với
Lựa chọn thứ nhất là theo đuổi một thỏa thuận quy mô, hoàn chỉnh, giải quyết được tất cả các vấn đề gây tranh cãi. Để làm được điều này, các nước thành viên NAFTA phải chấp nhận rời các cuộc đàm phán sang năm 2019, sau khi Mexico tiến hành xong bầu cử tổng thống, Mỹ ra mắt êkíp Quốc hội mới sau bầu cử giữa nhiệm kỳ.
 |
| Các nhà lãnh đạo phụ trách đàm phán vấn đề NAFTA của ba nước gặp mặt bên lề hội nghị thượng đỉnh Lima giữa lúc có nhiều áp lực cần phải đạt được thỏa thuận. (Nguồn: NAFTA) |
Tuy nhiên, khả năng này sẽ khó xảy ra vì Chính quyền Washington đang gia tăng sức ép để sớm đạt được thỏa thuận mới về NAFTA, có thể là trước cuộc bầu cử Tổng thống Mexico vào tháng 7, hoặc trước bầu cử Quốc hội giữa kỳ của Mỹ vào tháng 11 tới.
Hôm 9/4, Tổng thống Donald Trump cho biết các quan chức đàm phán 3 nước đã đạt được tiến triển đáng kể và NAFTA phiên bản mới "đang ở khá gần". Trong khi đó, trả lời kênh truyền hình Televisa của Mexico, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo cho biết ông chắc chắn rằng Mỹ, Canada và Mexico sẽ đạt được thỏa thuận sơ bộ về sửa đổi NAFTA vào đầu tháng 5 tới. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh điều này phụ thuộc nhiều vào sự linh hoạt của các bên.
Phiên bản “xoa dịu”
Lựa chọn thứ hai là các bên đạt được một thỏa thuận khiêm tốn ngay bây giờ, tương tự như phiên bản mới của Hiệp định Thương mại Tự do Mỹ - Hàn gần đây. Sự lựa chọn này có nghĩa là sẽ có một NAFTA không hoàn chỉnh, chỉ giải quyết được một số vấn đề khiêm tốn và còn nhiều vấn đề khác cần tiếp tục được bàn thảo. Thực tế cho thấy, qua 7 vòng đàm phán, các nhà thương thuyết của cả 3 nước mới chỉ hoàn tất được 6/33 chương của hiệp định.
Những vấn đề được cho là gai góc, còn nhiều bất đồng sâu sắc như: quy định xuất xứ đối với ô tô, điều khoản tự động hết hạn sau 5 năm, vấn đề mua sắm của chính phủ và cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại hầu như chưa có tiến triển.
Tuy nhiên, gần đây các vấn đề này đang hé lộ những tín hiệu lạc quan. Cách tính tỷ lệ nội địa hóa ô tô Bắc Mỹ có thể sẽ giải quyết được khi Mexico điều chỉnh đề nghị lương tối thiểu. Vấn đề mua sắm của chính phủ cũng có thể giải quyết bằng cách cho phép các thống đốc và thủ hiến bang thông qua các thỏa thuận có đi có lại giữa khu vực. Các bang và các tỉnh bang chịu trách nhiệm về chi tiêu cơ sở hạ tầng. Phát biểu tại Nhà Trắng ngày 9/4, Trump cho biết nước này cùng với Canada và Mexico đang tiến tới khá gần mục tiêu giải quyết các bất đồng về tương lai của NAFTA.
Theo Bộ trưởng Kinh tế Mexico, phái đoàn đàm phán Mỹ đang chịu sức ép phải đưa ra một thỏa thuận mới vào tuần đầu tháng 5/2018 nhằm cho phép Quốc hội nước này có đủ thời gian thảo luận NAFTA sửa đổi bởi cơ cấu thành viên trong Thượng viện và Hạ viện sẽ thay đổi sau kỳ bầu cử vào tháng 11/2018.
Mặt khác, khi căng thẳng thương mại Trung - Mỹ tiếp tục leo thang, Trung Quốc đang có những hành động trả đũa thương mại với Mỹ. Nếu Tổng thống Trump muốn giành được sự ủng hộ quốc tế để thuyết phục Trung Quốc hạn chế việc bán phá giá thép và tuân theo các quy tắc quốc tế về sở hữu trí tuệ, thì việc cải thiện quan hệ với những nước láng giềng như Canada và Mexico có ý nghĩa chính trị quan trọng. Hơn lúc nào hết, Mỹ đang muốn có một thỏa thuận thương mại để xoa dịu sự lo lắng của người dân về những căng thẳng trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: EPA/Shutterstock) |
Với những diễn biến liên quan gần đây, nhiều khả năng 3 nước sẽ nhất trí với sự lựa chọn thứ hai này. Đó sẽ là sự lựa chọn mang tính khả thi nhất và có thể đem lại lợi ích cho cả 3 nước thành viên NAFTA trong bối cảnh hiện tại.
Khó đổ vỡ
Lựa chọn thứ ba là NAFTA đổ vỡ, đồng nghĩa với việc Mỹ rút khỏi NAFTA. Ông Trump thường xuyên chỉ trích NAFTA và đã nhiều lần lên tiếng đe dọa xóa bỏ hiệp định này vì cho rằng đây là “thỏa thuận thương mại tồi tệ nhất” từ trước tới nay. Mexico cũng đã từng khẳng định sẵn sàng rút khỏi NAFTA nếu đây không phải thỏa thuận có lợi cho tất cả các bên.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng từng thể hiện sự cứng rắn khi khẳng định rằng Canada sẵn sàng rút khỏi NAFTA nếu đàm phán lại không đạt được một thỏa thuận mà Canada có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, cho đến lúc này, phiên bản về một NAFTA đổ vỡ sẽ khó xảy ra nhất bởi theo các nhà phân tích, tương lai NAFTA sẽ phụ thuộc vào Mỹ. Những tuyên bố của Mexico và Canada chỉ là chiến lược đàm phán thương mại của mỗi nước.
 |
| Một người đeo biển "Tôi ủng hộ NAFTA" tại Hội nghị Liên đoàn Nông trại Hoa Kỳ hàng năm tại Nashville, Tenn., Mỹ. (Nguồn: SFGate) |
Tình hình thực tế cho thấy những thành phần chính ủng hộ Chính quyền của Trump là nông dân, công nhân ngành ô tô và doanh nghiệp. Họ đang bảo vệ để NAFTA tồn tại. Một nửa dân số Mỹ vẫn muốn duy trì hiệp định này. Quốc hội Mỹ cũng đang gây sức ép đối với Tổng thống Trump, yêu cầu ông duy trì NAFTA. Một số nghị sỹ Mỹ đã lên tiếng chỉ trích Chính quyền của Trump về ý tưởng rút khỏi NAFTA. Trước đó, Hạ nghị sỹ Bill Pascrell thuộc Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ cho rằng Chính quyền của Trump có thể đã sai khi tuyên bố không cần NAFTA. Trong khi đó, Nghị sĩ Sander Levin cho rằng "không có bất kỳ lý do gì để Mỹ rời bàn đàm phán vào thời điểm này, trừ khi bị đẩy vào thế rất xấu”. Vì vậy, việc Mỹ rút khỏi NAFTA vào thời điểm này gần như sẽ không xảy ra và sự lựa chọn này sẽ không mang tính khả thi.
Những hành động của ông Trump khiến cho tương lai của NAFTA khó đoán định. Dù kết quả có là một NAFTA không hoàn chỉnh thì đây cũng được coi là thắng lợi. Bắc Mỹ vẫn sẽ là khối thương mại lớn nhất. NAFTA hiện chiếm 40% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu. Kim ngạch thương mại nội khối đạt trên 1.200 tỷ USD trong năm 2017, trong đó Mỹ đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của cả Mexico lẫn Canada.
 | Ông Trump lại muốn rút khỏi NAFTA do vấn đề người di cư Ngày 1/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo về khả năng nước này rút khỏi Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ ... |
 | Mexico và Canada cần chuẩn bị cho một NAFTA vắng Mỹ Ngày 15/3, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo cảnh báo Mexico và Canada cần phải chuẩn bị sẵn sàng cho một Hiệp định thương mại ... |
 | Tổng thống Trump muốn nhanh chóng kết thúc đàm phán NAFTA Trong cuộc điện đàm mới đây với Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi nhanh chóng hoàn tất các ... |
