Vụ điều tra chống bán phá giá thép không gỉ vừa qua là là bài học hữu ích cho DN Việt. (Ảnh minh họa) |
Cú hích từ ngành thép
Tại Hội thảo “Vụ điều tra chống bán phá giá đầu tiên ở Việt Nam: kết quả và bài học kinh nghiệm” mới đây tại Hà Nội, bà Phạm Châu Giang – Trưởng phòng điều tra các vụ kiện thương mại, Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Công Thương cho biết, với tư cách là bị đơn, đến nay Việt Nam đã phải đối mặt với gần 100 vụ kiện phòng vệ thương mại, trong đó có gần 50 vụ kiện chống bán phá giá từ các đối tác thương mại toàn cầu. Trong khi đó, với tư cách là nguyên đơn, việc Bộ Công Thương vừa qua ban hành Quyết định 7896/QĐ-BCT về áp dụng thuế chống bán phá giá đã đánh dấu thành công đầu tiên của doanh nghiệp Việt Nam khi khởi kiện đối tác nước ngoài bán phá giá tại thị trường Việt Nam.
Vụ kiện xuất phát từ hồ sơ yêu cầu điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá của một số công ty sản xuất thép không gỉ cán nguội Việt Nam (Posco VST, Inox Hòa Bình). Nhận thấy đây là vụ việc có đầy đủ điều kiện để khởi xướng điều tra, ngày 2/7/2013, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 4460/QĐ-BCT về việc tiến hành điều tra vụ việc.
Qua quá trình điều tra, xác minh cho thấy có hành vi bán phá giá mặt hàng thép không gỉ cán nguội nhập khẩu vào Việt Nam, gây thiệt hại không nhỏ cho ngành sản xuất trong nước. Từ kết luận đó, Bộ Công Thương đã quyết định áp dụng biện pháp chống bán phá giá với mức thuế từ 3,07% - 37,29% đối với một số sản phẩm thép không gỉ nhập khẩu từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Đài Loan.
Nhận định về thắng lợi này, ông Lê Sỹ Giảng, chuyên gia về điều tra chống bán phá giá cho rằng đây là một thành công của Việt Nam trong 10 năm qua kể từ khi Pháp lệnh chống bán phá giá của Việt Nam ra đời năm 2004.
“Vụ kiện thành công sẽ tạo ra cú hích rất lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, từ chỗ chúng ta còn bỡ ngỡ, thường xuyên bị các nước khác kiện thì nay cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp đã hiểu rõ ích lợi của công cụ này và biết cách sử dụng để phục vụ lợi ích của mình”, ông Giảng nhận xét.
Cần chủ động hơn
Dù thu được nhiều lợi ích nếu thắng kiện nhưng một nguyên nhân khiến Việt Nam vẫn chưa có nhiều vụ kiện chống bán phá giá là tâm lý e ngại kiện tụng, ngại va chạm với quy định luật pháp quốc tế của phần đông doanh nghiệp.
Theo bà Châu Giang, hiện doanh nghiệp chưa thực sự coi biện pháp phòng vệ thương mại như chiến lược trong kinh doanh. Thực tế cho thấy, ngoài hạn chế từ nguồn nhân lực của cơ quan điều tra, rào cản về ngôn ngữ, hệ thống tài chính kế toán thì sự chuẩn bị của các doanh nghiệp liên quan chưa tốt.
Sau vụ kiện lần này, doanh nghiệp Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học. Trong thời gian tới, với các vụ tranh chấp thương mại thì các hiệp hội, doanh nghiệp cần có chuẩn bị tốt nhất về nhân lực, lựa chọn người tư vấn và có sự chuẩn bị thật kỹ về hồ sơ yêu cầu điều tra để có kết quả tốt nhất. Bên cạnh đó, để việc khởi kiện được thuận lợi và dễ dàng, doanh nghiệp cần tham vấn luật sư trong nước và quốc tế.
“Chi phí cho việc mời luật sư, theo đuổi vụ kiện chắc chắn nhỏ hơn kết quả doanh nghiệp đạt được trong trường hợp thắng lợi. Bởi một khi đã có áp thuế chống bán phá giá sẽ áp thuế trong vòng năm năm và trong năm năm ấy các doanh nghiệp có đủ điều kiện để tái phúc lợi doanh nghiệp, phục hồi sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh của mình”, bà Giang khẳng định.
Nhiều chuyên gia cho rằng, công cụ phòng vệ thương mại không giống như công cụ hành chính đơn thuần. Việt Nam càng hội nhập sâu rộng thì hàng rào thuế quan càng bãi bỏ, cơ hội sử dụng công cụ hành chính không còn nhiều thì đây chính là công cụ phòng vệ hữu hiệu và hợp pháp.
“Từ sau vụ việc này, tôi cho rằng doanh nghiệp trong nước cần sẵn sàng cho những cuộc chơi cao hơn, chẳng hạn như chống trợ cấp, các cơ quan điều tra cũng phải nghĩ đến hướng đó để bảo vệ sản xuất trong nước mình”, ông Giảng khuyến nghị.
Giang Ly