Bước chuyển lớn phía trước Iran

Các cuộc biểu tình tại Iran xuất phát từ sự bất bình của người dân đối với nền kinh tế, song không báo hiệu sự sụp đổ của chính quyền theo đường lối cải cách. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
buoc chuyen lon phia truoc iran Iran xác nhận 30 công dân mất tích trong vụ va chạm tàu tại biển Hoa Đông
buoc chuyen lon phia truoc iran Iran: Biểu tình báo hiệu bất ổn kinh tế

Sau Giáng sinh, những người bảo thủ phản đối Tổng thống Hassan Rouhani đã tổ chức một cuộc tuần hành quy mô nhỏ tại thành phố Mashhas, song diễn biến này nhanh chóng vượt ngoài tầm kiểm soát và lan rộng ra khắp cả nước. Sự bất bình và giận dữ của người dân là dễ hiểu, nhất là khi họ đang phải vật lộn với tình trạng nghèo đói, tỷ lệ thất nghiệp cao, cũng như thực tế khó khăn mà Iran vẫn đang phải đối mặt ở thời điểm hiện tại.

Một số ý kiến tiêu cực thì cho rằng đây là dấu hiệu về một sự thay đổi chế độ tại Iran. Tuy nhiên, những nhà quan sát trung lập và phần đông dư luận nhận định quốc gia này vẫn chưa tới sát bờ vực sụp đổ, và những cuộc nổi dậy đang diễn ra không phải do một thế lực bên ngoài kích động, điều mà cả phe đối lập và chính quyền đều đang lên án. Thực tế, The Guardian cho rằng: “Iran chưa đến bờ vực, song những thay đổi rất lớn đang đến rất gần”. 

buoc chuyen lon phia truoc iran
Biểu tình tại Iran chưa thể đe dọa đến sự tồn vong của chế độ chính trị tại đây. (Nguồn: The Independent)

Làn gió mới Rouhani

Trên thực tế, tình hình kinh tế của Iran đã có nhiều tiến bộ rõ rệt trong thời gian trở lại đây. Lên nắm quyền vào tháng 8/2013, chính trị gia trung dung với tư tưởng cải cách, ông Hassan Rouhani đã phải “thừa kế” một nền kinh tế vá víu từ người tiền nhiệm bảo thủ Mahmoud Ahmadinejad: lạm phát ở mức 40%, đồng nội tệ trượt giá và tỷ lệ người thất nghiệp tăng cao. Nền kinh tế Iran tràn lan tham nhũng, bị chi phối bởi lợi ích nhóm và thiếu minh bạch.

Thế nhưng chỉ sau một nhiệm kỳ, mọi chuyện đã trở nên lạc quan hơn. Lạm phát tại Iran giảm xuống dưới 10% và Tehran “tái hòa nhập” với thế giới sau khi ký kết Kế hoạch Hành động Chung (JCPOA). Trong nhiệm kỳ hai, ông Rouhani đã cố gắng giải quyết thiếu sót về cơ cấu của nền kinh tế, cải tổ những bất cân bằng trong vấn đề tiền lương và thu hẹp khu vực công, chiếm hơn 30% nền kinh tế Iran.

Ông Rouhani cũng nỗ lực giảm, thậm chí xóa bỏ trợ cấp, đồng thời có kế hoạch để người dân có công ăn việc làm phù hợp, thay vì chu cấp miễn phí cho họ. Những biện pháp này tác động trực tiếp đến cuộc sống của khoảng 30 triệu người, kể cả những người nghèo nhất trong xã hội Iran. Tuy nhiên nỗ lực cân bằng ngân sách của ông Rouhani với chính sách thắt chặt thuế quan đã tạo ra cho ông không ít kẻ thù, nhất là từ những doanh nghiệp do các tập thể và tổ chức tôn giáo thành lập và điều hành. 

Trên mặt trận văn hóa, nhà lãnh đạo trung dung này đã hạn chế sự can thiệp của nhà nước đối với đời sống cá nhân của người dân và giảm đáng kể số tội phạm buôn lậu bị tử hình. Thật vậy, chính trường Iran luôn trở nên phức tạp hơn bởi những mâu thuẫn về chính sách trong lĩnh vực văn hóa, một nhân tố quan trọng trong kiểm soát xã hội Hồi giáo này. 

Chính trường khắc nghiệt

Tuy nhiên, song song với bước tiến về kinh tế, thể chế chính trị của Iran vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Những phe phái đại diện cho các nhóm lợi ích, vốn được xem là các nhà cải cách và bảo thủ, thực chất bao gồm rất nhiều lực lượng khác, thậm chí là cạnh tranh lẫn nhau. Những cuộc bầu cử được tổ chức khá thường xuyên với diễn biến vô cùng khốc liệt. Điểm sáng ở đây có lẽ là việc ngay cả khi vẫn còn thiếu ổn định và chia rẽ, song Iran vẫn tiến hành cách mạng thành công, chiến thắng cả Saddam Hussein, cũng như chịu đựng áp lực từ Mỹ trong nhiều thập kỷ. 

buoc chuyen lon phia truoc iran
Tổng thống Iran Hassan Rouhani vừa cải cách kinh tế, vừa đối phó với lực lượng chính trị khác trong nước (Nguồn: Reuters).

Nhưng xung đột chính trong lòng quốc gia Trung Đông là giữa Tổng thống Rouhani và phe bảo thủ, những người được chống lưng bởi một số thành viên lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo vẫn tiếp diễn và có chiều hướng căng thẳng hơn, đặc biệt là sau các cuộc tuần hành vừa qua. Những người tổ chức biểu tình đã vô tình cưỡi lên lưng một con hổ mà họ không thể kiểm soát và phải cố gắng thích nghi với “nguồn năng lượng” mà chính họ đã kích động. 

Thực tế là bất chấp những mâu thuẫn, cả phe cải cách và bảo thủ đều hiểu được sự bất bình của người dân và đang tìm cách tận dụng làn sóng này để thúc đẩy mục đích riêng của mình. Khả năng hiện thực hóa kế hoạch kinh tế của chính quyền cải cách phụ thuộc vào đáp ứng những tự do về mặt xã hội cho tầng lớp trung lưu. Trong khi đó, cam kết xóa bỏ đói nghèo của phe bảo thủ là điều đang nhận được rất nhiều sự hoan nghênh. Sự tồn vong của nền cộng hòa này phụ thuộc vào việc hai bên có thể thỏa mãn cả những nhu cầu về vật chất và tinh thần của người dân hay không. 

buoc chuyen lon phia truoc iran HĐBA LHQ bất đồng về tình hình Iran

Hội đồng Bảo an LHQ ngày 5/1 đã tiến hành phiên họp khẩn cấp để thảo luận về làn sóng biểu tình bạo lực tại ...

buoc chuyen lon phia truoc iran Ba vấn đề lớn của Trung Đông trong năm 2018

Quan hệ Saudi Arabia – Iran, chủ nghĩa khủng bố và các cuộc bầu cử sẽ là yếu tố chi phối khu vực này thời ...

buoc chuyen lon phia truoc iran Iran cáo buộc Mỹ can thiệp nội bộ, HĐBA họp khẩn

Ngày 4/1, Tổng Công tố Iran Mohammad Jafar Montazeri đã trực tiếp cáo buộc một quan chức Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) ...

(theo The Guardian)

Đọc thêm

Thủ môn Đặng Văn Lâm phục hồi thể lực sau chấn thương với chuyên gia Nhật Bản

Thủ môn Đặng Văn Lâm phục hồi thể lực sau chấn thương với chuyên gia Nhật Bản

Thủ môn Đặng Văn Lâm cho biết, quá trình hồi phục chấn thương tiến triển tốt nhờ có sự hỗ trợ của chuyên gia người Nhật Bản Ryo Asano.
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Argentina

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Argentina

Chiều 19/3, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đón và hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao, Ngoại thương và Tôn giáo Argentina Diana Mondino.
Mỹ quy định tốc độ Internet băng rộng mới cao hơn 4 lần so với chuẩn cũ

Mỹ quy định tốc độ Internet băng rộng mới cao hơn 4 lần so với chuẩn cũ

Mỹ vừa đưa ra quy định mới về tốc độ băng rộng cố định buộc các nhà mạng phải cung cấp Internet cố định có tốc độ tải xuống 100 ...
Tòa án Anh kết luận về người tự nhận là "cha đẻ" Bitcoin

Tòa án Anh kết luận về người tự nhận là "cha đẻ" Bitcoin

Tòa án Anh vừa đưa ra kết luận về Craig Wright, người luôn tự nhận là cha đẻ của “Bitcoin” - đồng tiền điện tử lớn nhất thế giới tính ...
Hướng dẫn cách tặng nhạc chờ Zalo đơn giản với nhiều bài hát cực hay

Hướng dẫn cách tặng nhạc chờ Zalo đơn giản với nhiều bài hát cực hay

Hiện nay, Zalo đã cho phép bạn gửi tặng nhạc chờ đến bạn bè của mình. Nếu bạn đang có nhu cầu nhưng chưa biết cách thực hiện thì bài ...
Thúc đẩy hợp tác thực chất giữa các trường đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ

Thúc đẩy hợp tác thực chất giữa các trường đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng bày tỏ kỳ vọng VELP 2024 sẽ gợi mở những ý tưởng mới cho các cơ quan của Việt Nam trong xây dựng và thực thi các ...
Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Cuộc họp diễn ra trước thềm Hội nghị lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 10, dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới tại Tokyo, Nhật Bản.
Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Ông Donald Trump phải nộp phạt tổng cộng 464 triệu USD liên quan vụ kiện vì tội gian lận tài chính ở New York.
Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Tổng thống Ukraine hối thúc Quốc hội Mỹ về việc viện trợ quân sự cho Kiev, cho rằng điều này rất quan trong trong xung đột của nước này với Nga.
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động