 |
| Trụ sở Nghị viện châu Âu - Ảnh minh họa. (Nguồn: DPA) |
Hai hướng đi mới
Ngày 6/4, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất hai hướng đi khả thi mới đối với quy chế tị nạn theo Hiệp định Dublin của Liên minh châu Âu (EU). Thứ nhất là sự thay đổi toàn diện hệ thống rà soát tự động và bắt buộc đối với việc tái phân bổ các đơn xin cư trú trên khắp EU. Hướng còn lại cho rằng, các nguyên tắc của Dublin phải được giữ nguyên với việc tăng cường thực thi cùng sự hỗ trợ cho các quốc gia ở tuyến đầu.
Phó Chủ tịch thứ nhất của EC Frans Timmermans cho biết: “Sự khác biệt trong các phương pháp tiếp cận của từng quốc gia đã gây ra tình trạng xin tị nạn và sự di trú không đồng đều. Trong khi đó, chúng ta có thể thấy trong cuộc khủng hoảng hiện nay, quy chế Dublin đã đặt quá nhiều trách nhiệm lên chỉ một vài nước thành viên”.
Ông Timmermans chỉ ra rằng, cuộc khủng hoảng tị nạn đã bộc lộ sự yếu kém trong hệ thống tị nạn chung châu Âu, vốn được thiết lập trên cơ sở của Hiệp định Dublin. Theo một thông cáo báo chí của EC, những đề xuất cải cách nói trên sẽ đối phó tốt hơn với một số lượng lớn người di cư và sẽ đảm bảo chia sẻ trách nhiệm được công bằng.
Bất đồng quan điểm
Ông Manfred Weber, Chủ tịch Nhóm EPP thuộc Nghị viện châu Âu, cho rằng: “Làn sóng di cư tràn lan hiện nay đã tạo ra những bất đồng trong nhiều nước thành viên. Các thủ tục khác nhau trong việc giải quyết các hồ sơ tị nạn ở khắp các nước thành viên liên minh còn làm cho vấn đề tồi tệ hơn. Châu Âu cần một sự hợp tác hơn nữa trong một quy chế tị nạn công bằng hơn”.
Theo ông Weber, việc các nước cùng ở trong châu Âu nhưng lại sử dụng các tiêu chuẩn khác nhau đối với việc chấp nhận người tị nạn là một thực tế không thể chấp nhận được. “Sự đoàn kết và chia sẻ gánh nặng phân bổ người nhập cư là điều rất quan trọng”, ông nhấn mạnh.
Trong khi đó, Timothy Kirkhope, Người phát ngôn của nhóm theo xu hướng Bảo thủ và Cải cách châu Âu trong Nghị viện châu Âu nhận định rằng, không cần phải thiết lập một hệ thống mới để thay thế quy chế Dublin. Các quy tắc trong Dublin vẫn nên được duy trì nhưng với sự thực thi tốt hơn, cùng với sự hỗ trợ dành cho các nước ở tiền tuyến.
Ông Kirkhope nói: “Tốt hơn hết là chúng ta hãy cố gắng vận hành hiệu quả hơn hệ thống mà chúng ta đang có, với sự chia sẻ trách nhiệm rõ ràng giữa các nước và sự hỗ trợ cho các quốc gia đang đối mặt với làn sóng di cư lớn nhất”.
Guy Verhofstadt, người đứng đầu Nhóm Tự do và Dân chủ châu Âu thuộc Nghị viện châu Âu, thì lại cho rằng việc cải tổ Hiệp định Dublin là một bước đi thiết yếu. Ông nói: “Thỏa thuận giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ không thể giảm bớt số lượng người nhập cư và tị nạn đổ vào châu Âu, vì vậy, đây là thời điểm đưa vào thực thi một quy chế khả thi của châu Âu nhằm kiểm soát cuộc khủng hoảng này theo một cách nhân văn và hợp pháp nhất”. Tuy nhiên, ông Verhofstadt cũng nhấn mạnh một thực tế là những đề xuất cải cách nói trên sẽ phải mất nhiều thời gian để có thể đi đến thực thi toàn diện.
Châu Âu cần đoàn kết
Truyền thông EU cho biết, các đề xuất nói trên được kỳ vọng sẽ được đưa ra thảo luận giữa Bộ trưởng nội vụ các nước thành viên vào ngày 21/4 tới tại Luxembourg và EC sẽ đưa ra một đề xuất chính thức có tính pháp lý “trước mùa Hè này”. Đề xuất này cũng cần giành được sự đồng thuận của đa số các nước thành viên và sau đó sẽ trình Nghị viện châu Âu thông qua.
Trong khi đó, một số quốc gia Trung và Đông Âu vẫn duy trì sự thận trọng xung quanh hạn ngạch tiếp nhận người tị nạn của hệ thống này. Quốc vụ khanh Czech Tomas Prouza phụ trách các vấn đề châu Âu, đã phát biểu trên trang Twitter của mình hôm 6/4: “Lại là phân bổ hạn ngạch nữa sao? EU sẽ tiếp tục 'cưỡi trên lưng con ngựa chết này' đến bao giờ, thay vì làm những điều khác thực sự hữu ích hơn?".
Trong bài trả lời phỏng vấn Tân Hoa Xã, Giáo sư Wang Yiwei (Đại Học Nhân dân Trung Quốc), đã bộc lộ sự bi quan về triển vọng của việc thực thi đầy đủ những cải cách này đối với 28 nước thành viên EU. Theo giáo sư Wang, đối với các quốc gia “tiền tuyến” như Hy Lạp và Italy, họ thiếu tiền và nhân lực để có thể tiếp nhận người tị nạn. Còn đối với một số quốc gia Trung và Đông Âu như Cộng hòa Czech và Ba Lan, họ luôn lo ngại rằng, người nhập cư sẽ ảnh hưởng đến công việc và môi trường xã hội. Trong khi đó, các nước như Đức và một số quốc gia Bắc Âu có nền kinh tế tương đối ổn định và đang cần thêm nhân lực, vì vậy họ có thể sẽ cởi mở hơn đối với làn sóng tị nạn.
Gianni Pittella, Chủ tịch nhóm Xã hội và Dân chủ thuộc Nghị viện châu Âu, cho rằng việc sửa đổi Hiệp định Dublin “không thể chỉ đơn thuần là một thao tác bề ngoài”. “Vì vậy chúng ta nên kêu gọi EU thể hiện sự đoàn kết và can đảm để có thể đưa ra một chính sách tị nạn châu Âu thiết thực và hiệu quả nhất”, ông nói.
