| TIN LIÊN QUAN | |
 | “Vũ điệu” vàng và Brexit |
| Anh: Ráo riết vận động đến phút chót |
Brexit không có hiệu lực ngay lập tức
Theo điều 50 của Hiệp ước EU, những thành viên muốn rút khỏi khối này trước hết phải đàm phán về các điều khoản rút khỏi, đồng thời đề ra một khuôn khổ cho sự hợp tác trong tương lai với châu Âu. Tiến trình này có thể mất tới 2 năm.
Trước khi các cuộc đàm phán về việc rút khỏi EU kết thúc, nước Anh vẫn sẽ được xem là một thành viên đầy đủ của EU và bị ràng buộc bởi các quy định và hiệp ước của khối. Cho tới khi London và Brussels đạt được thỏa thuận cuối cùng, văn kiện đó sẽ phải được đưa ra bỏ phiếu tại Hội đồng châu Âu cũng như các Nghị viện Anh và châu Âu.
Nếu như các cơ quan của EU đều bỏ phiếu phản đối văn kiện này, tất cả các bên sẽ phải quay lại bàn thương lượng để phác thảo một hiệp ước mới. Về lý thuyết, Anh có thể lựa chọn đơn phương rút khỏi EU, song làm như vậy sẽ khiến các cuộc đàm phán trong tương lai giữa London và Brussels sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều. Nếu Anh muốn tiếp tục duy trì thỏa thuận thương mại tự do với EU - khối mậu dịch lớn nhất thế giới - sau khi không còn là thành viên của khối này, London không thể phá hỏng quan hệ với Brussels.
Rốt cuộc, tiến trình các cuộc đàm phán về việc Anh rời EU (Brexit) sẽ được quyết định bởi các cuộc thương thuyết chính trị. Những thông tin rò rỉ mới đây cho thấy, Chính phủ Đức muốn nhanh chóng dàn xếp các cuộc đàm phán với London để giảm thiểu bất kỳ bất ổn tài chính nào có thể xảy ra sau Brexit.
Ngược lại, Pháp bị cho là muốn gây khó khăn cho sự ra đi của nước Anh nhằm phát đi thông điệp tới những đảng hoài nghi châu Âu ở trong nước. Những lợi ích trái chiều này có thể làm trầm trọng thêm những rạn nứt giữa các thành viên EU.
 |
| Tiến trình đàm phán để Anh rút khỏi EU có thể mất 2 năm. (Ảnh: Reuters) |
Ba thách thức lớn của Anh
Một khi nước Anh hoàn toàn rút khỏi EU, Chính phủ Anh sẽ ngay lập tức phải giải quyết ba vấn đề chủ chốt.
Liên quan đến mậu dịch thương mại, khoảng 45% xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của Anh đổ sang các nước thành viên EU, và khoảng 53% hàng nhập khẩu của nước này đến từ các quốc gia EU. Do đó, Anh sẽ phải duy trì được quyền tiếp cận thị trường chung của châu Âu. Để làm được như vậy, London cần phải đàm phán các hiệp định thương mại tự do mới với khối này và cả với những quốc gia không thuộc EU song giao dịch với Anh thông qua EU. Dựa trên kinh nghiệm lịch sử, những hiệp định như vậy có thể mất tới cả thập kỷ mới hoàn tất.
Một khi các quy tắc của EU không còn được thực thi, Quốc hội Anh sẽ phải tái ban hành, sửa đổi hoặc bãi bỏ những điều luật hiện hành. Những người chỉ trích Brexit đã cảnh báo rằng khoảng cách giữa các quy định của Anh và EU sẽ ngày càng lớn theo thời gian, điều này làm tổn hại tới xuất khẩu của Anh sang “lục địa già” và làm giảm sức hấp dẫn đầu tư của nước Anh.
Một vấn đề rắc rối khác là nhập cư. Sau khi rời khỏi EU, London sẽ phải quyết định vị thế của các công dân EU đang làm việc tại Anh, tương tự như Brussels sẽ phải xác định vị thế của công dân Anh đang làm việc tại các quốc gia thuộc khối.
Brexit sẽ khiến nước Anh bị tổn hại về chính trị. Lá phiếu rút khỏi EU sẽ gần như ngay lập tức khiến Thủ tướng Anh David Cameron, một người ủng hộ việc ở lại EU, phải từ chức. Những phe phái chủ trương Brexit trong đảng Bảo thủ cầm quyền khi đó sẽ phải chứng minh rằng họ có đủ số ghế tại Quốc hội để đề cử người kế nhiệm ông Cameron mà không phải tiến hành cuộc bầu cử mới. Tuy nhiên, trong bối cảnh đảng này đang bị chia rẽ sâu sắc, điều này rất khó xảy ra.
Trong khi đó, London cũng sẽ phải đối phó với những yêu sách độc lập mới từ Scotland. Đa số cử tri người Scotland ủng hộ EU, và các thành viên của đảng Dân tộc Scotland (SNP) đã kêu gọi tổ chức trưng cầu ý dân về nền độc lập nếu như Anh rút khỏi EU.
Về mặt kinh tế, nhiều người dự đoán Brexit sẽ gây ra một cú sốc lớn do các thị trường toàn cầu hoang mang trước tương lai của nước Anh và châu Âu. Trên thực tế, những lo ngại về cuộc trưng cầu ý dân đã khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Anh chậm lại trong quý I năm 2016. Theo ước tính, nền kinh tế Anh sẽ sụt giảm 3-6% trong 2 năm sau Brexit.
Về lâu dài, tác động của Brexit đối với nền kinh tế Anh sau 2 năm đầu tiên sẽ phụ thuộc vào một số nhân tố. Chẳng hạn như sức hấp dẫn của nước Anh như một cửa ngõ của đầu tư nước ngoài vào châu Âu có thể giảm sút nếu như Anh không còn là thành viên của EU. Hiện có một nửa số trụ sở tại châu Âu của các công ty không thuộc EU đang đặt tại Anh, và nhiều công ty có thể sẽ chuyển trụ sở sang những nước thành viên EU. Tương tự, nhiều ngân hàng và thể chế tài chính đang hoạt động tại London có thể chuyển sang những trung tâm hấp dẫn hơn như Paris hay Frankfurt.
Mặc dù nhiều lợi thế tự nhiên của nước Anh - các quy định dễ dãi, bầu không khí thân thiện với giới kinh doanh, các thị trường vốn và lợi thế của tiếng Anh... - sẽ không bị ảnh hưởng bởi Brexit, song nhiều tác động của kết quả bỏ phiếu sẽ phụ thuộc vào việc nước Anh sẽ gây dựng mối quan hệ như thế nào với châu Âu sau khi rời khỏi EU.
Quan hệ Anh - EU hậu Brexit có thể theo một trong ba mô hình sau: mô hình Na Uy - Anh có thể gia nhập Khu vực Kinh tế châu Âu theo những điều khoản tương tự như của Na Uy; mô hình Thụy Sĩ - Anh có thể đàm phán với EU về một loạt hiệp định song phương, cho phép nước này tiếp cận một số khu vực nhất định của thị trường chung EU; mô hình Hàn Quốc - phương án cuối cùng của Anh là ký một hiệp định thương mại tự do với EU tương tự như văn kiện mà khối này ký với Hàn Quốc vào năm 2009.
Thay đổi cán cân quyền lực ở châu Âu
Ngay sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc, nếu kịch bản Brexit xảy ra, cú sốc từ việc một thành viên rời khỏi EU sẽ châm ngòi cho những cuộc biểu tình ủng hộ sự đoàn kết của châu lục trên toàn châu Âu. Đức và Pháp sẽ chớp lấy cơ hội để thúc đẩy sự hợp tác bằng những đề xuất làm sâu sắc thêm sự hòa nhập của châu Âu. Những biện pháp mới có thể sẽ tránh những vấn đề gây tranh cãi, như hòa nhập về tài chính, mà thay vào đó tập trung vào những lĩnh vực đã có sẵn sự nhất trí như an ninh và quốc phòng.
Tuy nhiên, làn sóng ủng hộ sự thống nhất của châu Âu sẽ chỉ kéo dài ngắn ngủi. Những toan tính tranh cử của các nhà lãnh đạo Pháp và Đức sẽ khiến Paris và Berlin càng khó có thể đạt được bất kỳ hiệp định "đáng giá" nào trước năm 2017. Ngoài ra, mặc dù Pháp và Đức có mối quan tâm chung trong việc tạo ra một "liên bang" châu Âu, song họ lại có những quan điểm khác nhau về hình hài của "liên bang" này. Và mặc dù các quốc gia tại Trung và Đông Âu nhìn chung ủng hộ khối này, song họ ngày càng cảnh giác trước những quyết định khiến Brussels có thêm quyền giám sát các quốc gia thành viên EU.
Không có Anh, EU sẽ mất một thành viên tự do, thân thiện với thị trường, thay vào đó những quốc gia theo chủ trương can thiệp như Pháp, Italy và Tây Ban Nha sẽ chiếm thế thượng phong trong khối. Đức lâu nay vốn xem Anh là một đối trọng với Pháp trong EU, và nếu không có lá phiếu của London trong Hội đồng châu Âu, Đức, Hà Lan và các quốc gia Bắc Âu sẽ đánh mất một sự hậu thuẫn quan trọng trên bàn đàm phán với các quốc gia Địa Trung Hải. Vị thế của Đức bị suy yếu thậm chí có thể khuyến khích Pháp tìm cách chiếm vai trò cầm trịch của khối, làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia lãnh đạo EU. Nếu như các quốc gia Bắc Âu bắt đầu lo sợ sự tiếp quản bởi khối Địa Trung Hải của châu lục, làn sóng hoài nghi châu Âu ở phương Bắc có thể sẽ gia tăng.
 |
| "Nụ hôn chống lại thù ghét" là nội dung ghi trên tấm biểu ngữ của hai người trẻ Đức ủng hộ Anh ở lại EU. Ảnh chụp trước cổng Brandenburg, thủ đô Berlin ngày 19/6. (Nguồn: Reuters) |
Mâu thuẫn giữa Tây Âu và Đông Âu có thể nới rộng sau khi Anh ra đi. Bởi lẽ, Trung và Đông Âu vẫn xem Anh là nước bảo vệ cho lợi ích của những quốc gia thành viên EU song không thuộc Khu vực đồng Euro (Eurozone). London cũng là một trong những nước ủng hộ mạnh nhất các lệnh trừng phạt Nga, điều này phù hợp với chính sách của Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic. Nếu Anh rút khỏi khối, các quốc gia ở vùng ngoại vi của EU có thể ngày càng bị cô lập với các quốc gia còn lại trong khối.
Vì Anh chiếm khoảng 12% ngân sách của EU, do đó những mâu thuẫn Bắc - Nam và Đông - Tây có thể càng nghiêm trọng hơn do khối này phải điều chỉnh để thích nghi với ngân sách eo hẹp hơn. Brussels, do buộc phải giảm chi tiêu hoặc yêu cầu các quốc gia thành viên còn lại của EU đóng góp thêm tiền, có thể sẽ phải chứng kiến các cuộc tranh cãi giữa các khu vực của châu lục.
EU cũng sẽ phải chứng kiến ảnh hưởng của họ bị giảm sút trên trường quốc tế. Nhờ sức mạnh quân sự và mạng lưới của thuộc địa cũ, nước Anh tự hào là có một vai trò không dễ gì thay thế được trong các vấn đề quốc tế. Thiếu Anh, Đức sẽ bị gây áp lực ngày càng lớn buộc phải đóng vai trò lớn hơn trong việc ra quyết sách đối ngoại của khối - một vai trò mà Berlin vẫn tìm cách né tránh và một số quốc gia EU cũng muốn ngăn cản.
 | "Brexit" và bài học cho ASEAN ASEAN đang đứng trước những nguy cơ khủng hoảng tiềm ẩn nếu không chứng tỏ được giá trị thực tế của mình. |
 | Nước Anh trước "giờ G" Một ngày nữa là người Anh sẽ phải quyết định "đi hay ở" EU. Tỷ lệ ủng hộ và phản đối liên tục thay đổi ... |
 | Kinh tế Anh bị ảnh hưởng nặng nếu rời EU Đó là nhận định của Thủ tướng Anh David Cameron hôm 19/6. |
