Chính sách châu Á và Trung Quốc của Tổng thống Obama

Đã đến lúc nhìn lại mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc, những lợi ích của Mỹ tại châu Á và những thành quả gần đây mà Tổng thống Obama đạt được tại khu vực này.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama Những “tính toán” làm nên lịch sử
chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama Việt Nam, Hoa Kỳ trao đổi thúc đẩy giải quyết vấn đề Biển Đông

Trong lịch sử, các vấn đề toàn cầu rất ít khi được giải quyết một cách dứt khoát và nhanh chóng mà phải cần có thời gian, chẳng hạn như sự sụp đổ của Liên Xô hay thống nhất Đông Đức và Tây Đức... Và dưới thời Tổng thống Obama, phương châm này là sợi chỉ đỏ xuyên suốt những chính sách của Mỹ tại châu Á.

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama
Ông Obama đáp xuống sân bay Hàng Châu hôm 3/9. (Nguồn: Reuters)

Những câu chuyện thành công tại châu Á

Không giống như một Trung Đông luôn ở trong tình trạng hỗn loạn và khủng hoảng hay một châu Âu với sự thống nhất luôn bị đe dọa, châu Á là một khu vực có nền kinh tế năng động và môi trường hòa bình, ổn định. Hơn nữa, châu Á là khu vực có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới, là cái nôi của những công ty, công nghệ làm thay đổi nền kinh tế toàn cầu cũng như là nơi mang lại hàng trăm tỷ USD thương mại, đầu tư cũng như nguồn nhân lực lao động tại Mỹ.

Những dấu hiệu tích cực này là thành quả của chính sách đối ngoại lưỡng đảng tại Mỹ. Nó đã góp phần củng cố hệ thống liên minh vững chắc, nâng tầm liên kết kinh tế với những đối tác châu Á, xây dựng mối quan hệ tích cực với một Trung Quốc đang trên đà phát triển và tăng cường hiện diện quân sự tại khu vực.

Tổng thống Obama tin rằng, lợi ích mà Mỹ theo đuổi có mối quan hệ chặt chẽ với những khu vực có nền kinh tế phát triển, ví dụ như mối quan hệ khăng khít của Mỹ với một châu Âu thịnh vượng và năng động trong suốt chiều dài lịch sử. Điều này có nghĩa là Mỹ vừa không muốn duy trì hiện trạng khu vực, cũng không muốn gây mất ổn định tại nơi đây. Vì vậy, Mỹ cần phải có một chính sách cân bằng trong việc ứng phó với một Trung Quốc đang gia tăng về sức mạnh kinh tế, quân sự cũng như chính trị. Hiện Trung Quốc được xem như là nỗi lo ngại đối với các quốc gia trong khu vực và là đối thủ chiến lược tiềm tàng của Mỹ trong tương lai.

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama
Trung Quốc và châu Á có mối quan hệ chặt chẽ với lợi ích của Mỹ. (Nguồn: Asi Art Archive in America)

Nguyên tắc xuyên suốt 

Chính sách Trung Quốc của Tổng thống Obama là một sự tiếp nối trong chính sách của các Tổng thống Mỹ trước đây kể từ thời Richard Nixon. Cơ sở hoạch định chính sách này dựa trên một số nguyên tắc bao gồm: chấp nhận sự gia tăng ảnh hưởng trên thế giới của một Trung Quốc phát triển hòa bình và tuân thủ luật pháp quốc tế; xây dựng mạng lưới liên kết rộng lớn, quan hệ khăng khít với giới lãnh đạo và người dân Trung Quốc; bảo vệ các đồng minh và đối tác trong khu vực cam kết an ninh và hiện diện quân sự trong trường hợp xấu nhất xảy ra; và thiết lập một khuôn khổ hợp tác đa phương chính thức bao gồm Mỹ, Trung Quốc và những nước khu vực khác.

Bên cạnh đó, những thành tựu to lớn của Mỹ tại khu vực trong thời gian qua bao gồm việc thành công thiết lập nền Dân chủ tại Myanmar; quyết định gia nhập Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) và những nỗ lực nhằm nâng tầm Hội nghị này trở thành diễn đàn an ninh chính của khu vực; tăng cường quan hệ an ninh với Nhật Bản, Hàn Quốc và các đồng minh khác; và đưa quan hệ với 10 quốc gia thành viên ASEAN đi vào chiều sâu.

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama
Tổng thống Obama và các lãnh đạo ASEAN. (Nguồn: AP)

Trong quan hệ với Trung Quốc, Tổng thống Obama đã từng bước cải thiện quan hệ hợp tác và tính minh bạch, cùng với thực hiện những biện pháp tăng cường an ninh của đồng minh tại khu vực. Mỹ và Trung Quốc đã kết thúc đàm phán và đi đến thỏa thuận quân sự nhằm tránh những sự cố va chạm trên biển và không phận quốc tế. Ngoài ra, chính quyền Obama đã thỏa thuận thành công với Trung Quốc trong những nỗ lực nhằm ngăn chặn sự phổ biến vũ khí hạt nhân tại Iran; đặt ra định mức cho lượng khí thải nhà kính gây nên thay đổi khí hậu; và tăng cường an ninh mạng trong vấn đề sở hữu trí tuệ của những doanh nghiệp Mỹ.

Bên cạnh những thỏa thuận đó, Mỹ cũng tăng cường hiện diện hải quân của mình tại biển Đông và lần đầu tiên đưa ra chính sách lâu dài của mình tại biển Đông một cách toàn diện. Chính sách nay chủ yếu xoay quanh việc Mỹ sẽ gửi một số hạm đội hải quân và không quân tiến bộ bậc nhất của mình đến khu vực Thái Bình Dương, đồng thời tái khẳng định sự đảm bảo an ninh Nhật Bản đối với những quần đảo đang xảy ra tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc trên biển Hoa Đông.

Những nhiệm vụ dang dở

Cuộc gặp mặt cuối cùng giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng với những lãnh đạo cấp cao châu Á khác đã nêu lên hai thách thức lớn đối với chính sách của Mỹ tại châu Á.

Thách thức thứ nhất đó là những khó khăn chồng chất trong vấn đề đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Liệu Trung Quốc có giải quyết những tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông bằng những biện pháp hòa bình; hợp tác trong việc đẩy lùi chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên; xây dựng một mối quan hệ bình thường, tích cực với Nhật Bản. Liệu Bắc Kinh có hướng tới một thể chế thương mại và đầu tư bền vững hơn cũng như tháo dỡ những chính sách mang tính chủ nghĩa dân tộc và trọng thương khiến các quốc gia khác phải trả đũa bằng những hàng rào thuế quan và làm giảm đi sự thịnh vượng toàn cầu hay không? Người nắm đáp án trả lời những câu hỏi nay chỉ có thể là Trung Quốc, chứ không phải là Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào khác.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay sẽ giúp cho Trung Quốc tìm được câu trả lời. Giờ đây chính sách ngăn chặn của Mỹ hay sự cô lập Trung Quốc sẽ không thể đi đến những kết quả mong muốn. Trong nhiệm kỳ của mình,Tổng thống Obama chưa thể giải quyết bất kỳ vấn đề nào trong những vấn đề kể trên nhưng những gì ông đạt được đã thể hiện những tiến bộ vượt bậc và tạo tiền đề vững chắc giúp vị tổng thống kế nhiệm có thể làm tốt hơn.

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama
Chính trị Mỹ đang đối mặt với nhiều thử thách. (Nguồn: Business Insider)

Thách thức thứ hai đến từ tình hình nội tại nước Mỹ. Nó bắt nguồn tư những những đề xuất vô lý của ông Donald Trump - Ứng cử viên Đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng tháng 11 tới - đó là cho phép Nhật Bản và Hàn Quốc sở hữu vũ khí hạt nhân; từ bỏ liên minh nếu đối tác của Mỹ không có những “chia sẻ công bằng”; áp mức thuế 45% với Trung Quốc; và quay lưng lại với những xúc tiến về thương mại tự do.

Tất cả những đề xuất này nếu trở thành sự thật thì sẽ là một bước thụt lùi, một sự phá hoại tất cả những thành tựu của Tổng thống Obama và những người tiền nhiệm đã phấn đấu nhằm xây dựng một châu Á hòa bình và thịnh vượng phục vụ những lợi ích của Mỹ. Đàm phàn đi đến Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là một trong những thành tựu điển hình trong chính sách “xoay trục” châu Á của Tổng thống Obama, có thể cũng sẽ trở thành nạn nhân của chính trị trong nước Mỹ. Nếu như TPP không được Quốc hội Mỹ thông qua trong năm nay, thì nó sẽ cần phải được nhanh chóng thông qua vào nhiệm kỳ tới của Tổng thống kế nhiệm. Nếu không uy tín của Mỹ sẽ mất đi trong mắt các quốc gia châu Á mà từ trước tới nay họ luôn xem Mỹ như một đối tác tin cậy.

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama

Sóng gió trong liên minh Mỹ - Philippines dưới thời Duterte

Trung tâm An ninh Mới (CNAS) của Mỹ mới đây đăng bài viết của hai chuyên gia Patrick M. Cronin và Anthony Woon Cho phân ...

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama

Tổng thống Obama phát biểu lần cuối cùng tại LHQ

Ngày 20/9, tại trụ sở Liên Hợp quốc (LHQ) ở New York, ông Barack Obama đã có bài phát biểu cuối cùng trên cương vị ...

chi nh sa ch chau a va trung quo c cu a to ng tho ng obama

"Người đàn ông ngoại giao” của nước Mỹ

Trong con người một cựu chiến binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến tranh Việt Nam ấy có một nỗ lực ngoại giao bền bỉ, ...

 

 

Minh Tâm (theo Viện Brookings)

Bài viết cùng chủ đề

Châu Mỹ

Đọc thêm

Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Người sáng lập công ty khởi nghiệp có thể sử dụng vốn của nhà đầu tư để đáp ứng đủ tiêu chí về cư trú.
Nỗ lực đưa nhiệt điện than ở Việt Nam về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

Nỗ lực đưa nhiệt điện than ở Việt Nam về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

UNDP và IOE phối hợp tổ chức cuộc họp thảo luận về quá trình chuyển đổi các nhà máy nhiệt điện than tại Việt Nam.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Loại bom mới FAB-3000 có sức nổ cao của quân đội Nga sẽ được thiết kế với các đặc tính khí động học, cho phép chúng được sử dụng như ...
MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

Bé Madison, con gái MC Đức Tiến, được nhận xét là điểm nhấn trong phim 'Đóa hoa mong manh' của nghệ sĩ Mai Thu Huyền.
HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking bày tỏ mong muốn được dẫn dắt tuyển Việt Nam thay ông Troussier nhưng chưa được Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đặt vấn đề.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động