Công cụ ngoại giao mới của xứ anh đào

Theo nhận định trên The Diplomat, Thủ tướng Shinzo Abe đang trao cho ngành đường sắt Nhật Bản cơ hội đóng góp vào nền ngoại giao.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tàu cao tốc Shinkansen. (Nguồn: ShutterStock)

Đường sắt ở Nhật nổi tiếng về sự an toàn, thẩm mỹ và đúng giờ. Thường thì cứ 5-10 phút đi bộ, người ta có thể tìm thấy một nhà ga. Hành khách có thể nhìn giờ tàu trên bảng thông báo bằng nhiều ngôn ngữ, tra cứu lịch trình online…

Tuy nhiên, do những thay đổi về dân số và sự cạnh tranh giữa các loại hình vận tải nên nhu cầu đi lại bằng đường sắt ở Nhật Bản đang giảm dần. Các công ty đường sắt buộc phải ra nước ngoài tìm kiếm thị trường mới.

Nhà ga” bên ngoài nước Nhật

Về thị trường, hệ thống đường ray của nhiều nước đang phát triển, nhất là ở Đông Nam Á, có khổ rất hẹp (<1,435m) và tốc độ tối đa không quá 160 km/h. Tại Nam Á, cho dù sử dụng khổ đường ray chuẩn 1,435m hoặc rộng hơn như khổ 1,676m thì các điều kiện về an toàn, tín hiệu, độ dốc, thanh ray… vẫn khiến những tuyến đường sắt sẵn có không phù hợp cho tàu cao tốc. Vì vậy, không giống các nước châu Âu, các quốc gia này phải xây dựng một hệ thống đường sắt hoàn toàn mới và riêng biệt thay vì nâng cấp hệ thống sẵn có để tàu cao tốc chạy được. Điều này đòi hỏi ngân sách lớn cũng như tiềm năng lợi nhuận phải khả thi hơn.

Tàu đệm từ nối Tokyo và Osaka. (Nguồn: CNN)


Trong bối cảnh đó, Nhật Bản xuất hiện với kinh nghiệm lâu năm và hồ sơ đẹp về độ an toàn và cung cấp nhiều thiết kế khác nhau, từ tàu Shinkansen cho tới tàu đệm từ. Các hợp đồng xây dựng đường sắt có thể giúp ích cho chính sách phục hồi kinh tế “Abenomics” của Thủ tướng Shinzo Abe. Ngoài ra, các dự án thường mở đường cho việc xây dựng thêm các công trình khác như hành lang kinh tế, khu đô thị mới hay khu công nghiệp – nơi các doanh nghiệp Nhật Bản có thể đầu tư.

Hiện nay, “ngoại giao đường sắt” của Nhật Bản có ba dạng: cho tặng, viện trợ và các dự án liên doanh. Ở dạng cho tặng, các công ty như JR East Japan đã tặng những đoàn tàu đã ngừng hoạt động cho các nước đang phát triển như Myanmar, Philippines… Tuy nhiên, do không thu về lợi ích kinh tế nên cách làm này không được xem là trụ cột chính trong chính sách ngoại giao đường sắt của Nhật Bản. Tương tự, công tác viện trợ xây dựng các dự án đường sắt cũng gặp nhiều khó khăn khi việc xây dựng liên quan đến một số yêu cầu kĩ thuật nhất định thường được quy định bởi những hệ thống sẵn có mà Tokyo không thể tác động.

Năm 1872, tuyến đường sắt đầu tiên ở Nhật Bản nối Shinbashi và Yokohama đi vào hoạt động. Sau đó, là sự ra đời của tuyến tàu cao tốc đầu tiên trên thế giới Shinkansen (1964) hay Asia Express và hiện đang xây dựng thêm nhiều tuyến mới để mở rộng ra phía Tây đến Kanazawa, phía Nam đến Nagasaki và phía Bắc đến Sapporo.

Dùng uy tín để cạnh tranh

Theo nhận định trên The Diplomat, trong chiến lược “Một vành đai, một con đường”, Trung Quốc đang có tham vọng mở rộng ảnh hưởng địa chính trị của mình ra khắp châu Á, với một trong những mũi nhọn là đường sắt cao tốc. Vì thế, Tokyo cũng muốn dùng những dự án đường sắt để đối trọng.

Xây đường sắt cao tốc cần nhiều chi phí. Trong khi Nhật Bản sở hữu công nghệ tối tân và thái độ chính trị thân thiện thì các doanh nghiệp quốc doanh của Trung Quốc lại dễ tập trung nguồn lực hơn.

Để có vốn, các công ty Nhật thường hợp tác với Chính phủ– vốn thường chịu giám sát của Quốc hội và giới truyền thông. Trong khi đó, với sự vươn lên về kinh tế, Chính phủ Trung Quốc dễ dàng cung cấp các khoản vay và biện pháp hỗ trợ tài chính cho các công ty. Đối với lãnh đạo nhiều quốc gia ở châu Á, một dự án với kết quả nhanh và chi phí tương đối thấp luôn là điều hấp dẫn.

Mới đây, Nhật để vuột mất dự án xây dựng đường sắt cao tốc ở Indonesia vào tay Trung Quốc. Hiện tại, cả hai đều đang có hợp đồng đường sắt cao tốc ở Thái Lan. Trung Quốc có hai dự án nữa ở Indonesia và Mỹ, trong khi Nhật chỉ có một dự án khác ở Anh quốc.

Cơ hội tiếp theo cho chính sách ngoại giao đường sắt của Nhật Bản sẽ nằm ở Ấn Độ hoặc bán đảo Malay. Do những lo ngại về địa chính trị, New Delhi có thể chọn Tokyo thay vì Bắc Kinh.

Sự tập trung còn lại có thể hướng về tuyến đường sắt cao tốc nối Kuala Lumpur (Malaysia) và Singapore. Cả hai nước đều có mối quan hệ rộng với cả Trung Quốc và Nhật Bản nên dự án này được đánh giá sẽ là phép thử về vai trò đối ngoại của ngành đường sắt cao tốc Nhật Bản.

“So sánh với các dự án tại khu vực như tàu điện ngầm hay đường sắt đô thị, đường sắt cao tốc là mục tiêu quan trọng nhất trong chính sách ngoại giao đường sắt của Nhật Bản” (Shang-su Wu, Chương trình nghiên cứu quân sự, một đơn vị cấu thành của Rajaratnam Trường S. Nghiên cứu Quốc tế (RSIS), Singapore).

Quang Chinh (tổng hợp)

Đọc thêm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Hoa hậu Việt Nam 2012 Đặng Thu Thảo tôn dáng vẻ sang trọng với bộ trang phục màu kem, dùng trang sức xa xỉ làm điểm nhấn.
Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Diễn đàn Nhịp cầu phát triển giúp các địa phương và doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga tối 22/3.
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Triều Tiên dường như đang chuẩn bị cho vụ phóng vệ tinh do thám tiếp theo, mặc dù không có dấu hiệu cho thấy vụ phóng sắp xảy ra.
Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với 6 cá nhân và hai tổ chức với cáo buộc chuyển tiền cho các chương trình vũ khí của Triều Tiên.
Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Chính phủ Niger cho hay, Mỹ sẽ sớm đệ trình đề xuất rút binh lính của họ khỏi quốc gia Tây Phi này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động