Định vị sáng tối trong quan hệ Trung Quốc - ASEAN

Căng thẳng trong quan hệ gia tăng nhưng cơ hội hợp tác là khó có thể đảo ngược.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Đó là nhận định của các chuyên gia đưa ra tại Hội thảo “ASEAN - Trung Quốc: Làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược hướng tới kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ đối thoại hai bên” được tổ chức vào ngày 19/5 vừa qua ở Manila, Philippines.

Hội thảo này nhận được nhiều sự quan tâm vì diễn ra trong bối cảnh Toà án Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Haye (Hà Lan) sắp đưa ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan đến tranh chấp trên Biển Đông.

Đối mặt với những bất đồng

Trong phát biểu dẫn đề tại phiên khai mạc Hội thảo, Trưởng đoàn Trung Quốc, Giáo sư Sun Jisheng, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh: “Cơ hội hợp tác là khó có thể đảo ngược. Nhận thức tầm quan trọng của việc củng cố và tăng cường quan hệ Trung Quốc - ASEAN trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng, cả hai bên cần coi trọng những thành quả hợp tác đã nỗ lực rất nhiều để vượt lên trên những bất đồng hiện tại, thúc đẩy tiến trình hội nhập, hợp tác để phát triển”.

dinh vi sang toi trong quan he trung quoc asean
Hội thảo quy tụ chuyên gia, học giả tại các viện nghiên cứu, trường đại học hàng đầu khu vực.

Theo Giáo sư Hoo Tiang Boon, Đại học Công nghệ Singapore (RSIS, NTU), việc các bên thừa nhận sự tồn tại của những bất đồng phản ánh cách tiếp cận linh hoạt, bám sát thực tiễn quan hệ, đồng thời cho thấy những tín hiệu tích cực là quan hệ có thể vượt qua được những rào cản để thực sự bước vào giai đoạn phát triển mới, xây dựng và củng cố niềm tin chiến lược của mối quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc.

Các đại biểu tham gia Hội thảo nhất trí thúc đẩy đối thoại thực chất, ủng hộ phái bồ câu (có quan điểm chủ trương mong muốn hòa bình và phát triển) có tiếng nói trọng lượng hơn, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của phái diều hâu (chủ chiến) trong hoạch định chính sách.

Về hợp tác an ninh - chính trị và các điểm nóng an ninh trong khu vực, đặc biệt là tranh chấp ở Biển Đông, nhiều chuyên gia thẳng thắn phân tích những nguyên nhân dẫn tới tình trạng căng thẳng, bế tắc trong xử lý khủng hoảng, chỉ rõ những “điểm mờ” trong cách tiếp cận và hành xử của Trung Quốc. Cụ thể là từ yêu sách mập mờ đường 9 đoạn, thái độ bất hợp tác từ chối sử dụng công cụ của Tòa Trọng tài quốc tế về giải quyết tranh chấp, tới những hành động sử dụng vũ lực chiếm đóng, hoặc tìm cách thay đổi nguyên trạng theo hướng có lợi trong vùng biển đang tranh chấp... Đây sẽ là cản trở lớn nhất đối với tiến trình hòa giải và tìm hướng ra cho bế tắc hiện nay.

Đại tá Francis Alaurin, Trưởng phòng nghiên cứu chiến lược Philippines (OSSSM) chỉ rõ trong va chạm với Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough (mà Trung Quốc gọi là Hoàng Nham), phía Philippines đã gửi 19 công hàm phản đối tới chính quyền Bắc Kinh, điều mà ông gọi là “phía Philippines đã khai thác hết tất cả các nguồn lực ngoại giao có thể có để hợp tác với phía Trung Quốc (mà không có kết quả)”.

Trong khi đó, Tiến sĩ Ngeow Chow Bing, Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc, Đại học Malaya (Malaysia) cho biết, vì quan hệ của Malaysia với Trung Quốc rất tốt, có thể được đánh giá là mối quan hệ thân thiện nhất của Trung Quốc với các nước ASEAN, nên chính nước này cũng rất bất ngờ trước những hành xử bất chấp hậu quả của Trung Quốc từ năm 2013. Tuy Malaysia không phủ nhận Trung Quốc có quyền hợp pháp đối với một số đảo đá trong vùng biển tranh chấp, nhưng khẳng định sẽ cực kỳ vô lý nếu Trung Quốc nêu yêu sách đòi chủ quyền gần như tất cả Biển Đông.

Giáo sư Hoo Tiang Boon (NTU) nhấn mạnh, Trung Quốc cần phải xác định rõ mục tiêu của mình, vì nếu đặt mục tiêu quá rộng, thì Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ phải hứng chịu sức ép dư luận là quá yếu mềm, hay quá thụ động trong trường hợp không bảo vệ được cái tự nhận là “lợi ích quốc gia cốt lõi”.

Các đại biểu của trường Đại học Ngoại giao Trung Quốc tuy vẫn nhắc lại quan điểm của Chính phủ Trung Quốc, cho rằng tranh chấp Biển Đông nóng lên là do những nguyên nhân chủ quan, trong đó có sự can thiệp của các cường quốc như Nhật, Mỹ nhưng bước đầu có xu hướng tiếp cận các quan điểm của đại biểu ASEAN một cách ôn hòa tích cực hơn trước.

Hợp tác kinh tế nổi trội

Về những dự án hợp tác kinh tế giữa Trung Quốc và ASEAN, hầu hết ý kiến của các học giả ASEAN, đặc biệt là Malaysia, Singapore và Việt Nam, đều đánh giá cao những cố gắng của Trung Quốc trong thúc đẩy hợp tác khu vực, đặc biệt là các sáng kiến về cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, Giáo sư Pou Sovachna, Phó Giám đốc Viện Hòa bình và Hợp tác Campuchia cũng lưu ý về khả năng chồng chéo, trùng lặp có thể xảy ra của các dự án khu vực và tiểu khu vực.

Trong khi đó, ông Prateep Chaylee, Đại học Naresuan (Thái Lan) thì bày tỏ mong muốn những dự án này nên hướng tới phát triển xanh bền vững gắn với môi trường, song song với các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, tránh gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng tới môi trường cũng như tạo ra sự hoang mang, khó hiểu trong dư luận các nước.

Nhìn chung, các nước đều kỳ vọng những dự án này sẽ giúp các nền kinh tế kém phát triển tận dụng cơ hội hợp tác nhưng cũng lưu ý tuyệt đối không nên gài, ghép với những mục đích chính trị, ý đồ chiến lược của một số nước, đi ngược lại lợi ích chung của khu vực.

Học giả các nước ASEAN và Trung Quốc đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường phát triển nguồn nhân lực để làm nền tảng gắn kết quan hệ ASEAN - Trung Quốc, tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ, sử dụng vũ khí của sức mạnh tư tưởng trong thúc đẩy quan hệ hai bên.

Đây là hội thảo đầu tiên của nhóm chuyên gia trong khuôn khổ Mạng lưới think-tank ASEAN - Trung Quốc (NACT) được thành lập theo sáng kiến của Trung Quốc năm 2014 và được Trung Quốc tài trợ hoàn toàn. Hội thảo kênh 2 này là một phần trong nỗ lực chung của Trung Quốc tìm cách xích lại và hàn gắn quan hệ vốn sứt mẻ khá nhiều với các nước ASEAN, đặc biệt là các nước có tranh chấp biển đảo với Trung Quốc. Hội thảo quy tụ chuyên gia, học giả tại các viện nghiên cứu, trường đại học hàng đầu khu vực. Về phía nước chủ nhà có Thứ trưởng Ngoại giao, cựu Đại sứ Philippines tại Hà Nội, bà Laura Q. Del Rosario, tham dự. Trao đổi của đại biểu từ cả hai phía rất thẳng thắn, tích cực, mang tính xây dựng. Các tham luận, chia sẻ đều xuất phát từ thành ý muốn đóng góp vào sự phát triển chung của quan hệ ASEAN-Trung Quốc vì lợi ích chung của hai bên, đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh của khu vực.

Giáo sư Ngeow Chow Bing mong muốn Trung Quốc và ASEAN sẽ đẩy mạnh nghiên cứu thực địa, tăng cường hiểu biết giữa nhân dân các nước, mở rộng cấp học bổng cho các lĩnh vực nghiên cứu quan hệ đối ngoại của Trung Quốc với bên ngoài. Cụ thể, Giáo sư Sovachana trích nguồn tham khảo từ Viện giáo dục thế giới cho biết: giáo dục bậc đại học của Trung Quốc ngày càng có xu hướng quốc tế hóa cao, năm 2014 có gần 380.000 sinh viên từ hơn 200 nước đang theo học tại các trường đại học của Trung Quốc.

Đặc biệt, khái niệm quyền lực trí tuệ và lãnh đạo bằng trí tuệ áp dụng trong quan hệ Trung Quốc với các nước trong phần tham luận của học giả Việt Nam ngay tại phiên đầu của Hội thảo đã thu hút sự chú ý đặc biệt của các đại biểu.

Trao đổi trong phiên họp và bên lề Hội thảo, Giáo sư Han Zhili, Đại học Ngoại giao Trung Quốc tỏ ra rất quan tâm về khái niệm này, đánh giá đây là cách tiếp cận rất mới, có tính xây dựng đối với giai đoạn then chốt khi quan hệ hợp tác Trung Quốc - ASEAN ngày càng đi vào chiều sâu, không thể né tránh những vấn đề vướng mắc còn tồn tại như giai đoạn 25 năm đầu.

Rõ ràng, tuy bất đồng còn tồn tại và không dễ giải quyết trong thời gian ngắn, nhưng hai bên đều nhận thức được tầm quan trọng của nhu cầu đối thoại, tham khảo lẫn nhau, điều đó cho thấy qua thực tiễn tương tác, thậm chí là cọ xát, cả các nước ASEAN và Trung Quốc đã kịp thời điều chỉnh cách nhìn nhận, đánh giá về nhau, cũng như kỳ vọng của mỗi bên đối với mối quan hệ này. Những cơ hội để trao đổi, đối thoại giữa Trung Quốc và các nước ASEAN như Hội thảo lần này có thể là những “vườn ươm”, hứa hẹn mở ra những không gian hợp tác mới của quan hệ hai bên trong thời gian tới.

​Đinh Thị Hiền Lương (Chuyên viên nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách đối ngoại, Học viện Ngoại giao)

Bài viết cùng chủ đề

Phán quyết của Tòa trọng tài

Đọc thêm

Cách tắt quảng cáo sim trên iPhone nhanh chóng, hiệu quả

Cách tắt quảng cáo sim trên iPhone nhanh chóng, hiệu quả

Trong quá trình sử dụng iPhone, việc nhận các thông báo quảng cáo sim khiến bạn cảm thấy phiền và khó chịu. Trong bài viết này sẽ mách bạn cách ...
Thông tin đội tuyển U23 Việt Nam trước VCK U23 châu Á 2024

Thông tin đội tuyển U23 Việt Nam trước VCK U23 châu Á 2024

Sau khi nhận nhiệm vụ ở U23 Việt Nam, HLV Hoàng Anh Tuấn sẽ cùng các học trò bước vào thử thách ở VCK U23 châu Á 2024 diễn ra ...
NSND Thu Hà 'trẻ mãi không già'

NSND Thu Hà 'trẻ mãi không già'

Không chỉ gây ấn tượng bởi lối diễn đỉnh cao trong phim Trạm cứu hộ trái tim, NSND Thu Hà còn ghi điểm bởi nhan sắc điểm 10.
Tay vợt cầu lông số 1 Việt Nam Nguyễn Thùy Linh chắc suất dự Olympic Paris 2024

Tay vợt cầu lông số 1 Việt Nam Nguyễn Thùy Linh chắc suất dự Olympic Paris 2024

Dù thất bại ở vòng 1/8 giải Tây Ban Nha Masters 2024, tay vợt nữ số 1 Việt Nam Nguyễn Thùy Linh vẫn cầm chắc vé dự Olympic Paris 2024.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong ...
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Palestine có Nội các mới

Palestine có Nội các mới

Nội các mới của Palestine sẽ bao gồm 23 bộ trưởng, trong đó có 3 phụ nữ và 6 người ở Dải Gaza.
Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 29/3.
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động