Đủ cơ sở khoa học để xác định nguyên nhân cá chết

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc nói về hiện tượng cá chết hàng loạt tại 4 tỉnh miền Trung trong cuộc phỏng vấn với báo chí chiều 14/5.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành xử lý hiện tượng cá chết hàng loạt
du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet Thủ tướng: Khẩn trương xác định thủ phạm khiến hải sản chết bất thường

Xin giới thiệu nội dung cuộc phỏng vấn.

Thưa Thứ trưởng, những ngày qua hiện tượng hải sản chết hàng loạt tại miền Trung là vấn đề mà người dân tại các địa phương này cũng như cộng đồng xã hội trong và ngoài nước rất quan tâm. Với trách nhiệm được giao chủ trì xác định nguyên nhân gây ra hiện tượng nêu trên, ông có thể cho biết Bộ Khoa học & Công nghệ (KH&CN) đã thực hiện những chỉ đạo của Chính phủ như thế nào?

Như nhà báo và cộng đồng xã hội đã biết, hiện tượng hải sản chết bất thường, hàng loạt bắt đầu xảy ra từ ngày 6/4/2016 tại Hà Tĩnh (khu vực cảng Vũng Áng và các xã Kỳ Lợi, Kỳ Hà của Thị xã Kỳ Anh), sau đó tiếp tục xảy ra tại các tỉnh: Quảng Bình ngày 10/4/2016, Thừa Thiên Huế ngày 15/4/2016, Quảng Trị ngày 16/4/2016 với số lượng và tần suất theo thời gian tại từng tỉnh khác nhau và kéo dài đến khoảng 4/5/2016. Trong đó, hải sản chết nhiều tại tỉnh Hà Tĩnh từ ngày 6-7/4/2016, tỉnh Quảng Bình từ ngày 14-15/4/2016, tỉnh Thừa Thiên Huế từ ngày 16-17/4/2016 và tỉnh Quảng Trị từ ngày 18-19/4/2016. Từ ngày 24-26/4/2016, cùng với hiện tượng hải sản chết hàng loạt tại Hà Tĩnh quay trở lại thì trên biển xuất hiện dòng triều màu nâu; ngày 4/5/2016 xuất hiện dòng nước màu nâu đỏ tại Quảng Bình.

Qua theo dõi của Tổ công tác hiện trường, từ ngày 4/5/2016 đến nay không còn phát hiện hiện tượng bất thường tại khu vực này nữa. Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản 1, Viện Nghiên cứu Hải sản, Viện Môi trường Nông nghiệp là những tổ chức KH&CN đầu tiên tham gia tiếp cận thực địa hiện trường.

Tại thời điểm đó, quy mô và tính chất của hiện hiện tượng hải sản chết chưa thể hiện dấu hiệu đầy đủ của một sự cố thảm họa môi trường trên diện rộng. Sau đó, tất cả các Viện Nghiên cứu trực thuộc Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và các ngành NN&PTNT, TN&MT, Y tế, … cũng đã tổ chức lấy và phân tích mẫu hải sản chết tại 4 tỉnh miền Trung này. Cho đến nay, các hiện tượng bất thường, từ góc độ khoa học đều đã được tiếp cận, duy trì cập nhật và xử lý làm cơ sở cho việc phân tích xác định nguyên nhân.

du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet
Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Phạm Công Tạc. Ảnh: Bộ KH&CN

Ngay khi có thông tin và báo cáo, Thủ tướng Chính phủ và các Phó Thủ tướng đã kịp thời, quyết liệt và thường xuyên chỉ đạo, giao nhiệm vụ theo đúng trách nhiệm và lĩnh vực quản lý của các Bộ ngành và yêu cầu báo cáo kịp thời. Đặc biệt Bộ KH&CN nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hàng ngày với tinh thần xuyên suốt là đảm bảo khẩn trương, nhanh chóng làm rõ nguyên nhân, có kết luận độc lập, khách quan với đầy đủ căn cứ khoa học thuyết phục, không bao che cho bất cứ tổ chức, cá nhân nào nếu vi phạm.

Bộ KH&CN đã phối hợp với Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam tổ chức đoàn công tác liên ngành gồm các nhà khoa học của các Viện nghiên cứu liên quan đi khảo sát thực địa tại vùng biển 4 tỉnh miền Trung để tổng hợp thông tin, lấy mẫu và tiến hành phân tích mẫu để đánh giá hiện tượng và tìm hiểu nguyên nhân; đã chỉ đạo Sở KH&CN các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế phối hợp chặt chẽ với các Sở NN&PTNT, Sở TN&MT theo dõi diễn biến, lấy mẫu hiện trường để phục vụ cho công tác phân tích, xác định nguyên nhân và đề xuất biện pháp giải quyết; báo cáo nhanh kết quả và các đề xuất, kiến nghị về Bộ.

Ngay khi các tổ chức KH&CN độc lập có được một số kết quả phân tích chỉ tiêu ban đầu, Bộ KH&CN đã chủ trì tổ chức cuộc họp với tất cả các tổ chức KH&CN, các Cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan để trao đổi thông tin, kết quả nghiên cứu độc lập, từ đó định hướng kịch bản và các phương án phối hợp nghiên cứu nhằm xác định nguyên nhân hải sản chết hàng loạt.

Căn cứ vào diễn biến kết quả thu được của các nhóm nghiên cứu, Bộ KH&CN đã chủ trì, phối hợp với Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và các Bộ ngành, tổ chức KH&CN có liên quan họp thống nhất và ra quyết định thành lập Hội đồng chuyên gia KH&CN quốc gia với 3 Tổ chuyên gia tập trung vào nghiên cứu các nhóm tác nhân (1) hóa học, (2) sinh học và nhóm (3) khí tượng, thủy văn và động lực học biển để phân tích đối chứng, so sánh, bổ sung căn cứ, đánh giá chéo và độc lập nhằm đi đến các kết luận đủ căn cứ khoa học; thành lập Tổ công tác hiện trường thường trực tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế; thành lập Tổ công tác điều phối, hỗ trợ để thực hiện các chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, làm việc với các Bộ, ngành và Hội đồng chuyên gia KH&CN quốc gia. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng chuyên gia KH&CN quốc gia cũng đã mời một số chuyên gia khoa học nước ngoài (Nhật Bản, Đức, Pháp, Mỹ, Israel) có kinh nghiệm tham gia phối hợp xác định nguyên nhân của hiện tượng nêu trên.

"...tính đến thời điểm ngày 26/4/2016 các kết quả phân tích cho thấy đã đủ căn cứ khoa học để loại trừ hầu hết các nhóm nguyên nhân tự nhiên từ địa chấn, sốc nhiệt, dịch bệnh... và khu trú tập trung vào hai nhóm nguyên nhân chính độc tố học và tảo độc."

Có thể nói, tất cả lực lượng các tổ chức KH&CN, nhà khoa học trong nước với những chuyên ngành có liên quan đã tham gia vào quá trình phân tích, đánh giá và xác định nguyên nhân của hiện tượng hải sản chết hàng loạt này. Chúng tôi hoan nghênh trách nhiệm và sự quan tâm của các nhà khoa học độc lập và trên thực tế, chúng tôi đã mời một số nhà khoa học tham gia Tổ chuyên gia và tiếp nhận những kết quả, thông tin nghiên cứu độc lập để tăng cường bằng chứng và căn cứ khoa học. Với tính chất là vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều ngành: hải dương học, địa chấn thủy văn, động học dòng chảy, hóa học, sinh học, bệnh học, sinh thái…việc xác định nguyên nhân thực sự là một vấn đề lớn, phức tạp và đặt ra yêu cầu tiếp cận, xử lý bài bản, khoa học, khách quan, chặt chẽ và đúng pháp luật. Các nhà khoa học đã được tạo mọi điều kiện để trả lời bằng luận cứ khoa học của mình một cách độc lập và khách quan nhất.

Từ những chỉ đạo của Chính phủ, rồi sự vào cuộc của các Bộ, ngành, đặc biệt là Bộ KH&CN như ông nói trên, đến nay chúng ta đã thu nhận được những kết quả gì? Ông có thể cung cấp để công đồng biết không?

Bộ KH&CN và cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam ý thức được trách nhiệm trước nhân dân và xã hội về việc nhanh chóng xác định nguyên nhân gây ra hiện tượng hải sản chết hàng loạt nêu trên để sớm báo cáo Chính phủ, công bố trước nhân dân.

Thực chất đến nay đã xác định đây là sự cố môi trường trên diện rộng, mà việc giải quyết về mặt khoa học vừa đòi hỏi huy động liên ngành vừa yêu cầu tính chuyên sâu cao trong từng xem xét phân tích khoa học. Đó là chưa nói đến yêu cầu phân tích hồi tố về điều kiện thực địa ban đầu. Các kết quả phân tích riêng lẻ không đủ cơ sở để có câu trả lời đầy đủ căn cứ khoa học vững chắc. Khi làm việc với các nhà khoa học, có những thời điểm ban đầu, đôi khi có cảm nhận là thực sự khó khăn để có được một kết luận tổng hợp, toàn diện và thuyết phục.

Bằng sự nỗ lực vào cuộc không kể ngày đêm của các tổ chức KH&CN, các nhà khoa học liên ngành như: hải dương học, địa chấn thủy văn, động học dòng chảy, hóa học, sinh học, bệnh học, sinh thái, viễn thám, kỹ thuật hạt nhân…, tính đến thời điểm ngày 26/4/2016 các kết quả phân tích cho thấy đã đủ căn cứ khoa học để loại trừ hầu hết các nhóm nguyên nhân tự nhiên từ địa chấn, sốc nhiệt, dịch bệnh... và khu trú tập trung vào hai nhóm nguyên nhân chính độc tố học và tảo độc.

Có thể khẳng định việc cập nhật liên tục diễn biến hiện trường và phối hợp tổ chức lấy các mẫu vật, kết hợp với phân tích hồi tố về điều kiện thực địa lúc xảy ra sự cố môi trường, đã đáp ứng cho yêu cầu nghiên cứu, phân tích để xác định nguyên nhân một cách khoa học. Các đối tượng lấy mẫu: cá, nước (tầng mặt và tầng đáy), trầm tích, san hô, sinh vật phù du, hệ sinh thái biển, động vật đáy, các dữ liệu ảnh viễn thám…là cơ sở để phân tích đánh giá đầy đủ kết luận khoa học.

Thực chất đã có sự hợp tác chặt chẽ với các nhà khoa học nước ngoài (Nhật Bản, Đức, Pháp, Mỹ, Israel) để bổ sung dữ liệu đánh giá, tăng cường độ tin cậy, tính chính xác và tính khách quan. Các nhà khoa học nước ngoài khi được trao đổi tham vấn với Hội đồng chuyên gia KH&CN quốc gia đã khẳng định về việc tiếp cận và đi đúng hướng của các nhà khoa học trong nước để từng bước xác định nguyên nhân.

Cho đến nay, các kết quả phân tích mẫu, kết quả đối chứng đã cơ bản thể hiện sự hội tụ và phù hợp với những quy luật và diễn biến thực địa. Kịch bản nguồn phát sinh tác động, lan truyền ra sao, ảnh hưởng đến cá và sinh vật biển kể cả san hô như thế nào đã dần được sáng tỏ. Trao đổi trực tiếp với các nhà khoa học cho thấy hơn một tháng qua chúng ta đã nỗ lực và cũng đã đi một chặng đường dài đến giai đoạn nước rút cuối cùng thực hiện mục tiêu đề ra.

Như vậy có thể nói đã đủ cơ sở để khẳng định sẽ có được câu trả lời với căn cứ khoa học thuyết phục, được quốc tế thừa nhận. Bộ KH&CN đang nỗ lực cùng với Hội đồng chuyên gia KH&CN và các Bộ, ngành liên quan để đưa ra kết luận cuối cùng sớm nhất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và nhân dân.

du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet Chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tháng 4/2016

Cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; tăng cường phát hiện, xử lý tham nhũng; chỉ đạo giải quyết hiện tượng ...

du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet Khẩn trương công bố nguyên nhân cá chết và thủ phạm gây ra

Chiều 29/4, tại Quảng Bình, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có cuộc đối thoại với chính quyền và người dân xã Bảo Ninh, ...

du co so khoa hoc de xac dinh nguyen nhan ca chet Du lịch cũng điêu đứng vì cá chết

Vụ cá chết bất thường tại vùng biển miền Trung không chỉ khiến nông - ngư dân lao đao mà các tour du lịch tới ...

PV.

Đọc thêm

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga ...
Dự báo thời tiết ngày mai (29/3): Bắc Bộ đêm và sáng mưa rào, giông, cục bộ mưa to đến rất to; Tây Nguyên, Nam Bộ có nơi nắng nóng

Dự báo thời tiết ngày mai (29/3): Bắc Bộ đêm và sáng mưa rào, giông, cục bộ mưa to đến rất to; Tây Nguyên, Nam Bộ có nơi nắng nóng

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (29/3) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc ...
Lịch cúp điện Lâm Đồng hôm nay ngày 29/3/2024

Lịch cúp điện Lâm Đồng hôm nay ngày 29/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Lâm Đồng theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 29/3/2024.
Nguyễn Thùy Linh thắng nhanh vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024

Nguyễn Thùy Linh thắng nhanh vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024

Tay vợt nữ số 1 Việt Nam Nguyễn Thùy Linh giành chiến thắng trước Tiffany Ho chỉ sau 25 phút tại vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024.
Israel phát hiện đèn dầu cổ quý hiếm 1.600 năm tuổi được các binh lính La Mã sử ​​dụng

Israel phát hiện đèn dầu cổ quý hiếm 1.600 năm tuổi được các binh lính La Mã sử ​​dụng

Israel tìm thấy một chiếc đèn dầu cổ quý hiếm được các binh lính La Mã sử dụng cách đây khoảng 1.600 năm tại sa mạc Negev, miền Nam nước ...
Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên năm 2024.
Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

La Petite Ecole Hà Nội là trường mầm non quốc tế Pháp với phương châm giảng dạy tập trung vào chất lượng. Có lớp 9 học sinh nhưng có tới 8 quốc tịch.
Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Baoquocte.vn. Hoạt động nhằm khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, ý chí quyết thắng của Chiến dịch Điện Biên Phủ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Trong năm 2024, nhiều trường đại học có đào tạo khối ngành sức khỏe tiếp tục tuyển sinh bằng học bạ, áp dụng ở một số ngành.
Chuyên gia giáo dục: Nếu không đổi mới theo hướng số hóa, các trường đại học dễ 'thua ngay trên sân nhà'

Chuyên gia giáo dục: Nếu không đổi mới theo hướng số hóa, các trường đại học dễ 'thua ngay trên sân nhà'

Trong thời đại công nghệ, các trường đại học nếu không đổi mới về vận hành, về dạy và học theo hướng số hóa thì rất khó để theo kịp thế giới…
Bất ngờ với tỉ lệ giảng viên trình độ giáo sư, tiến sĩ phía Bắc

Bất ngờ với tỉ lệ giảng viên trình độ giáo sư, tiến sĩ phía Bắc

Miền Bắc có số giảng viên có trình độ giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ cao hơn miền Nam rất nhiều.
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Vietlott 28/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 28/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 28/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vietlott hôm nay 28/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất từ trường quay. XS Power 655 hom nay. Xo so Vietlott Power 655 hôm nay.
XSMT 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Năm ngày 28/3/2024. SXMT 28/3/2024

XSMT 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Năm ngày 28/3/2024. SXMT 28/3/2024

XSMT 28/3 - trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3/2024. xổ số miền Trung thứ 5. SXMT 28/3. KQXSMT thứ 5
XSMN 27/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 4 ngày 27/3/2024. xổ số hôm nay 27/3. xổ số ngày 27 tháng 3

XSMN 27/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 4 ngày 27/3/2024. xổ số hôm nay 27/3. xổ số ngày 27 tháng 3

XSMN 27/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 27/3/2024. xổ số ngày 27 tháng 3. XSMN thứ 4. SXMN 27/3. xổ số hôm nay 27/3. xo so mien nam.
XSMB 27/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 4 ngày 27/3/2024. dự đoán XSMB 27/3/2024

XSMB 27/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 4 ngày 27/3/2024. dự đoán XSMB 27/3/2024

XSMB 27/3 - trực tiếp xổ số miền Bắc hôm nay 27/3/2024. dự đoán XSMB 27/3/2024. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 4. xổ số hôm nay 27/3. SXMB 27/3/2024.
Phiên bản di động