Không "mớm ý" khi ra đề thi mở

Những năm trở lại đây, nhiều trường áp dụng trào lưu đưa các vấn đề xã hội vào đề thi, đề kiểm tra khiến học sinh thích thú. Theo nhiều chuyên gia cũng như thầy cô thì đây là cách làm hay, sáng tạo, mở ra cho học sinh cơ hội được bày tỏ chính kiến của mình. Tiến sĩ Lê Nguyên Phương đã gửi đến báo TG&VN bài viết thể hiện quan điểm cá nhân về vấn đề này...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
khong mom y khi ra de thi mo Bình đẳng giới từ ngay trong mỗi gia đình
khong mom y khi ra de thi mo Cha mẹ là những "nhà giáo không cầm phấn"

Đọc một số vấn đề xã hội được đưa vào đề kiểm tra, đề thi trong những năm gần đây, tôi nhận thấy đó là một phương pháp hay, giúp học sinh được chia sẻ quan điểm cá nhân của mình một cách tự do. 

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, đề thi mở sẽ mở như thế nào? Trước khi ra đề thi "mở", học sinh đã được chuẩn bị để trả lời những câu hỏi về tham nhũng, báo hiếu hay chưa? Nói một cách dễ hiểu, lứa tuổi học sinh đã nhìn nhận thế nào là "tham nhũng" và tham nhũng ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển của đất nước? Thứ hai, các em đã hiểu thế nào là khái niệm "hiếu" và "báo hiếu" trong văn hóa Việt Nam và thế giới? Trên hết, tôi thấy quan trọng nhất vẫn là phương pháp dạy trẻ về đạo đức và nhân cách sống. Như vậy để thấy rằng, ra đề thi ra sao rất quan trọng để trẻ vừa được thể hiện chính kiến của mình nhưng không bị lệch lạc trong nhận thức cũng như lối sống. 

Trường học là nơi chuẩn bị cho các em hành trang vào đời. Vì thế, để bắt nhịp với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng như hội nhập quốc tế, các bạn trẻ cần phải tự chuẩn bị kiến thức vững vàng cùng với kỹ năng sống, kỹ năng ứng phó với hiểm nguy.

Cùng với nhà trường, gia đình phải có nhiệm vụ hỗ trợ các em xây dựng bảng giá trị đúng đắn, để các em có thể đánh giá, chọn lựa thái độ và cách sống cho chính mình. Vì thế, việc đưa những đề tài xã hội vào đề thi đối với tôi là việc làm cần thiết. Vấn đề là cách làm như thế nào, đã có sự chuẩn bị chu đáo, khoa học hay chưa?

khong mom y khi ra de thi mo
Tiến sĩ Lê Nguyên Phương. (Ảnh: NVCC)

Theo nhiều người quan niệm, đề thi phải có tính văn hóa và giáo dục cao, nhưng chúng ta cũng cần phải định nghĩa “văn hóa và giáo dục cao” như thế nào cho đúng?  Áp đặt một tiêu chuẩn và kiểu mẫu nào đó mà một thời chúng ta ca tụng và đi theo có phải là văn hóa cao?

Ví dụ, đề thi "tham nhũng để báo hiếu" ở một trường áp dụng vừa qua vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề. Tôi nghĩ, với đề thi này phải viết lại cho cụ thể và không mang tính gợi ý, để học sinh khi làm bài không bị dẫn dắt vào một hướng trả lời nào đó, không bị áp đặt vào quan điểm của người khác.

Với đề thi kiểu này, tôi nhận thấy tuy sáng tạo nhưng vẫn còn mắc lỗi, có lỗ hổng. Thứ nhất, "hối lộ" và "tham nhũng" là hai hành động có tương quan nhưng vẫn khác nhau. Thứ hai, "lấy tiền báo hiếu" cụ thể là hành động gì?

Chẳng hạn, chúng ta có thể viết: “Có người nhận một số tiền lớn để xây cho cha mẹ một ngôi nhà gọi là báo hiếu. Em ủng hộ hay chống lại hành vi trên? Hãy phân tích, đánh giá và đưa ra luận cứ để bảo vệ quan điểm của em”. 

khong mom y khi ra de thi mo
Nhiều học sinh thích thú khi làm bài thi "mở". (Nguồn: Tuổi trẻ)

Ngoài ra, đề thi ấy đã đưa ra sẵn duy nhất một hướng để học sinh đánh giá là việc ấy “có hợp lý” hay không? Nếu các em học sinh lâu nay ở trong một môi trường giáo dục “đoán ý thầy cô để được điểm tốt” và quen lối tư duy một chiều, e rằng các em đã được khéo léo gợi ý, được "mớm" ý qua đề văn này. Vì vậy, đề thi nên có sự cải tiến, để trẻ tự nói ra quan điểm của mình. 

Soạn một đề văn ngắn ngủi quả thật cũng không dễ dàng và cần một cái nhìn sâu sắc và cách diễn đạt chuẩn. Theo tôi, có một số câu hỏi làm tiêu chuẩn để áp dụng cho việc chọn lọc và chuẩn bị đề thi.

Thứ nhất, bảng phân loại cấp độ tư duy của đề thi đã hợp lý chưa? Tức là mức độ đề thi dễ, khó phải phù hợp với lứa tuổi học sinh. Chúng ta không thể tham vọng để trẻ cấp hai phải làm những đề thi gắn với những vấn đề quá lớn, quá rộng (chỉ dành cho học sinh cấp ba). 

Thứ hai, nội dung đề thi có phù hợp với trình độ phát triển tâm lý, đặc biệt là nhận thức của học sinh cấp và lớp đó không? Nội dung câu hỏi có phù hợp với chương trình học tập tại trường của học sinh không, chẳng hạn sách giáo, giáo án, trình độ giáo viên?.

Thứ ba, đề thi nhắm tới việc xây dựng những giá trị nào cho học sinh?

Thứ tư, đề thi có được soạn rõ ràng, không mập mờ, không mang tính gợi ý, định hướng trước, để không làm học sinh rối trí hay bị dẫn vào một hướng trả lời nào đó?

Cuối cùng, đáp án có được soạn thảo để đánh giá đúng những tiêu chuẩn nêu trên không?

Từ góc độ cá nhân, tôi nhận thấy việc soạn thảo câu hỏi trong đề thi làm sao để vừa “mở” nhưng phải tránh tình trạng trẻ bị lệch lạc trong nhận thức cũng như nhân cách sống của mình.

Sáng 11/12, học sinh khối lớp 8, khối lớp 9 trên địa bàn quận 3, TP.HCM làm bài kiểm tra cuối học kỳ một năm học 2017-2018 môn giáo dục công dân. Trong đó có câu: "Hiện nay trong xã hội có những người dùng tiền thu lợi từ việc mua bán hàng gian, hàng giả; từ việc tham những, nhận hối lộ…để đem về phụng dưỡng, chăm sóc cha mẹ già. Họ nghĩ đó là cách để "báo hiếu" với cha mẹ của mình.

Theo em, việc làm trên thể hiện lòng hiếu thảo có hợp lý không? Vì sao? Em hãy liên hệ với bản thân mình bằng những việc nên làm và việc không nên làm để báo hiếu với cha mẹ ngay ở hiện tại và cả tương lai".

Đề còn có câu hỏi nói về việc đóng góp của cải, vật chất cho cách mạng của gia đình cụ Trịnh Văn Bô. "Em hãy viết đoạn văn từ 7-10 câu nêu lên suy nghĩ của mình về việc làm của ông bà cụ (Trịnh Văn Bô) cùng gia đình và bày tỏ lòng biết ơn đối với ông bà", đề yêu cầu (Nguồn: Báo Tuổi trẻ TP. HCM).

khong mom y khi ra de thi mo

Hội nghị bàn tròn Việt - Nga về hợp tác khoa học, kỹ thuật và giáo dục

Sáng nay (15/12) tại Hà Nội diễn ra Hội nghị bàn tròn về hợp tác trong lĩnh vực khoa học và giáo dục. Hội nghị ...

khong mom y khi ra de thi mo

Cha mẹ là những "nhà giáo không cầm phấn"

Chia sẻ với TG&VN nhân dịp 20/11, Thạc sĩ Lê Thị Lan Anh (Viện trưởng Viện Giáo dục IEDV) cho rằng, gia đình chính là ...

khong mom y khi ra de thi mo

Hãy giúp trẻ tìm thấy... chính mình

Bố mẹ thông minh hay giáo viên giỏi, thực ra chỉ là người phát hiện, sàng lọc, mài giũa. Mỗi đứa trẻ đều là một ...

TS. Lê Nguyên Phương (Chuyên gia Tâm lý của Học khu Long Beach)

Đọc thêm

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Giá iPhone 11 giảm mạnh nhất lịch sử

Giá iPhone 11 giảm mạnh nhất lịch sử

Sau nhiều đợt điều chỉnh, giá iPhone 11 đang ở mức thấp nhất lịch sử kể từ khi ra mắt tại thị trường Việt Nam.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Chiều nay (28/3), UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024, công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập.
Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên năm 2024.
Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

La Petite Ecole Hà Nội là trường mầm non quốc tế Pháp với phương châm giảng dạy tập trung vào chất lượng. Có lớp 9 học sinh nhưng có tới 8 quốc tịch.
Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Baoquocte.vn. Hoạt động nhằm khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, ý chí quyết thắng của Chiến dịch Điện Biên Phủ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Trong năm 2024, nhiều trường đại học có đào tạo khối ngành sức khỏe tiếp tục tuyển sinh bằng học bạ, áp dụng ở một số ngành.
Chuyên gia giáo dục: Nếu không đổi mới theo hướng số hóa, các trường đại học dễ 'thua ngay trên sân nhà'

Chuyên gia giáo dục: Nếu không đổi mới theo hướng số hóa, các trường đại học dễ 'thua ngay trên sân nhà'

Trong thời đại công nghệ, các trường đại học nếu không đổi mới về vận hành, về dạy và học theo hướng số hóa thì rất khó để theo kịp thế giới…
Những tấm gương truyền cảm hứng cho giới trẻ thế giới

Những tấm gương truyền cảm hứng cho giới trẻ thế giới

Các nhà hoạt động trên khắp thế giới đang thúc đẩy các phong trào tích cực, truyền cảm hứng cho giới trẻ khắp thế giới.
Dự kiến tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không?

Dự kiến tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không?

Cho tôi hỏi nếu tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không? – Độc giả Thanh Hằng
Thái Lan sử dụng sà lan thu gom rác chạy bằng năng lượng Mặt trời trên sông Chao Phraya

Thái Lan sử dụng sà lan thu gom rác chạy bằng năng lượng Mặt trời trên sông Chao Phraya

Một sà lan thu gom rác chạy bằng năng lượng Mặt trời bắt đầu được đưa vào hoạt động trên sông Chao Phraya, đoạn chảy qua Bangkok, Thái Lan.
Loại xe ô tô nào phải trang bị bình chữa cháy trên xe?

Loại xe ô tô nào phải trang bị bình chữa cháy trên xe?

Cho tôi hỏi theo quy định hiện nay thì loại xe ô tô nào phải trang bị bình chữa cháy trên xe? - Độc giả Thiên Vân
Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại

Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại

Baoquocte.vn. Ngày 27/3, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo khoa học với chủ đề 'Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại'.
Từ ngày 15/5/2024, giá bán lẻ điện bình quân điều chỉnh 3 tháng một lần

Từ ngày 15/5/2024, giá bán lẻ điện bình quân điều chỉnh 3 tháng một lần

Ngày 26/3, Thủ tướng ban hành Quyết định 05/2024/QĐ-TTg quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 6. SXMB 29/3
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN 29/3
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Vietlott 28/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 28/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 28/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vietlott hôm nay 28/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất từ trường quay. XS Power 655 hom nay. Xo so Vietlott Power 655 hôm nay.
Phiên bản di động