Làm gì để phòng ngừa mẹ trầm cảm sát hại con nhỏ?

Sau sự việc đau lòng thiếu phụ sát hại con 33 ngày tuổi tại Thạch Thất (Hà Nội) được cho là do trầm cảm khiến dư luận xôn xao, Báo TG&VN đã trao đổi với Tiến sĩ tâm lý Trần Thành Nam (giảng viên trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) để hiểu thêm về nguyên nhân cũng như các mô hình phòng ngừa.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
lam gi de phong ngua me sat hai con Nghi phạm sát hại bé Nhật Linh có thể là người đa nhân cách
lam gi de phong ngua me sat hai con TS Giáo dục: Trẻ cần được “sống” và “học” song song!

Là một chuyên gia tâm lý, theo ông, những sự việc đáng tiếc như trên thường xuất phát từ đâu?

Tôi đã đọc được một số nghiên cứu trên thế giới về vấn đề này. Ở Mỹ, tỷ lệ những bà mẹ giết con trong giai đoạn sơ sinh (một năm đầu đời) chiếm khoảng 8/100.000 dân. Những bà mẹ có suy nghĩ làm hại hoặc giết con trong giai đoạn ba năm đầu đời nhiều hơn. Với nhóm có biểu hiện trầm cảm, có thể có tới 41% các bà mẹ đang nuôi con dưới 3 tuổi có suy nghĩ này. Tuy nhiên, những yếu tố nguy cơ dẫn đến việc này thường bị đánh giá thấp hoặc không được nghiên cứu một cách bài bản.

lam gi de phong ngua me sat hai con
Tiến sĩ Trần Thành Nam. (Ảnh: NVCC)

Các nghiên cứu đi trước chỉ ra, những bà mẹ sát hại con thường là những bà mẹ trẻ. Họ có trình độ học vấn không cao, không có nghề nghiệp ổn định, mạng lưới quan hệ xã hội rất hạn chế. Phần lớn họ mang thai và sinh con ngoài kế hoạch và không được tư vấn, chăm sóc phù hợp trong giai đoạn mang thai.

Bằng chứng nghiên cứu còn cho thấy, những người mẹ sát hại con phần nhiều đều có các biểu hiện tổn thương sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm. Ngoài ra, họ còn có suy nghĩ tự sát hoặc đã từng phải điều trị về sức khỏe tâm thần trước đó. Đồng thời, nhiều bà mẹ đã từng là nạn nhân của lạm dụng tình dục hoặc bạo hành trước đây và hiện đang phải đương đầu với nhiều áp lực. Trong đó, họ chịu áp lực chăm con và trục trặc trong mối quan hệ với chồng cũng đều đẩy họ đi đến hành động này.

Ông có thể nói rõ hơn về nguyên nhân?

Về động cơ sát hại con của các bà mẹ, thường có các dạng như sau:

Thứ nhất là động cơ “vị tha”. Các bà mẹ sát hại con vì tình yêu, vì niềm tin cho rằng đó là cách thức tốt nhất để bảo vệ đứa con khỏi mọi khổ đau trong cuộc sống thực.

Thứ hai, do ảnh hưởng của các biểu hiện loạn tâm thần cấp. Bà mẹ sát hại con theo những mệnh lệnh trong đầu hoặc những ảo giác đặt con xuống chậu nước nhưng lại nghĩ là đặt con vào một chỗ trú ẩn an toàn.

Thứ ba, có thể việc sát hại là không cố ý nhưng là hệ quả của việc lạm dụng hoặc bỏ mặc đứa trẻ.

Thứ tư, giết trẻ như một hành động bạo lực bộc phát vì đã làm đủ cách nhưng không thể làm trẻ dừng khóc.

Cuối cùng, việc giết con có thể là cách để trả thù người cha của đứa trẻ vì đã đối xử bất công hoặc đã gây đau khổ cho mình.

lam gi de phong ngua me sat hai con
Đã đến lúc cần nhìn nhận nghiêm túc việc xây dựng và phát triển hệ thống dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe tinh thần cho các bà mẹ trẻ? (Nguồn: Tuổi trẻ)

Vậy để phòng ngừa những sự vụ đau lòng như thế này, chúng ta cần làm gì, thưa Tiến sĩ?

Ngay cả ở các nước tiên tiến, nơi mà các dịch vụ chăm sóc sau sinh cho các bà mẹ phát triển, dường như các bác sỹ cũng hiếm khi đưa ra các câu hỏi đánh giá nguy cơ gây hại hoặc giết con trong quá trình thăm khám. Vì vậy, có lẽ đầu tiên chính các bác sỹ cần phải làm quen với ý nghĩ có một tỉ lệ nhỏ các bà mẹ có nguy cơ giết con đẻ của mình.

Tiếp đến, hệ thống đánh giá sàng lọc nguy cơ này của người mẹ như tiền sử tổn thương sức khỏe tâm thần cần được xây dựng một cách nghiêm túc. Ngoài ra, cần tìm hiểu lịch sử người mẹ ấy đã từng bị lạm dụng hoặc sử dụng chất gây nghiện hay chưa? Họ có quá tải với các áp lực cuộc sống hay không? Họ có thiếu kỹ năng làm cha mẹ hay không? Những bà mẹ có nguy cơ cao cần được cách ly và can thiệp kịp thời. 

Bên cạnh đó, tôi nghĩ cũng cần có một hệ thống các dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe tinh thần cho các bà mẹ sau sinh, để họ có thể tiếp cận được dễ dàng mỗi khi có nhu cầu. Những người cung cấp dịch vụ cần được huấn luyện kỹ năng để phát hiện ra các vấn đề nguy cơ, xác định được động cơ tiềm năng gây hại cho con và kỹ thuật tham vấn để giải quyết vấn đề.

Nếu phát hiện một bà mẹ có các biểu hiện loạn thần cấp hoang tưởng hoặc ảo thanh gây hại cho con thì nên cho nhập viện. Những người mẹ có niềm tin vô lý rằng, cuộc sống của trẻ hiện tại là tồi tệ, họ cần được tái cấu trúc lại nhận thức bằng các kỹ thuật phù hợp…

Ở Việt Nam, trong bối cảnh Luật trẻ em có hiệu lực từ ngày 1/6/2017, dù thông cảm thế nào, nguyên nhân do đâu thì giết con cũng là một hành vi phạm tội. Tuy nhiên, ở nhiều nước và vùng lãnh thổ như Anh, Australia, Brazil, Canada, Đức, Phần Lan, Nhật, Hàn Quốc, Hong Kong (Trung Quốc), hành động người sát hại trẻ xảy ra trong một năm đầu đời có thể được cân nhắc giảm nhẹ hình phạt khi luận tội với lý do “người mẹ vẫn chưa hồi phục hoàn toàn sau khi sinh nở”.

Có thể nói, sự việc vừa xảy ra rất đau lòng và có những nguyên nhân riêng. Sự việc dù đúng sai sẽ do các cơ quan điều tra xác định. Đối với cộng đồng mạng, đừng quy gán, kết tội hay gây thêm sang chấn tâm lý cho những người trong cuộc. Tôi cho rằng, nếu cộng đồng mạng và truyền thông không tỉnh táo, rất có thể sẽ đẩy người mẹ vào ngõ cụt.

Xin cảm ơn ông!

lam gi de phong ngua me sat hai con Tăng cường phòng, chống xâm hại trẻ em

Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường giải pháp phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em.

lam gi de phong ngua me sat hai con “Nếu ba không quay lại, con sẽ gọi cảnh sát”!

Đó là lời của con trai đầu nói với tôi khi cháu mới tầm hơn 4 tuổi đang học mầm non, mà tôi không bao ...

lam gi de phong ngua me sat hai con TS Trần Thành Nam: “Tính mạng của con quan trọng hơn tất cả!”

Thông tin về vụ việc em học sinh 11 tuổi ở Gia Lai tự tử chỉ vì không có bộ quần áo mới còn chưa ...

Nguyệt Anh (thực hiện)

Đọc thêm

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày ...
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền ...
XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3 - kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. trực tiếp xổ số miền Nam 30/3/2024. xổ số miền Nam thứ 7. xo so mien nam. SXMN 30/3/2024. ...
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Tờ HuffPost đã tham khảo các nhà trị liệu để tổng kết ra 5 thói quen làm việc thường được ngụy trang là dấu hiệu của trầm cảm. Xin giới ...
Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Với vẻ đẹp nữ tính, cổ điển, Hoa hậu Thanh Hằng khoe trọn thân hình mềm mại qua bộ áo dài voan 2 lớp, rũ mềm theo vóc dáng.
Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Trường ĐH Ngoại ngữ - ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ năm 2024.
Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các cơ sở giáo dục đang triển khai chương trình giáo dục tích hợp; liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài.
Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Chiều nay (28/3), UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024, công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập.
Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên năm 2024.
Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

La Petite Ecole Hà Nội là trường mầm non quốc tế Pháp với phương châm giảng dạy tập trung vào chất lượng. Có lớp 9 học sinh nhưng có tới 8 quốc tịch.
Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Baoquocte.vn. Hoạt động nhằm khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, ý chí quyết thắng của Chiến dịch Điện Biên Phủ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMB 30/3
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền Trung thứ 7.
XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3 - kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. trực tiếp xổ số miền Nam 30/3/2024. xổ số miền Nam thứ 7. xo so mien nam. SXMN 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3.
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày 29 tháng 3
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
Phiên bản di động