 |
| Đại lộ Hồ Chí Minh ở Thủ đô Maputo, Mozambique. |
Hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống, từng ủng hộ lẫn nhau trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế ở mỗi nước.
Từ một quốc gia nghèo khó bậc nhất khu vực, nền kinh tế bất ổn của Mozambique đã dần chuyển sang một nền kinh tế hàng đầu của châu Phi nhờ vào chính sách thu hút đầu tư nước ngoài và sử dụng hiệu quả các khoản viện trợ quốc tế. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm 2007 đánh giá “Mozambique là một trong những câu chuyện phát triển thành công nhất về viện trợ”.
Mozambique có diện tích 799 nghìn km2 với 25 triệu dân, trong đó khoảng 80% dân số làm nghề nông, phần lớn là quy mô nhỏ lẻ. Người bản xứ trồng các loại cây lương thực (lúa mì, lúa gạo, ngô, sắn, lạc); còn trên các vùng canh tác lớn, người châu Âu trồng các loại cây phục vụ ngành xuất khẩu (bông vải, điều, mía, cây có sợi, chè và cơm dừa khô). Ngành đánh bắt cá biển cũng giữ vai trò đáng kể: tôm là mặt hàng chiếm một phần ba tổng sản phẩm xuất khẩu quốc gia. Ngoài ra, hai mặt hàng xuất khẩu quan trọng khác là hạt điều và đường. Nền kinh tế nước này còn dựa vào cung cấp dịch vụ như xuất khẩu điện, dịch vụ cảng, đường giao thông quá cảnh cho các nước láng giềng. Các cảng biển của Mozambique là đầu mối quá cảnh hàng hóa cho các nước láng giềng không có biển như Zambia, Zimbabwe.
Hiện nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mozambique tăng cao phục vụ các dự án khai thác khí đốt, phát triển hạ tầng và các khoản đầu tư công lớn. Hàng năm, Mozambique phải nhập khẩu từ 20-30 vạn tấn gạo. Năm 2014, Mozambique nhập khẩu 10,5 tỷ USD. Các mặt hàng nhập khẩu chính là máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, xăng dầu, hóa chất, sắt thép, lương thực thực phẩm, quần áo may sẵn.
Mười năm trở lại đây, Mozambique đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích được các nguồn vốn trong và ngoài nước đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, đa dạng hóa kinh tế để xóa đói giảm nghèo và phát triển. Mozambique liên tục là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Phi trong hơn một thập niên qua ở mức 6-8%/năm.
Trong công cuộc cải cách kinh tế, Mozambique đã hướng tới Việt Nam như một người bạn và một đối tác giàu tiềm năng để học hỏi kinh nghiệm và chia sẻ cơ hội đầu tư kinh doanh hai bên cùng có lợi. Đi đầu trong hợp tác song phương là lĩnh vực viễn thông và nông nghiệp. Cơ hội kinh doanh trên các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, vật liệu xây dựng, khai khoáng, chế biến nông - lâm - thủy sản cũng đầy hứa hẹn.
Năm 2014, tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Mozambique đạt 97,5 triệu USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 78,6 triệu USD với các mặt hàng xuất khẩu chính là gạo, dây điện và dây cáp điện... Nhập khẩu của Việt Nam từ Mozambique đạt 18,9 triệu USD với các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là sắt thép phế liệu, bông các loại, thức ăn gia súc và nguyên liệu, gỗ và sản phẩm gỗ.
Hiện Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp Mozambique rất quan tâm đến việc phát triển quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư với Việt nam. Mozambique đã hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực trong đó có hợp tác trồng lúa. Trong nhiều năm qua Việt Nam đã giúp Mozambique trồng lúa thử nghiệm thành công. Mozambique sẵn sàng ký biên bản ghi nhớ về việc thúc đẩy xuất khẩu gạo từ Việt Nam. Trên cơ sở đó, Chính phủ Mozambique đặt mục tiêu tăng cường an ninh lương thực với việc phát triển ngành sản xuất lúa gạo. Phía Mozambique sẽ cung cấp đất và xây dựng cơ sở hạ tầng, phía Việt Nam đưa lao động sang tổ chức trồng lúa. Đây là cơ hội tốt cho Việt Nam tăng xuất khẩu lao động, đặc biệt là lao động nông nghiệp là thế mạnh của Việt Nam khi Mozambique có đến gần 90% diện tích đất canh tác chưa được khai thác.
Năm 2012, Movitel - Liên doanh viễn thông giữa Tập đoàn Viễn thông Viettel của Việt Nam và Công ty SPI của Mozambique chính thức khai trương, cung cấp dịch vụ di động tại thị trường này. Đóng góp của dự án hợp tác viễn thông chung đối với sự phát triển của nền kinh tế Mozambique là rất khả quan. Từ một quốc gia có cơ sở hạ tầng viễn thông yếu kém, Mozambique nay được xếp vào nhóm ba quốc gia có nền tảng viễn thông tốt nhất châu Phi, góp phần thúc đẩy phát triển nhiều mặt tại quốc gia này.
