Nhìn lại chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama

Tất cả yếu tố về chính sách đối ngoại cho thấy cường quốc Mỹ trong năm 2016 ở trong trạng thái tốt hơn nhiều so với năm 2008.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama Hai nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama qua ảnh
nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama Mỹ khởi động chuyển giao quyền lực: Obama gặp Trump

Vai trò của Mỹ bị giảm sút

Giữa trưa ngày 20/1/2009, ông Barack Obama chính thức đặt tay lên cuốn kinh thánh tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 44 của nước Mỹ, với lời tuyên bố “bắt đầu làm lại nước Mỹ”. Ông tiếp quản việc điều hành đất nước Mỹ với những thách thức gay gắt khi đó, mà theo ông đòi hỏi phải có “một kỷ nguyên mới về trách nhiệm” để có thể vượt qua.

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama
Ông Barack Obama nhậm chức Tổng thống Mỹ hồi năm 2009. (Nguồn: AP)

Xét trên phương diện chính sách đối ngoại, ông Obama đã cho thấy mình là một chính khách quyết đoán khi cho rút 190.000 lính Mỹ (trên tổng số 200.000 quân vào thời điểm đỉnh cao xung đột) khỏi Iraq và Afghanistan; giữ vững mối quan hệ an ninh đồng minh để không có cuộc khủng bố mới quy mô lớn nào xảy ra trên lãnh thổ nước Mỹ; đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran; thúc đẩy ký kết Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP); phát triển các mối quan hệ với Cuba và rộng hơn là việc làm ấm lại các quan hệ với Mỹ Latin…

Tuy nhiên, người ta đặc biệt nhớ tới thất bại của Mỹ trong việc khởi động lại quan hệ với Nga, không đạt được bước tiến nào trong việc giải quyết mối đe dọa Triều Tiên, rút quân vội vã khỏi Iraq, không thể rút lui khỏi Afghanistan, không chia sẻ trách nhiệm cho các đồng minh châu Âu và Trung Đông để họ hành động mà không có sự tham gia của Mỹ. Thất bại của thời kỳ “hậu can thiệp” ở Libya, khi Pháp và Anh chỉ nói nhiều nhưng ít hành động và đầu tư, do đó đã tạo ra một thánh địa mới cho khủng bố.

Nói một cách khái quát hơn, vai trò của Mỹ trên thế giới đã thực sự bị giảm sút. Điều này được giải thích một phần bởi sự đuổi kịp về kinh tế và quân sự của các nước mới nổi, đặc biệt là Trung Quốc; và bởi sự suy giảm ảnh hưởng, uy tín và ý chí của Mỹ tại các khu vực mà Washington thiếu cẩn trọng về mặt quân sự như Iraq, Afghanistan và Libya.

Sự suy giảm này là một rủi ro hơn là một sự lựa chọn có ý thức của Mỹ. Tuy nhiên, mối liên quan trực tiếp giữa sự giảm sút vai trò của Mỹ và sự suy yếu sức mạnh Mỹ còn cần phải được chứng minh. Obama hiểu rõ điều này, và ông đã cố gắng điều chỉnh các mục tiêu của cường quốc Mỹ cho thích ứng với các nguồn lực hạn chế hơn so với trước đây.

Những lựa chọn ít sai lầm

Ngay từ khi nhậm chức, Obama đã đối mặt với cuộc Đại suy thoái và hai cuộc chiến tranh “thừa hưởng” của George W. Bush. Do vậy, ông đã không được “miễn nhiễm” với những biến động của thế giới. Giữa cuộc khủng hoảng di cư chưa từng có kể từ năm 1945, một Triều Tiên bí ẩn, những tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông, sự lây lan của phong trào Hồi giáo cực đoan Salafi trên toàn Trung Đông và vùng Sahel, các cuộc cách mạng Arab, một phần Ukraina bị Nga sáp nhập, và sự bất lực của châu Âu… Barack Obama thường đưa ra sự lựa chọn ít sai lầm.

Bất chấp sự hạn hẹp ngân sách, bất ổn kinh tế và sự cần thiết phải điều chỉnh lại các cam kết và các khả năng của Mỹ, các đồng minh châu Âu, Trung Đông và châu Á luôn đòi hỏi ở Mỹ nhiều hơn.

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama
Tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng, ngày 2/5/2011, ông Obama cùng Phó Tổng thống Joe Biden và các thành viên nội các đang theo dõi những tin tức cập nhật cuối cùng về chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố Bin Laden. (Nguồn: AP)

Trong môi trường rất phức tạp này, chính sách đối ngoại của Barack Obama không thể không phức tạp, nhất là khi Barack Obama là một người ưa thích sự phân tích hợp lý, tính dài hạn và chủ nghĩa thực dụng. Obama cũng là tổng thống của các lệnh trừng phạt và các cuộc đàm phán; người chỉ đạo các cuộc nghe lén của Cơ quan an ninh Mỹ (NSA), người quyết định cuộc không kích của các lực lượng đặc nhiệm chống Bin Laden…

Tóm lại, chính sách đối ngoại của Obama đã bao gồm hoạt động chống khủng bố linh hoạt và có mục tiêu (giám sát điện tử, sử dụng máy bay do thám không người lái, thực hiện các cuộc không kích, sử dụng các lực lượng đặc nhiệm), huấn luyện và trang bị vũ khí cho các tác nhân địa phương đáng tin cậy, xây dựng các quan hệ đối tác về an ninh và quốc phòng, đưa ra các cam kết ngoại giao, áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế, ký kết các hiệp định thương mại tự do, thực hiện các chương trình viện trợ phát triển, đấu tranh chống hoạt động chiêu mộ và hệ tư tưởng của các phần tử cực đoan ở trong nước…

Tư duy chiến lược nhất quán

Giống như bất kỳ chính sách đa chiều nào khác, chính sách đối ngoại của Barack Obama rất khó có thể được tóm gọn trong một khẩu hiệu. Tuy nhiên, chính sách đó bắt nguồn từ một tư duy chiến lược nhất quán:

Một là, khủng bố không phải là thách thức chiến lược duy nhất của Mỹ, do đó, cần thực hiện “phi khủng bố hóa” chính sách đối ngoại.

Hai là, chính sách đối ngoại không chỉ giới hạn ở khía cạnh quân sự, do đó, cần chấm dứt việc quân sự hóa quá mức chính sách đối ngoại.

Ba là, nếu như Mỹ không phải luôn là chủ thể tốt nhất để can thiệp về mặt quân sự, thì họ thường là chủ thể tốt nhất để thức đẩy một giải pháp ngoại giao.

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama
Chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama bắt nguồn từ một tư duy nhất quán. (Nguồn: Armenpress)

Sau 8 năm Barack Obama nắm giữ cương vị tổng thống, nước Mỹ không phải là thiên đường mà những người hâm mộ cuồng nhiệt ông đã hy vọng hồi năm 2008. Ngân sách quốc phòng của Mỹ bằng ngân sách tổng cộng của 7 nước đứng ngay sau Mỹ trong bảng xếp hạng thế giới, trong khi đó Mỹ và các đồng minh Mỹ chiếm 75% chi tiêu quân sự toàn cầu.

Khả năng can thiệp ngoài nước và hoạt động tình báo của Mỹ vẫn không nước nào sánh kịp. Nền kinh tế Mỹ nắm giữ đồng tiền dự trữ thế giới và tỷ lệ tăng trưởng cao nhất so với tất cả các nước phát triển; tỷ lệ thất nghiệp giảm từ 10% trong năm 2009 xuống còn 5% hiện nay; thâm hụt ngân sách công cũng giảm từ 10% trong năm 2009 xuống còn 2,5% trong năm 2015; năm 2014 và 2015 là những năm tạo được nhiều việc làm nhất kể từ đầu thế kỷ này.

Dân số Mỹ năng động, nợ công của Mỹ ở mức vừa phải so với quy mô nền kinh tế nước này, và các doanh nghiệp Mỹ có tính sáng tạo và đột phá.

Việc tái thiết lại mối quan hệ với Iran, Cuba, phần còn lại của khu vực Mỹ Latin, Việt Nam, Lào, Indonesia, hay cả Ấn Độ, đã góp phần tăng cường ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới. Việc không dính líu vào nhũng cuộc xung đột bè phái ở các nước xa xôi và không đe dọa những lợi ích sống còn của họ đã giúp Mỹ tránh được những sa lầy quân sự mới và những sự “xao nhãng” chiến lược mới.

Tất cả yếu tố về chính sách đối ngoại trên cho thấy cường quốc Mỹ trong năm 2016 ở trong trạng thái tốt hơn nhiều so với năm 2008.

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama 8 năm trước và lời hứa thay đổi

8 năm trước, ứng cử viên Barack Obama đã đại thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ với 365/538 phiếu đại cử tri cùng ...

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama Quan hệ Mỹ - Trung - Nga thời hậu Obama

Cuộc chạy đua vào Nhà trắng tại Mỹ đang chuẩn bị tới hồi kết. Một trong những quan tâm hiện nay là chính sách của ...

nhin lai chinh sach doi ngoai cua tong thong obama Tổng thống Obama: Số phận đất nước nằm trong tay các bạn

“Công bằng nằm trên lá phiếu. Lẽ phải ở trên lá phiếu. Công lý hiện diện trên lá phiếu. Sự phát triển phụ thuộc vào ...

Quang Vững

Đọc thêm

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong ...
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Giao hữu quốc tế futsal: Đội tuyển Việt Nam hòa đối thủ đến từ châu Đại Dương

Giao hữu quốc tế futsal: Đội tuyển Việt Nam hòa đối thủ đến từ châu Đại Dương

Giải futsal giao hữu quốc tế năm 2024 khởi tranh tại TP. Hồ Chí Minh, 4 đội tuyển tham gia tranh tài gồm Việt Nam, New Zealand, Morocco và Iran.
PetroVietnam và các đối tác ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án khí điện Lô B – Ô Môn

PetroVietnam và các đối tác ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án khí điện Lô B – Ô Môn

PetroVietnam và các đối tác ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án khí điện Lô B – Ô Môn
Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Tờ Economist (Anh) mới đây đã chỉ ra 3 nguyên nhân có thể giá dầu tiếp tục ổn định trong năm 2024.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/3 và sáng 30/3: Lịch thi đấu La Liga vòng 30 - Cadiz vs Granada; Hạng nhất Anh vòng 39

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/3 và sáng 30/3: Lịch thi đấu La Liga vòng 30 - Cadiz vs Granada; Hạng nhất Anh vòng 39

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/3 và sáng 30/3: Lịch thi đấu La Liga vòng 30- Cadiz vs Granada; Hạng nhất Anh vòng 39; Ligue 1 vòng 27...
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Palestine có Nội các mới

Palestine có Nội các mới

Nội các mới của Palestine sẽ bao gồm 23 bộ trưởng, trong đó có 3 phụ nữ và 6 người ở Dải Gaza.
Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 29/3.
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động