Những cuốn sách đầu tiên của Nguyễn Văn Vĩnh

Sau thời gian dài gần như bị lãng quên, học giả Nguyễn Văn vĩnh (1882-1936) được nhắc lại như là một người có công lớn trong phổ cập chữ quốc ngữ, khai sinh văn học dịch và báo chí Việt Nam vào đầu thế kỷ XX.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Mới đây, trong buổi tọa đàm giới thiệu sách về học giả Nguyễn Văn Vĩnh tại Trung tâm văn hóa Pháp tại Hà Nội, diễn giả Nguyễn Lân Bình đã rất xúc động khi nhìn thấy cuốn sách đầu tiên do ông chủ biên được Nhà Xuất bản Trí thức phát hành về ông nội mình. Với nhiều người từng biết đến Nguyễn Văn Vĩnh, cuốn sách chính là chìa khóa để tìm về một di sản quý giá...

Lời của "người Man di hiện đại"

Phong tục và thiết chế của người An Nam chỉ là tập đầu tiên trong bộ sách dài 14 tập Lời người Man di hiện đại bao gồm những bài viết của Nguyễn Văn Vĩnh đăng trên tờ báo tiếng Pháp Nước Nam mới (L'Annam Nouveau) do ông làm chủ bút ra ngày 21/1/1931. Lý giải về tên gọi chung của bộ sách, ông Nguyễn Lân Bình cho biết, trong một bức thư trao đổi với Huỳnh Thúc Kháng năm 1932, Nguyễn Văn Vĩnh tự nhận mình là "người man di hiện đại". "Man di" vì ông xuất thân nghèo khổ và không được đào tạo chính thống, còn "hiện đại" là bởi ông đã trở thành người hiểu biết nhờ tự học.

Trong tất cả bài báo dưới tiêu đề Làng với người An Nam, Nguyễn Văn Vĩnh đều tự xưng là "người nhà quê chúng tôi", bởi ông đã có thời gian dài làm chánh hương hội của một ngôi làng, và đã tường tận đời sống, thiết chế, bản chất làm nên một ngôi làng Việt. Với tư cách là "người nhà quê", ông đã truyền tải sâu sắc những hiểu biết, gợi ý và cả cảnh báo của ông đến độc giả, đặc biệt là những người Pháp thực dân đang nóng vội áp đặt chính sách cai trị cùng những cải cách theo công thức Âu châu vào những vùng nông thôn của Việt Nam.

Với cái nhìn đa chiều và khách quan có kèm dẫn chứng sinh động, Nguyễn Văn Vĩnh đã phân tích chi tiết thế nào là một cái làng, từ tín ngưỡng cho đến cơ cấu hành chính với những biện pháp chế tài linh hoạt. Ông nhấn mạnh đến truyền thống trọng học sĩ và tình yêu sâu nặng của người Việt với đất đai. Tuy nhiên, ở những trang viết khác, ông lại chỉ ra điểm yếu từ thói mê tín dị đoan, tính sĩ diện, tình trạng loạn mua bán chức danh, loạn sưu thuế, loạn đặc quyền... với gánh chịu hậu quả là những nông dân nghèo phải vay nặng lãi để có thóc giống canh tác và phải dành cả đời trả nợ.

Đặc biệt, người đọc sẽ rất ngạc nhiên bởi những quan điểm về lúa gạo của ông trong các bài viết từ năm 1931 vẫn còn nguyên tính thời sự. Nguyễn Văn Vĩnh cũng đề ra một loạt phương án cải cách về ruộng đất, tiền tệ, hệ thống lưu trữ và thu mua thóc lúa có lợi cho nông dân. Bất ngờ hơn cả là ở thời điểm đó, đã có một "người nhà quê" nuôi mộng quảng bá ẩm thực Việt và mang hạt gạo nước Nam ra thế giới.

Được biết, 13 tập sách còn lại của Lời người Man di hiện đại với các chủ đề khác nhau sẽ lần lượt ra mắt từ nay đến năm 2015. Ông Nguyễn Lân Bình cho rằng, đây chỉ là bước đi thứ nhất trên con đường dài nhiều cây số của việc tìm kiếm di sản của Nguyễn Văn Vĩnh.

“Nguyễn Văn Vĩnh là ai?”

Là người ngoại đạo không có chuyên môn về làm sách, nhưng ông Nguyễn Lân Bình lại được gia đình và dòng họ tin cậy, giao cho công việc sưu tầm, lưu giữ những kỷ vật về Nguyễn Văn Vĩnh. Ông Bình từng thú nhận là mình "lớn" rất muộn bởi gần 40 tuổi mới biết mộ ông nội ở đâu và ngoài 50 tuổi mới có ý thức đi làm sáng tỏ cho câu hỏi "ông nội là ai?". Nắm giữ cả một kho tư liệu do gia đình và dòng họ cung cấp nhưng không phải bản gốc, ông Bình đã phải mất 10 năm ròng rã nghiên cứu, sưu tập cũng như nhờ đến sự giúp đỡ của rất nhiều người. Đây cũng là lý do mà bên cạnh bộ sách Lời người Mandi hiện đại, ông quyết định cho ra một cuốn sách nhan đề Nguyễn Văn Vĩnh là ai với khá nhiều tư liệu quý lần đầu tiên công bố.

Không chỉ mang lại cho độc giả cái nhìn đầy đủ hơn về tiểu sử cùng những câu chuyện xúc động về gia đình Nguyễn Văn Vĩnh, cuốn sách này còn nói rõ về sự ra đời của chữ Quốc ngữ, tờ báo chữ Quốc ngữ đầu tiên ở Bắc Kỳ và tờ báo Quốc ngữ sớm nhất ở Hà Nội... Cũng qua đây, người đọc cũng nhận ra rằng, những năm qua có không ít nhà nghiên cứu đã âm thầm tìm hiểu, sưu tầm tư liệu và có những đúc kết, phát hiện riêng khá lý thú về con người và tư tưởng Nguyễn Văn Vĩnh.

"Cần nhìn nhận bao quát hơn về toàn bộ con người và sự nghiệp của ông. Chúng ta cần đặt ông trong hoàn cảnh lịch sử khi ông tồn tại… Nguyễn Văn Vĩnh cần phải được tôn vinh ở vị trí xứng đáng hơn nhiều". Giáo sư Phan Huy Lê

"Thuộc thế hệ sống vào nửa đầu thế kỷ trước, tự coi mình là "kẻ man di hiện đại" (Le Barbare Moderne) hẳn là để đối lại với bọn người hủ lậu vẫn tự coi mình là giới thượng lưu của xã hội đường đời, Nguyễn Văn Vĩnh đã để lại một di sản chữ nghĩa to lớn mà cho đến hôm nay nhiều người chưa được tiếp cận". Nhà sử học Dương Trung Quốc

“Nguyễn Văn Vĩnh muốn chỉ ra cho người Pháp thấy rằng, người Việt Nam cũng có thể văn minh". Ts. Christopher E. Goscha, Chuyên gia nghiên cứu lịch sử Việt Nam hiện đại, giảng viên khoa Đông Phương, Đại học Montréal-Canada.



AN BÌNH

Đọc thêm

Sắp ra mắt hai bộ phim hoạt hình ý nghĩa về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Sắp ra mắt hai bộ phim hoạt hình ý nghĩa về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Baoquocte.vn. Hai bộ phim hoạt hình nhằm cung cấp những hiểu biết về chiến thắng Điện Biên Phủ, bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế ...
Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ...
Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Facebook đã cập nhật thêm tính năng mới có chức năng khóa bảo vệ trang cá nhân của bạn. Tính năng này sẽ giúp bạn quản lý trên cá nhân ...
Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê robusta thế giới dự kiến còn hướng lên vùng kỷ lục 4.000 USD/tấn. Giá cà phê trong nước sẽ tiếp tục hướng tới các mức trên 100.000 ...
Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Theo truyền thông Mỹ, Abby Hensel, người có chị em song sinh dính liền thân, đã kết hôn với một cựu quân nhân từ năm 2021.
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động