Nữ quyền trên bản đồ thế giới

Nữ quyền luôn là vấn đề nóng bỏng. Đầu thế kỷ XXI, tại mọi quốc gia, vấn đề bình đẳng giới và đấu tranh  "đòi" thêm quyền cho phụ nữ vẫn tiếp tục được thảo luận sôi nổi.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nu quyen tren ban do the gioi Chân dung người phụ nữ quyền lực nhất thế giới
nu quyen tren ban do the gioi 10 cuốn sách biểu dương nữ quyền của Mỹ

Mặc dù quyền bình đẳng nằm trong Hiến pháp của hầu hết các nước trên thế giới, song vẫn chưa tồn tại sự bình đẳng trên thực tế. Vụ bê bối ở Hollywood liên quan đến quấy rối tình dục của nhà sản xuất phim Harvey Weinstein với nhiều diễn viên nữ cho thấy vẫn chưa có bình đẳng thực sự cho phụ nữ, họ cũng chưa được an toàn tại một quốc gia phát triển hàng đầu thế giới.

nu quyen tren ban do the gioi
Một cuộc diễu hành vì quyền của phụ nữ ở Boston (Mỹ), tháng 8/1970. (Nguồn: Getty Images)

Bất bình đẳng giới là yếu tố chính cản trở phụ nữ phát huy hết năng lực và khả năng của bản thân. Mục đích phát triển một xã hội thịnh vượng, cân bằng sẽ không thể đạt được chừng nào chưa có bình đẳng cho phụ nữ. Phong trào nữ quyền sinh ra nhằm mục đích đấu tranh cho phụ nữ được sống trong môi trường bình đẳng, nơi họ có cơ hội phát triển mọi khả năng của mình, mà không bị cản trở bởi những tư tưởng lỗi thời.

Khởi nguồn…

Lý thuyết nữ quyền xuất hiện lần đầu vào năm 1794 trong quyển Vì quyền của nữ giới (A Vindication of the Rights of Women) của nhà văn, nhà tư tưởng Anh Mary Wollstonecraft. Tác phẩm này được coi là bản tuyên ngôn nữ quyền đầu tiên.

Trong khi đó, thuật ngữ Nữ quyền - Féminisme xuất hiện lần đầu trong tiểu thuyết Đàn ông- Đàn bà của nhà văn Pháp Alexandre Dumas con, xuất bản năm 1872. Trên thực tế, đã có những yếu tố đầu tiên mở lối cho phong trào nữ quyền từ buổi đầu lịch sử. Ở các dân tộc khác, cũng như ở Việt Nam, lịch sử ghi công các nữ tướng, nữ hoàng hùng mạnh trong lịch sử, đơn cử như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Nữ hoàng quyền lực nhất Ai Cập cổ đại Cleopatre hay Nữ hoàng Anh Elizabeth I... Ngoài ra, nhiều nhà triết học, nhà tư tưởng như Sappho (570 trước Công nguyên), nữ tu sĩ, nhà tư tưởng Đức Hildegard de Bingen (1179), tiểu thuyết gia nổi tiếng Jane Austen… đã khẳng định các giá trị về phẩm giá, sự thông minh, năng lực của phụ nữ không kém gì nam giới.

Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ XIX, phong trào đấu tranh cho bình đẳng quyền lợi giữa nữ giới và nam giới mới ra đời tại các nước phương Tây. Đầu tiên, các nhà hoạt động đấu tranh mở ra các cơ hội mới cho phụ nữ, trước hết là quyền bầu cử. Tiếp theo, phong trào nhấn mạnh vào giải phóng tình dục, quyền sinh sản của phụ nữ cũng như bình đẳng giới. Từ giữa những năm 1980 trở đi, làn sóng nữ quyền phương Tây nhấn mạnh vào việc dỡ bỏ các tiêu chuẩn về sắc đẹp phụ nữ, phản đối việc nhìn phụ nữ như những "đối tượng tình dục" (sex object), kêu gọi hãy đánh giá đúng mỗi phụ nữ như một thực thể riêng biệt. Gần đây, nhiều người nói tới "làn sóng thứ tư" của phong trào nữ quyền, tập trung vào bình đẳng thực tế (như bình đẳng về lương, cơ hội việc làm) giữa nam và nữ, chống lại các hành vi quấy rối tình dục đã "bình thường hóa" trong mắt nhiều người.

Hiện nay, phong trào nữ quyền ở một số nước đang phát triển chưa đạt được nhiều tiến bộ. Ở một số nước có Hồi giáo cực đoan, người ta vẫn đang phải đấu tranh cho quyền đi học của nữ giới, hay quyền tự lái xe (gần đây mới được công nhận ở Saudi Arabia), quyền được tự định đoạt cuộc sống của mình. Với nhiều nỗ lực vượt qua những rào cản tôn giáo, văn hóa, các nhà hoạt động nữ quyền ở các nước này đã đạt được một số thành công nhất định. 

… và lan tỏa

Sinh ra từ hơn 100 năm nay, phong trào nữ quyền đã lan tỏa trên khắp thế giới, tới mọi châu lục, trong mỗi quốc gia, tôn giáo. Những cá nhân tiêu biểu cho phong trào này đến từ nhiều lĩnh vực cũng như giai tầng xã hội hay giới tính khác nhau. Người đầu tiên phải nhắc tới là nhà văn người Pháp Simoine de Beauvoir (1908-1986), bạn đời của nhà triết học nổi tiếng Jean-Paul Sartres. Năm 1949, bà viết Giới tính thứ hai, cuốn sách được coi là đặt nền móng cho phong trào nữ quyền hiện đại. Trong tác phẩm này, Simoine de Beauvoir chỉ trích chế độ phụ hệ, nơi đàn ông nắm quyền quyết định, cũng như các rào cản xã hội mà phụ nữ phải đương đầu.

nu quyen tren ban do the gioi
Opra Winfrey là một nhà hoạt động quyền phụ nữ nổi tiếng. (Nguồn: Reuters)

Phong trào nữ quyền thế giới cũng đạt được nhiều kết quả nhờ Đệ nhất phu nhân Mỹ Eleanor Roosevelt (1884-1962). Trước khi trở thành Đệ nhất phu nhân, bà đã tích cực tham gia các phong trào vì quyền lợi phụ nữ như hợp tác cùng Liên minh Công đoàn Phụ nữ Mỹ. Sau này, bà trở thành Chủ tịch Ủy ban Liên hợp quốc về nhân quyền, rồi Chủ tịch Ủy ban Vị thế phụ nữ, dưới thời Tổng thống John F. Kennedy.

Opra Winfrey, nữ hoàng ngành giải trí cũng là một nhà hoạt động quyền phụ nữ nổi tiếng, người đã tạo động lực cho hàng triệu phụ nữ khác trên thế giới. Đến từ gia đình da màu nghèo khổ ngoài lề xã hội, Opra Winfrey đã gây dựng cho mình một đế chế trong công nghiệp giải trí và hỗ trợ, khuyến khích phụ nữ vượt qua các khó khăn, rào cản trong cuộc sống. Bà từng nói: "Tôi chưa bao giờ coi hay gọi mình là người theo nữ quyền, nhưng tôi không nghĩ là bạn có thể vừa là phụ nữ, nhưng lại không theo nữ quyền". Câu nói của bà truyền cảm hứng cho rất nhiều người. Mỗi phụ nữ nên là một người theo nữ quyền.

Nghĩ về những người phụ nữ nổi bật nhất hiện nay, người ta không thể quên nữ thẩm phán trẻ nhất và đầu tiên của Iran Shirin Ebadi - chủ nhân giải Nobel Hòa bình năm 2003 – với  ý chí sắt thép của bà trong hoạt động vì nhân quyền. Sinh ra tại Iran, một đất nước Hồi giáo còn nhiều định kiến với quyền bình đẳng phụ nữ, bà đã nổi lên như một trong những nhà hoạt động cải cách hàng đầu ở khu vực, đấu tranh không mệt mỏi vì quyền lợi của phụ nữ và trẻ em.

Malala Yousafzai, cô gái trẻ người Pakistan khiến nhiều người nghiêng mình kính nể vì dám chống lại Taliban, đấu tranh cho quyền được đi học của các bé gái. Vì hành động dũng cảm này, Malala đã bị một tay súng Taliban bắn vào đầu, nhưng cô may mắn thoát khỏi tử thần và hiện đang là sinh viên Đại học Oxford (Anh). Tháng 10/2014, cô gái 17 tuổi Malala Yousafzai đã trở thành người trẻ nhất thế giới và là người Pakistan đầu tiên đoạt giải Nobel Hòa bình. Đến nay, cô vẫn không ngừng đấu tranh cho quyền lợi của phụ nữ, qua Quỹ Malala. “Chúng ta phải giúp các cô gái chống lại những rào cản trong cuộc sống của họ, khuyến khích họ đứng lên, dũng cảm lên tiếng và vượt qua nỗi sợ hãi trong tâm hồn”, Malala chia sẻ trên Forbes.

Nữ quyền ở Việt Nam

Cùng với những trào lưu văn hóa phương Tây du nhập vào Việt Nam thời kỳ Pháp thuộc, phong trào nữ quyền đã có tác động không nhỏ tới xã hội Việt Nam. Thời gian này, người ta nói nhiều về địa vị thấp kém của phụ nữ Việt Nam, sự bất bình đẳng trong giáo dục. Đầu thế kỷ XX, vị thế của phụ nữ Việt Nam có những thay đổi nhất định khi nhận thức về nữ quyền đã bao gồm quyền bình đẳng về chính trị, quyền bầu cử, ứng cử, quyền lao động...

Đến nay, Việt Nam là một trong số các nước đạt được nhiều thành tựu về bình đẳng giới. Theo xếp hạng chỉ số bình đẳng giới (GII) của Liên hợp quốc năm 2014, Việt Nam đứng thứ 60/154 quốc gia trên thế giới. Việt Nam cũng ban hành Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020 với mục tiêu thu hẹp khoảng cách về giới và nâng cao vị thế của phụ nữ; tích cực thực hiện các sáng kiến quốc tế và khu vực nhằm thúc đẩy việc bảo vệ quyền của phụ nữ và chống phân biệt đối xử với họ.

Tuy nhiên, tình trạng bất bình đẳng giới vẫn còn diễn ra. Những câu nói sai lệch như "Đàn bà hơn nhau ở tấm chồng" là câu cửa miệng của nhiều người, cả nam và nữ (mà lẽ ra câu này nên đổi thành: Đàn bà hạnh phúc nhiều hay ít là ở tấm chồng). Tư tưởng phụ nữ kém cỏi, chỉ làm được những việc "hậu phương", sinh con đẻ cái để chồng lo "chuyện lớn" còn phổ biến, đặc biệt ở nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Bản chất của phong trào nữ quyền là đấu tranh vì quyền của phụ nữ được tự do lựa chọn và định đoạt cuộc sống, không bị các rào cản xã hội cản trở việc phát triển và phát huy năng lực bản thân. Đó cũng là quyền của phụ nữ được nhìn nhận như cá nhân độc lập, có sức mạnh trí tuệ và thể chất. Vì thế, chúng ta cần nâng cao giáo dục nhận thức các giá trị bình quyền, cũng như xây dựng khuôn khổ pháp luật ngày càng hiệu quả để thúc đẩy bình đẳng giới nói chung và sự tiến bộ của phụ nữ nói riêng.

nu quyen tren ban do the gioi Phu nhân Thủ tướng Shinzo Abe lên tiếng về nữ quyền

Trong quan niệm của đàn ông Nhật Bản, “chuẩn” về người phụ nữ vẫn nghiêng về sự dễ thương hơn là năng lực của họ.

nu quyen tren ban do the gioi Đừng tự mãn về bình đẳng giới!

Quan điểm truyền thống “đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm” vẫn tồn tại trong nhiều gia đình. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ ...

nu quyen tren ban do the gioi Những phụ nữ quyền lực ở châu Phi

Dù làm việc trong lĩnh vực truyền thông, khai thác mỏ, ngân hàng hay chính trị, những người phụ nữ này là mẫu hình và ...

Lê Thiên Hương

Đọc thêm

Hoa anh đào nở rộ kỷ lục tại Washington (Mỹ)

Hoa anh đào nở rộ kỷ lục tại Washington (Mỹ)

Thời tiết ấm áp đặc biệt vào tháng 3 năm nay khiến hoa anh đào ở thủ đô Washington, Mỹ nở rộ vào hôm 17/3 vừa qua.
Cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android siêu đơn giản

Cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android siêu đơn giản

Biết cách chặn trang web tự mở trên điện thoại Android không chỉ giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân mà còn giúp tối ưu hóa trải nghiệm duyệt web. ...
Hướng dẫn cách lấy lại mật khẩu Zalo chỉ với vài bước đơn giản

Hướng dẫn cách lấy lại mật khẩu Zalo chỉ với vài bước đơn giản

Bạn cần đăng nhập lại tài khoản Zalo nhưng vô tình bị quên mật khẩu. Hãy theo dõi ngay bài viết dưới đây để biết cách lấy lại mật khẩu ...
Cách reset gợi ý Siri bị ẩn trên iPhone siêu đơn giản

Cách reset gợi ý Siri bị ẩn trên iPhone siêu đơn giản

Siri là cái tên quen thuộc đối với người dùng iPhone, đây là trợ lý ảo thông minh của Apple có khả năng thực hiện các yêu cầu dựa trên ...
Lịch cúp điện Bạc Liêu hôm nay ngày 20/3/2024

Lịch cúp điện Bạc Liêu hôm nay ngày 20/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Bạc Liêu theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 20/3/2024.
Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam - XSMN 19/3 - SXMN 19/3/2024 - kết quả xổ số hôm nay 19/3

Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam - XSMN 19/3 - SXMN 19/3/2024 - kết quả xổ số hôm nay 19/3

XSMN 19/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 19/3/2023. kết quả xổ số ngày 19 tháng 3. xổ số hôm nay 19/3. SXMN 19/3. XSMN ...
Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Tổng thống Ukraine hối thúc Quốc hội Mỹ về việc viện trợ quân sự cho Kiev, cho rằng điều này rất quan trong trong xung đột của nước này với Nga.
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Khác với Phần Lan, hành trình trở thành thành viên NATO của Thụy Điển gập ghềnh, khó lường và kéo dài hơn rất nhiều.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động