Ngày 25/2/1970, Phòng Lưu trữ Bộ Ngoại giao mà tiền thân là Ban Lưu trữ công văn tại Phòng Công văn thuộc Đổng lý sự vụ (một trong hai cơ quan Nội bộ của Bộ Ngoại giao gồm Văn phòng và Đổng lý sự vụ được thành lập theo Sắc lệnh số 47 ngày 7/4/1946 do Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa Hồ Chí Minh ký) được thành lập theo Quyết định số 52/QĐ ngày 25/2/1970 của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao.Bốn mươi năm với nhiệm vụ thu thập, bảo quản và tổ chức sử dụng hơn 50 đơn vị Phông tài liệu cùng hàng chục ngàn hồ sơ tài liệu quý với trên 4000 Hiệp định, Thỏa thuận quốc tế, tài liệu của 26 Hội nghị Ngoại giao, các bài nói chuyện của Bác Hồ tại Hội nghị Ngoại giao, Bản sao Công ước Pháp - Thanh 1885, đặc biệt là các tài liệu gốc liên quan đến quần đảo Hoàng Sa 1834… Các tài liệu lưu trữ nói trên đã góp phần đắc lực cho công tác nghiên cứu của độc giả trong và ngoài Bộ, cho công tác xuất bản, công bố nguồn sử liệu ngoại giao qua các cuốn sách quý như: "Biên niên tiểu sử Hồ Chủ tịch", "Phạm Văn Đồng và Ngoại giao Việt Nam", "Nhà Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch", "Chân dung 5 Cố Bộ trưởng Ngoại giao" "Ngoại giao Việt Nam 1945-2000" …
Trong 40 năm thầm lặng với việc giữ vững đoàn kết nội bộ, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, chắc chắn và hiệu quả, Tập thể và cá nhân Phòng Lưu trữ đã 02 lần được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (1992 và 1994), Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao (2003), Giấy khen của Công đoàn Viên chức Việt Nam, Bằng khen của Trung ương Hội Văn thư Lưu trữ Việt Nam cùng Huy chương "Vì sự nghiệp Ngoại giao", Kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp văn thư, lưu trữ" của Bộ Nội vụ.
Kỉ niệm 40 năm thành lập cũng là dịp tổng kết và rút ra các bài học kinh nghiệm thành công: Đó là sự quan tâm sát sao của Lãnh đạo Bộ Ngoại giao và sự chỉ đạo trực tiếp của Văn phòng Bộ; Quyết tâm cao của Tập thể Lãnh đạo Phòng, chủ động - tâm huyết - sáng tạo; Đoàn kết nội bộ, phấn đấu học hỏi nâng cao nghiệp vụ chuyên môn của mọi thành viên đơn vị; Sự phối hợp tốt giữa Phòng Lưu trữ với các đơn vị của Bộ ở trong và ngoài nước và là sự phối hợp, hợp tác hiệu quả giữa Bộ Ngoại giao (mà Phòng Lưu trữ là nòng cốt) với các cơ quan lưu trữ Đảng, Nhà nước và địa phương.
"Chiến sĩ thầm lặng" - những câu chữ thể hiện sự đánh giá cao và thân thương của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Gia Khiêm đã dành tặng khi đến thăm và chúc Tết tập thể Phòng Lưu trữ nhân ngày làm việc đầu tiên của Năm mới, Xuân Canh Dần hôm 22/2/2010 đã cổ vũ rất nhiều cho những người làm công tác lưu trữ - một công việc thầm lặng của Bộ Ngoại giao.
Tiết trời Xuân Hà Nội vẫn còn se lạnh nhưng lòng chúng tôi thêm ấm áp biết bao, một lời chúc, một lời sẻ chia, hứa hẹn nhiều niềm tin mới - Một "Trung tâm Lưu trữ lịch sử Ngoại giao" để xứng tầm với cơ quan đối ngoại đứng đầu cả nước.
Nghiêm Văn Long(Trưởng phòng Lưu trữ Bộ Ngoại giao)
