Sách hè thiếu nhi - cuộc phiêu lưu vào thế giới kỳ ảo

Cách đây 3-4 năm, truyện giả tưởng nước ngoài đã bắt đầu dụ dỗ thiếu nhi Việt Nam qua một vài đầu sách thưa thớt. Đến nay, thế giới kỳ diệu của thầy phù thủy hay những phép thuật ngày càng thể hiện sức "thôi miên" mãnh liệt với độc giả VN. Cơn khát về những miền đất lạ của các em được tưới đẫm bởi những đầu sách đinh do các nhà xuất bản lớn trong nước đồng loạt ra mắt.

Với tập thứ hai trong series 6 tập Biên niên sử bóng tối cổ đại, NXB Kim Đồng đưa độc giả nhí tiếp tục chuyến phiêu lưu đang dang dở với tập Người anh em sói. Cuốn sách best-seller của nền văn học Anh này là câu chuyện về Torak - một cậu bé đơn độc nhưng có khả năng giao tiếp được với loài sói. Sau lớp áo của những phép màu, nhà văn Michelle Paver tâm tình với các em câu chuyện về tình bạn và đức hy sinh, sự trung thành và phản bội… Một đầu sách khác cũng của văn học Anh được Kim Đồng mua bản quyền là Cái chòi cây thần kỳ của nữ văn sĩ Mary Pope Osborne. Jack và Annie vô tình phát hiện ra một ngôi nhà trên cây chứa đầy sách lịch sử và địa lý. Phép màu đã xảy ra khi những cuốn sách bất động lại có thể đưa bọn trẻ trở về với những sự kiện trong quá khứ hoặc tới những vùng đất xa xôi…

Một học sinh mải mê đọc truyện trong hiệu sách sau giờ tan học. Ảnh: Hoàng Hà.

Lý giải cho việc chọn lựa 2 tập sách Cái chòi cây thần kỳ sau hơn một giờ đồng hồ thơ thẩn tại nhà sách Tiền Phong, chị Mỹ Hương (quận Ba Đình) cho biết: “Anh, cũng như các nước phương Tây, rất văn minh và có khoa học trong việc giáo dục trẻ thơ. Nên tôi tin, một tác phẩm từng có sức cuốn hút trẻ em của họ chắc chắn sẽ có tác dụng tốt với con mình”. Không chỉ ăn khách ở Anh, Cái chòi cây thần kỳ từng làm mưa làm gió suốt 170 tuần trên danh sách best-seller của tạp chí New York Times, Mỹ.

Để làm đối trọng với những đầu sách kỳ ảo phương Tây, Kim Đồng chọn giới thiệu một đại diện của văn học phương Đông - "ông hoàng truyện thiếu nhi" Trung Quốc Trịnh Uyên Khiết với Pipilu tài danh. Với 240 triệu bản bán ra ở Trung Quốc và được “xuất khẩu” đến hơn 30 nước trên thế giới, Pipilu được coi là Harry Potter của đất nước Vạn Lý Trường Thành.

Cũng tập trung vào dòng văn học kỳ ảo, Công ty Nhã Nam giới thiệu những đầu sách như: Lâu đài bay của pháp sư Howl của Diana Wynne Jones, Pháp sư xứ Hải Địa của Ursula K.Le Guin, Bóng tối trỗi dậy của Susan Cooper, Tobie Loness của Timothée de Fombelle... Ngoài phép thuật nhiệm màu hay những cuộc chiến bất tận giữa thế lực ánh sáng và bóng tối, Nhã Nam còn khai thác những đầu sách đầy tinh tế về thế giới tâm hồn đầy biến chuyển của lứa tuổi ưa nổi loạn. 35 kilos của nhà văn Pháp Anna Gavalda là câu chuyện về người đàn ông đã mở cửa trái tim bé bỏng của một đứa cháu bướng bỉnh. Còn Quần jean may mắn của Ann Brashares lại là những mẩu nhỏ về tình bạn và những cảm xúc đầu đời của các cô gái tuổi mới lớn. Tác phẩm từng ấn hành hơn 7 triệu bản tại Mỹ.

Trang bìa cuốn "Quần jeans may mắn".

Chiếm vị trí chủ đạo, nhưng văn học kỳ ảo không phải là thể loại duy nhất trên thị trường sách hè. Những độc giả ưa sách khoa học có thể tìm đến với Chìa khóa vũ trụ của George của Stephen Hawking; các em yêu thích truyện kinh điển có thể chọn Emil làng Loenneberga của nhà văn Thụy Điển Astrid Lindgren hay tủ sách Danh tác thế giới của NXB Kim Đồng. Danh tác thế giới là tuyển tập các tác phẩm văn học kinh điển nhưng được thể hiện dưới hình thức truyện tranh như: Hamlet, Những người khốn khổ, Tội ác và trừng phạt… Tuy không phải là sản phẩm của năm 2008 nhưng tủ sách này vẫn được lòng các bậc phụ huynh có thói quen “lên thực đơn tinh thần” cho con cái.

Trước sự xâm thực mạnh mẽ của dòng văn học kỳ ảo nước ngoài, Chuyện xứ Lang Biang của Nguyễn Nhật Ánh trở thành một đại diện khá đơn độc của thể loại truyện giả tưởng dành cho thiếu nhi Việt Nam. Nguyễn Nhật Ánh đã là một thương hiệu nội được yêu thích. Nhưng Chuyện xứ Lang Biang, với doanh số tiêu thụ không nhỏ, vẫn không vực dậy được hiện trạng lép vế của truyện thiếu nhi trong nước.

Thiếu trí tưởng tượng, thừa giọng răn dạy, sự mất cân bằng của thị trường sách đã thể hiện sự thất thế của các nhà văn thiếu nhi trong nước ngay trên sân nhà. Việt Nam từng có một lực lượng hùng hậu các nhà văn viết cho tuổi thơ như Nguyễn Huy Tưởng, Tô Hoài, Vũ Tú Nam, Phạm Hổ, Xuân Quỳnh… nhưng đến nay, họ, người đã "muôn năm cũ"; người đã treo bút an hưởng tuổi già. Nền văn học thiếu nhi Việt Nam dường như đang chỉ trông cậy vào một vài cái tên nổi bật như Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Ngọc Thuần… Rõ ràng, nhà văn trong nước đang để trống một không gian rất rộng cho văn học dịch thỏa sức vùng vẫy.

Vì vậy, trên các giá sách thiếu nhi hè 2008, ở phần văn học Việt Nam, quanh quẩn vẫn là những món cũ gia giảm lại. Từ Thạch Sanh đến Tấm Cám, hết truyện chữ chuyển sang truyện tranh, hết truyện tranh đen trắng lại đến truyện tranh màu… những câu chuyện cổ tích dẫu giàu giá trị nhân văn nhưng đã quá cũ, quá nhàm với các độc giả nhí.

Theo VNE