Thầy máy “vs” thầy thật

Thời @, công nghệ dạy - học mới đang chiếm địa vị cao dần và được tiên đoán sẽ chiếm thế thượng phong trong tương lai không xa. Những giờ học "phấn, bảng" truyền thống và vai trò của người thầy trong nhiều trường hợp đã mờ nhạt dần, có lúc, có nơi, trong một chừng mực nào đó không còn cần thiết (?)
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Nhờ những công cụ, phương tiện, học tập ngày càng hiện đại, người học đã được "bơi" trong một không gian rộng và mở. Bằng một cú nhấp chuột, họ sẽ có nội dung tất cả kiến thức cần có, thậm chí còn nhiều hơn, mới hơn, hay hơn so với những gì giáo viên thật cung cấp.

thay may vs thay that
Ảnh minh họa.

Trực tiếp, sinh động và hiệu quả nhưng...

Cùng với sự phát triển của xã hội, việc dạy - học có những hình thức tồn tại và phát triển tương ứng. Thời tiền sử, dạy - học xuất hiện trước tiên dưới hình ảnh người cha hướng dẫn cho người con kỹ năng sống khi đi săn bắn, hái lượm. Hoạt động dạy -  học sơ khai đó diễn ra bằng mối giao tiếp toàn vẹn giữa một người với một người. Mối quan hệ thầy - trò đồng thời là mối quan hệ huyết thống, sự tương tác giữa giữa người dạy và người học là tức thời và tối đa và vì thế rất hiệu quả. Người học được đặt trong môi trường học tập là chính thiên nhiên trong bối cảnh hoang sơ và được phát triển cả về thể chất và tinh thần theo những nhu cầu cụ thể và khắc nghiệt của sự tồn tại.

Khi đã hình thành xã hội loài người, những người chuyên trách làm nhiệm vụ dạy học cũng xuất hiện. Trong "công nghệ" giáo dục "giai đoạn một", lời nói thuyết giảng của thầy giáo là công cụ dạy học chủ yếu. Ưu điểm của cách dạy - học này là duy trì được mối liên hệ cá nhân trực tiếp của người dạy với một hoặc một nhóm người học. Lợi thế của mối giao tiếp toàn vẹn giữa người dạy và người học có thể phát huy. Đối thoại thầy- trò tuy có diễn ra, nhưng nhìn chung là rất ít và chưa được coi trọng. Người dạy độc thoại, với mục đích rõ ràng, cố gắng chứng minh những gì mình đang truyền dạy là quan trọng, cần thiết và đáng ghi nhớ. Người học cố gắng nghe và chép bài, để ghi nhận một cách máy móc càng nhiều càng tốt lời thầy và kinh sách.

Việc thi cử trở thành gánh nặng không chỉ của các môn sinh. Nhưng thi cử cũng chỉ để đánh giá khả năng học thuộc, đánh giá năng lực ghi nhớ và viết lại cách giải thích, bình luận theo những "khuôn vàng thước ngọc" đã có sẵn. Cách giáo dục này không khuyến khích các quan điểm, tư tưởng mới, không dành chỗ cho tự do sáng tạo. Sản phẩm của nó là số đông môn sinh coi đích cuối cùng của việc học là đỗ đạt rồi làm quan. Họ khó có thể trở thành trí thức độc lập.

Gián tiếp, mới và rộng mở, mặc dù vậy...

Lịch sử giáo dục của loài người khá dài, nhưng nếu nhấn mạnh "công nghệ" dạy - học, đặc biệt là nhấn mạnh về mối giao tiếp, tương tác trong dạy - học, thì phải đến cuối thế kỷ XX, con người mới chuyển qua "giai đoạn thứ hai": Dạy học có thể không có giao tiếp giữa người với người, mà chuyển sang giao tiếp giữa người với máy, giữa người với Internet.

Kể từ khi Internet được thiết lập và phát triển với tốc độ chóng mặt, giao tiếp người - máy mở ra khả năng người học có thể học rất hiệu quả với "ông thầy" mới là hệ thống máy tính. Hệ thống dữ liệu ngày càng đồ sộ, với những kết nối toàn cầu. Người học lại có thể lựa chọn và được học theo đúng trạng thái, trình độ của mình mà không bị ràng buộc bởi chương trình, phân bố thời lượng… - những điều thường được nhấn mạnh trong dạy - học cổ điển. Việc dạy - học hiện đại đã không chỉ còn là quá trình truyền thụ, chuyển giao kiến thức mà là quá trình tổ chức, định hướng, giúp người học từng bước có năng lực tư duy và hành động, hiểu biết và tự hình thành các kỹ năng, giá trị văn hóa. Trên cơ sở đó, người học có khả năng giải quyết được các bài toán mà thực tế cuộc sống hiện đại đang đặt ra.

Có thể nêu hàng loạt điểm mạnh không thể phủ nhận của việc dạy - học bằng công nghệ mới. Mỗi người hoặc nhóm người học có thể giải quyết các vấn đề với các hướng đi không giống nhau, nhưng có thể đến cùng một đích. Người học của thời @ không chỉ học và nhớ kiến thức sẵn có mà còn đòi hỏi phải sản sinh giá trị vật chất và tinh thần mới, nắm bắt tri thức mới, làm cho tri thức dễ dàng và nhanh chóng trở thành tài sản chung. Người học thời @ không chỉ tìm và tích lũy các kiến thức trong những phương tiện lưu trữ dung lượng lớn, các cơ sở dữ liệu khổng lồ mà còn phải từ đó phát triển lượng kiến thức này thành kiến thức mới, có chất lượng cao hơn.

 Với đặc điểm mới về dạy - học, hình ảnh người thầy cũng thay đổi. Giáo viên hiện đại đã rất ít hoặc không cầm phấn viết bảng mà đưa ra, bằng nhiều cách khác nhau, những kế hoạch, kịch bản học tập, hướng dẫn người học các phương pháp thao tác, định hướng suy nghĩ nghiên cứu... Mỗi môn học, mỗi bài học không chỉ nhằm đạt mục tiêu truyền thụ kiến thức mà hướng đến việc tiếp thu và vận dụng sáng tạo kiến thức, cố gắng làm thay đổi nhận thức, thay đổi xã hội và thay đổi thế giới.

Mặc dù vai trò của Máy được đẩy lên cao trong cả dạy và học trong thời hiện đại, song Kỹ thuật sư phạm và Nghệ thuật sư phạm vẫn là hai lĩnh vực riêng biệt. Kỹ thuật sư phạm đang dần được công nghệ can thiệp nâng cao. Nhưng Nghệ thuật sư phạm vẫn được nhìn nhận theo cách cận nhân tình. Nếu thiếu Nghệ thuật sư phạm, bài giảng của người thầy không mang hơi ấm của tình người mà chỉ nhằm chất đầy một kho chứa, làm người học chán nản và dần dần xa lánh…

Trong cơn lốc phát triển của khoa học - kỹ thuật - công nghệ, Nghệ thuật sư phạm được nâng cao lại càng cho thấy rõ sự khác biệt giữa Con người và Máy móc, giữa ông thầy thật và ông thầy máy, giữa tình cảm con người ấm áp và công nghệ máy móc vô hồn. Với góc nhìn như vậy, người thầy hiện đại cần "đóng tròn vai" là người dẫn dắt việc học bằng công nghệ mới nhưng với tất cả tình cảm và trí tuệ của mình.

Ngữ Thiên

Bài viết cùng chủ đề

Báo Xuân Bính Thân 2016

Đọc thêm

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp Việt Nam (VELP) 2024 và làm ...
Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Đại sứ Bùi Văn Nghị và đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil đã có chuyến thăm làm việc tại thành phố Rio de Janeiro, bang ...
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay - XSTV 29/3/2024. ket qua xo so tra vinh. XSTV thứ 6. kết quả xổ số Trà ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động