Tiến sĩ khoa học dịch sách văn học

Tới Ba Lan năm 1970 để học ngành Trắc địa - Bản đồ, Phó Chủ tịch Hội người Việt ở Ba Lan Nguyễn Văn Thái không hề nghĩ rằng, 20 năm sau, ông sẽ gắn bó lâu dài với mảnh đất này và với công việc chẳng liên quan gì tới chuyên ngành mình học: Dịch sách văn học.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ông Nguyễn Văn Thái tại Lễ ra mắt tiểu thuyết Nông dân tại Hà Nội.

Ông Nguyễn Văn Thái sinh năm 1945, tại Hà Nội. Với thành tích học tập tốt, ông được Nhà nước cử đi Ba Lan để học tập ngành Trắc địa - Bản đồ vì thời điểm đó, ở Việt Nam, kỹ sư chuyên ngành này vô cùng khan hiếm. Sau 4 năm học tập tại Warszawa, ông Thái về nước và công tác tại Cục Đo đạc và Bản đồ. Sau đó, ông đã hai lần trở lại Ba Lan để làm nghiên cứu sinh Tiến sĩ (1979-1982) và Bảo vệ luận án Tiến sĩ khoa học (1986-1989), đồng thời làm cộng tác viên cho Tổng cục Đo đạc Bản đồ Ba Lan.

Cơ duyên với Warszawa

10 năm gắn bó với quốc gia Trung Âu xinh đẹp này không khiến ông Thái nghĩ tới ý định đưa gia đình tới định cư tại đây, cho đến mùa Hè năm 1988…

Ông có hai người con trai, trong đó có một người con bị hen suyễn rất nặng, sức khỏe rất yếu (học lớp 11 mà chỉ nặng 35kg). Trong suốt thời gian ông học tập xa nhà, vợ ông đã vô cùng vất vả trong việc chăm sóc sức khỏe cho con, đặc biệt trong hoàn cảnh nền y tế lạc hậu của Việt Nam thời điểm sau chiến tranh. Mùa hè năm 1988, trước khi bảo vệ luận án Tiến sĩ khoa học, ông Thái đã đưa hai con sang Ba Lan chơi.

Rời xa khí hậu nhiệt đới ẩm ướt đặc trưng của miền Bắc Việt Nam, tới vùng khí hậu khô, lạnh ôn hòa của Ba Lan, con trai ông bỗng hết hẳn các triệu chứng hen suyễn đeo đẳng bao nhiêu năm trước đó. Sau kỳ nghỉ hè năm đó, ông Thái đưa con trở lại Hà Nội và lại chứng kiến con trai mình bị hành hạ bởi căn bệnh mãn tính khó chịu này. Vì thế, dù không muốn sinh sống xa quê hương nhưng ông đã bàn với vợ mình và đưa cả gia đình tới Ba Lan.

Ông Nguyễn Văn Thái nhớ lại: "Tiếng Ba Lan rất khó học nên vợ và các con tôi đã mất nhiều thời gian để hòa nhập với cộng đồng sở tại. Tuy nhiên, bù đắp lại là sức khỏe của con tôi tiến triển rất tích cực. Tôi tiếp tục làm việc cho Tổng cục Đo đạc Bản đồ Ba Lan, còn vợ tôi thì làm quen dần với việc kinh doanh của bà con người Việt tại đây. Hai con tôi thích nghi với tiếng Ba Lan nhanh hơn và sau đó đều thi đỗ vào Đại học Bách khoa Warszawa".

Từ "ông Chủ tịch"...

Cộng đồng người Việt ở Ba Lan hiện có khoảng 25.000-30.000 người. Trong đó, đa số bà con làm kinh doanh, buôn bán những mặt hàng như may mặc, giày dép và thực phẩm… Con số lớn như thế nhưng thật ngạc nhiên là chưa từng có một hội đoàn người Việt nào được thành lập tại đây.

Sau khi kết thúc công việc tại Tổng cục Đo đạc Bản đồ Ba Lan, ông Thái đã nảy ra ý tưởng tập hợp bà con người Việt tại đây thành một hội đoàn. Sau quá trình vận động và thuyết phục bà con về những lợi ích của việc tham gia hội đoàn, Hội Người Việt Nam tại Ba Lan đã chính thức được thành lập vào năm 1999 và Đại hội khóa I nhất trí bầu ông Nguyễn Văn Thái làm Chủ tịch.

Sau Hội người Việt Nam tại Ba Lan, có nhiều hội đoàn người Việt được thành lập tại quốc gia này, nhưng Hội đoàn được thành lập đầu tiên vẫn là hội lớn nhất với khoảng 1000 gia đình là Hội viên và luôn giữ vai trò tiên phong, nòng cốt trong các hoạt động tập hợp, bảo vệ và hỗ trợ cho bà con người Việt tại đây.

Theo Điều lệ hoạt động của Hội, mỗi Chủ tịch chỉ đảm nhiệm tối đa hai nhiệm kỳ liên tiếp. Vì thế, sau 6 năm liên tục được tín nhiệm làm Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Ba Lan, ông Thái thôi nắm giữ vai trò này nhưng vẫn tiếp tục hoạt động trong Hội với vai trò là Phó Chủ tịch Hội.

... đến dịch giả “nghiệp dư”

Cả cuộc đời gắn bó với chuyên ngành Trắc địa - Bản đồ, ông Thái chẳng nghĩ rằng mình sẽ bỏ nhiều tâm sức và thời gian cho thơ văn, cụ thể là văn học Ba Lan đến thế. Và, đó cũng chính là lý do mà nhiều độc giả Việt Nam đã được tiếp cận các tác phẩm văn học kinh điển của Ba Lan thông qua cái tên "dịch giả Nguyễn Văn Thái".

Năm 2005, chẳng hiểu có phải biết đến năng khiếu thơ văn của ông Chủ tịch Hội người Việt hay không mà Đại sứ quán Ba Lan tại Việt Nam bỗng dưng liên hệ và đặt vấn đề nhờ ông Thái hợp tác dịch giúp họ tác phẩm Chàng Tadeush của đại thi hào Ba Lan Adam Mickiewicz. Đây là tác phẩm thơ nổi tiếng ở Ba Lan - tương tự như Truyện Kiều của Việt Nam. Tập thơ dày 500 trang đã "ngốn" tới 3 năm miệt mài của dịch giả Nguyễn Văn Thái.

Ông Thái chia sẻ: "Ban đầu, tôi định dịch Chàng Tadeush theo thể thơ lục bát truyền thống của Việt Nam, nhưng sau 4 tháng, dịch được khoảng 22 trang theo thể thơ này một cách hoàn hảo, trơn tru thì tôi vấp phải một khó khăn là: tiếng Ba Lan là ngôn ngữ đa âm tiết, còn tiếng Việt là đơn âm. Vì thế, sẽ rất khó để dịch những địa danh có quá nhiều âm tiết ở trong bài. Tôi tham khảo ý kiến của nhà thơ Bằng Việt thì anh ấy nói với tôi rằng, phải chuyển sang thể tự do chứ để thế này không ổn. Thế là, sau rất nhiều giằng co, tôi quyết định làm lại từ đầu".

Tháng 9/2008, Chàng Tadeush đã ra mắt công chúng Việt Nam và được đánh giá là bản dịch tiếng Việt hoàn hảo của tác phẩm lớn này. Đây trở thành động lực lớn để dịch giả "nghiệp dư" Nguyễn Văn Thái tiếp tục bắt tay vào việc chuyển ngữ hai tác phẩm từng nhận giải Nobel Văn học là tiểu thuyết Nông dân của W. Reymont và Hania, tình yêu của tôi, nỗi buồn của tôi của Henryk Sienkiewicz…

"Hiện tôi vẫn đang tiếp tục lựa chọn và chuyển ngữ những tác phẩm lớn của Ba Lan nhằm góp phần đưa văn hóa Ba Lan và văn hóa Việt Nam xích lại gần nhau hơn nữa". (ông Nguyễn Văn Thái)



Khánh Nguyễn

Đọc thêm

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Hoa hậu Việt Nam 2012 Đặng Thu Thảo tôn dáng vẻ sang trọng với bộ trang phục màu kem, dùng trang sức xa xỉ làm điểm nhấn.
Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Diễn đàn Nhịp cầu phát triển giúp các địa phương và doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Chiều nay (28/3), UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024, công bố 3 môn thi ...
Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang thực hiện chuyến công du đến New Zealand và Australia để đẩy nhanh tốc độ cải thiện quan hệ giữa hai bên.
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Kết quả Hội nghị thượng đỉnh nhóm Visegrad vừa diễn ra tại Czech, một lần nữa cho thấy các thành viên của nhóm lại không cùng nhìn về một hướng.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động