Tư duy: gốc hay ngọn

Thế giới đang trải qua giai đoạn cuối của kỷ nguyên "kỹ thuật số" đơn thuần và bước vào một kỷ nguyên mới: IoT (Internet of Things), tạm gọi là kỷ nguyên "vạn vật kết nối", khi mà mọi thiết bị kỹ thuật số đều trở nên thông minh hơn, có khả năng giao tiếp và kết nối trực tiếp với con người thông qua mạng Internet. Sự tiến bộ của các công nghệ cảm biến, vi xử lý, điện toán đám mây... đang được tận dụng một cách triệt để, trên quy mô toàn cầu, ở mọi khía cạnh của cuộc sống, trong đó có giáo dục.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
tu duy goc hay ngon
Giảng viên Nguyễn Đồng Anh (ngoài cùng bên trái) hướng dẫn sinh viên tìm hiểu thực tế ứng dụng các công nghệ vận hành sản xuất chương trình Truyền hình tại Trường quay.

Mới và cũ

Đã qua rồi cái thời sinh viên trầm trồ hay xôn xao về những slide bài giảng động, với kỹ xảo chuyển cảnh nhịp nhàng, hình ảnh màu sắc hay video sinh động. Những điều tưởng như rất "mới mẻ" đó đang dần trở nên "cũ kỹ" bởi tốc độ phát triển chóng mặt của các loại hình công cụ mới hơn mỗi ngày. Khi phương pháp giảng dạy với máy chiếu, slide ảnh động... trở thành tiêu chuẩn tối thiểu cho mỗi bài giảng thì sinh viên bắt đầu không còn cảm thấy hứng thú.

Trong cuộc sống hàng ngày, sinh viên liên tục được tiếp cận với các khái niệm mới như công nghệ 3D, kính thực tế ảo VR (virtual reality), công nghệ video 360o... Bên cạnh đó, các em được sở hữu và thường xuyên sử dụng thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh, máy tính bảng, liên tục kết nối mạng xã hội, các phần mềm, ứng dụng di động, mang tính tương tác và cá nhân hoá cao... Đây đều là những thiết bị cá nhân mà nhà trường không thể cung cấp cho giảng viên cũng như sinh viên ở mức độ phổ cập. Chính vì vậy, ở một khía cạnh nào đó, các công cụ E-learning do nhà trường cung cấp hiện chưa theo kịp tốc độ phát triển về mặt công nghệ của mỗi cá nhân.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất của Đại học Monash (Melbourne, Australia) thực hiện qua khảo sát 1.600 sinh viên tại hai trường đại học ở Australia, cho thấy: Dù công nghệ kỹ thuật số hiện là yếu tố trung tâm trong giáo dục bậc đại học nhưng nó hoàn toàn không thể thay đổi "bản chất của việc dạy và học".

Lợi ích lớn lao mà công nghệ có thể đem lại trong môi trường giáo dục hiện đại như giúp giảng viên lẫn sinh viên quản lý quá trình dạy và học tốt hơn (sắp xếp thời gian, địa điểm linh hoạt theo từng nhu cầu, môn học, qua đó tiết kiệm thời gian cũng như công sức đi lại...) liệu có thể cùng lúc nâng cao chất lượng bài giảng hay khả năng tiếp thu của sinh viên?

Dựa trên quan điểm giáo dục hiện đại là "lấy người học làm trung tâm", giảng viên cũng như những người làm giáo dục bậc đại học cần phải nhìn nhận việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số dưới cái nhìn của người học. Điều gì cần thiết? Điều gì hữu dụng và mang lại lợi ích cho việc dạy cũng như học? Quan trọng hơn là kỹ năng biến các thiết bị công nghệ số trở thành công cụ có chất lượng cho việc giảng dạy, học tập trong môi trường thực tế, nâng cao hiệu quả truyền đạt và tiếp nhận, dựa trên nền tảng là nội dung những kiến thức được chia sẻ.

Thiếu và thừa

Việt Nam còn nhiều khó khăn về mặt kinh tế cũng như thiếu vắng các quan điểm giáo dục mang định hướng dịch vụ, thị trường hiện đại - nhưng lại luôn là một quốc gia biết đi tắt đón đầu các thành tựu khoa học công nghệ mới của thế giới.

Theo Internet World Statistics, tỷ lệ người sử dụng Internet ở Việt Nam tính đến hết tháng 6/2015 là hơn 45,5 triệu người (48% dân số), xếp thứ sáu ở châu Á và đứng thứ 17 trong 20 quốc gia có lượng người dùng Internet nhiều nhất.

Bên cạnh đó, với dân số hơn 90 triệu người, Việt Nam có hơn 128 triệu thuê bao di động (tương đương 141% dân số), hơn 30 triệu người sở hữu tài khoản mạng xã hội (32% dân số) cùng với thời lượng sử dụng các thiết bị, công nghệ ở mức cao (từ ba đến hơn năm tiếng mỗi ngày), theo thống kê của tổ chức We are Social.

tu duy goc hay ngon
Thực hành tác nghiệp môn Thiết kế sản phẩm Truyền thông của các Nhóm sinh viên Khoá Truyền thông 39 – Học viện Ngoại giao

Tuy nhiên, tất cả số liệu trên đều không chỉ ra tỷ lệ ứng dụng các thiết bị, công nghệ mới vào công việc, học tập hay nghiên cứu khoa học; cũng không có số liệu thống kê hay báo cáo chính thức về hiệu quả việc ứng dụng công nghệ trong cuộc sống nói chung và ngành giáo dục nói riêng. Chúng ta chỉ thấy đâu đó trên báo chí thông tin về việc sử dụng các thiết bị công nghệ để gian dối trong kỳ thi hay thực trạng cộng đồng mạng Việt Nam với những "anh hùng bàn phím" trở thành nỗi ám ảnh của các diễn đàn công nghệ, mạng xã hội thế giới...

Thực tế cho thấy, chúng ta đã đi quá nhanh, phát triển quá nóng trên khía cạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ, nhưng lại chỉ chú trọng vào phần "ngọn" là máy móc và các phần mềm liên tục cập nhật mà quên đi mất những giá trị cốt lõi mang tính nền tảng. Cái "gốc" của công nghệ, dù hiện đại tân tiến đến mấy vẫn phải là quy trình vận hành, hệ thống cách thức khai thác và sử dụng của con người, bên cạnh đó là những quy định có giá trị pháp lý, những hướng dẫn có giá trị văn hoá, gần gũi và có tính lan toả, chia sẻ trong cộng đồng, giúp định hướng mục đích sử dụng của mỗi người.

Cụ thể, trong lĩnh vực đào tạo ở bậc đại học, điều cần thiết nhất là xây dựng một nền tảng hệ thống các phương tiện, ứng dụng hỗ trợ hoạt động nghiên cứu và giảng dạy. Nền tảng này bao gồm công nghệ mới nhất được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế của sinh viên và giảng viên, bao gồm: hệ thống cơ sở dữ liệu, chia sẻ kiến thức tài nguyên học thuật, công cụ trực tuyến và quy trình vận hành, phối hợp kết nối giữa người dạy và người học.

Dù công nghệ sẵn có, dù các thiết bị ngày càng nhiều và có giá thành rẻ hơn, nhưng nếu thiếu một tư duy mang tính hệ thống với những quy trình, nền tảng, chuẩn mực để kết nối công nghệ với con người và với những giá trị sử dụng của nó, mọi sự đầu tư vào công nghệ kỹ thuật ở các môi trường đào tạo sẽ chỉ là một sự lãng phí.

***

Dưới góc nhìn giáo dục là một ngành dịch vụ thì giáo dục bậc đại học hiện nay đang phải đối mặt với rất nhiều thử thách đến từ chính "khách hàng" là thế hệ trẻ (những người sinh ra trong khoảng thời gian từ cuối những năm 1990 đến năm 2000), được tạm gọi là thế hệ Z, một thế hệ được "định hướng bởi công nghệ". Chính vì vậy, để có thể phục vụ tốt đối tượng khách hàng này, những người làm giáo dục nói chung và những người làm giáo dục bậc đại học ở Việt Nam nói riêng cần cảm nhận được sức ép phải đi trước các em, ít nhất là về mặt công nghệ là thứ mà các em đang phụ thuộc.

Dựa trên nền tảng kiến thức và kinh nghiệm, sử dụng chính những lợi thế của công nghệ, bao gồm các kênh truyền thông mạng xã hội để kết nối với sinh viên, xây dựng các nhóm cộng đồng trực tuyến, phổ biến văn hoá của ngôi trường, ngành học..., từ đó nâng cao hiệu quả của các phương tiện khoa học kỹ thuật khác trong hoạt động giảng dạy.

Đó chính là "chiến lược số" của những giảng viên trẻ trong kỷ nguyên công nghệ số.

Nguyễn Đồng Anh Giảng viên Khoa Truyền thông & Văn hoá Đối ngoại, Học viện Ngoại giao.

Bài viết cùng chủ đề

Báo Xuân Bính Thân 2016

Đọc thêm

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp Việt Nam (VELP) 2024 và làm ...
Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Đại sứ Bùi Văn Nghị và đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil đã có chuyến thăm làm việc tại thành phố Rio de Janeiro, bang ...
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay - XSTV 29/3/2024. ket qua xo so tra vinh. XSTV thứ 6. kết quả xổ số Trà ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động