Nếu như Hội nghị Cấp cao ghi một dấu ấn đậm nét trong lịch sử 20 năm đối thoại ASEAN - Ấn Độ với việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược, thì chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong dịp này đã góp phần quan trọng tăng cường tình hữu nghị, củng cố sự tin tưởng lẫn nhau giữa Việt Nam và Ấn Độ.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: “Quan hệ ASEAN-Ấn Độ có tầm quan trọng chiến lược đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực. Triển vọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ là rất tốt đẹp. Tôi tin tưởng rằng với quyết tâm và nỗ lực to lớn của cả hai bên, quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ sẽ phát triển mạnh mẽ và thực chất hơn trong những năm tới. Việt Nam sẵn sàng đóng vai trò tích cực trong tiến trình này”. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh: “Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu, đã có những đóng góp quan trọng vào thành công chung của Hội nghị… Việt Nam hoan nghênh chính sách “Hướng Đông” của Ấn Độ, coi ASEAN là một trụ cột hợp tác chính ở khu vực, đồng thời đánh giá cao vai trò và ủng hộ sự đóng góp tích cực của Ấn Độ vào các mục tiêu chung của khu vực, nhất là về hòa bình, an ninh và hợp tác phát triển ở khu vực, trong đó có đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước Luật Biển 1982, thực hiện Tuyên bố về Ứng xử giữa các Bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) ở Biển Đông”.
Việt - Ấn: 7 tỷ USD năm 2015
Chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng diễn ra vào những ngày mùa Đông, bầu trời trong xanh và lộng gió. Trên khắp các nẻo đường của Thủ đô New Delhi, quốc kỳ của các nước ASEAN và Ấn Độ tung bay, nhiều biểu ngữ, áp phích có biểu tượng kết nối Ấn Độ - ASEAN chào đón các vị đứng đầu Nhà nước và Chính phủ các thành viên ASEAN dự Hội nghị cấp cao.
Trong dịp này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc hội kiến song phương với Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh và tiếp lãnh đạo một số đảng chính trị lớn của Ấn Độ (Đảng Quốc đại, Đảng Nhân dân, Đảng Cộng sản và Đảng Cộng sản Mác-xít Ấn Độ). Trong các cuộc tiếp xúc hữu nghị, chân tình và tin cậy, các nhà lãnh đạo hai bên đều nhất trí cao tiếp tục đưa mối quan hệ song phương Việt Nam - Ấn Độ ngày càng phát triển trên mọi lĩnh vực, từ chính trị, an ninh - quốc phòng, thương mại - đầu tư đến khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo…, cả về chiều rộng và chiều sâu.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Việt Nam coi Ấn Độ là một “đối tác kinh tế quan trọng”. Ấn Độ là một trong 10 đối tác thương mại hàng đầu và là nhà đầu tư lớn tại Việt Nam. Thương mại song phương giữa hai nước dự kiến đạt 4 tỷ USD trong năm nay và 7 tỷ USD vào năm 2015. Thủ tướng cho biết thêm: “Chúng tôi rất ngưỡng mộ sự tăng trưởng mạnh mẽ của Ấn Độ trong những năm qua. Quốc gia này nổi tiếng với nền giáo dục hiện đại và những tiến bộ về khoa học - công nghệ, đứng trong tốp 10 nền kinh tế phát triển với GDP đạt 1.800 tỷ USD vào năm 2012 và vai trò cũng như vị trí ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới”. Trả lời phỏng vấn hãng thông tấn PTI của Ấn Độ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói: “Chúng tôi hoan nghênh các công ty Ấn Độ đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực như xây dựng cơ sở hạ tầng, cảng biển và sản xuất thép”.
Nhằm thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ song phương giữa hai nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, Việt Nam muốn nhận được sự giúp đỡ từ Ấn Độ trong các lĩnh vực khác nhau. “Chúng tôi muốn học hỏi những kinh nghiệm phát triển quý báu của Ấn Độ, bao gồm cả những kinh nghiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ nano, công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình, vệ tinh vũ trụ và thăm dò dầu khí”, Thủ tướng nói.
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng nhận xét rằng, mối quan hệ hợp tác Việt Nam - Ấn Độ “trong sáng như bầu trời không gợn mây”. Câu nói ấy vẫn còn giá trị đến ngày nay khi quan hệ Việt-Ấn luôn được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước không ngừng vun đắp. Vì lẽ đó, dù không chung biên giới, khác nhau về thể chế chính trị, nhưng hai bên đã đạt được nhận thức chung trên rất nhiều vấn đề song và đa phương. Trong bài viết của Giáo sư P.K. Patasani, Nghị sĩ Quốc hội Ấn Độ, trước thềm chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, đã nhấn mạnh: Sự hội tụ những lợi ích chính trị, kinh tế và chiến lược, cùng những khát vọng và mối quan tâm chung đã thúc đẩy quan hệ đối tác giữa hai nước. Mối quan hệ đối tác này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam và Ấn Độ khai thác tiềm năng to lớn của các mối quan hệ song phương, bổ sung sức mạnh cho nhau và cùng nhau giải quyết những thách thức khu vực và toàn cầu.
Ấn Độ - ASEAN: 100 tỷ USD năm 2015
Với bản “Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN - Ấn Độ năm 2020” vừa được các nhà lãnh đạo hai bên thông qua tại lễ kỷ niệm trọng thể tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ trở thành nước thứ 4 sau Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN. Điều đó đã đánh dấu một bước tiến mới quan trọng trong quan hệ giữa ASEAN với một trong những đối tác kinh tế lớn hàng đầu của khu vực. Bản Tuyên bố Tầm nhìn gồm 26 điểm đã đề cập đến một loạt lĩnh vực hợp tác cụ thể của hai bên thời gian tới, từ chính trị và an ninh, kinh tế, đến văn hóa - xã hội và hợp tác phát triển…
Chặng đường hai thập kỷ qua cho thấy quan hệ ASEAN - Ấn Độ không ngừng được mở rộng và phát triển trên mọi lĩnh vực, nhất là kinh tế, thương mại. Đến nay ASEAN - Ấn Độ đã ký kết một số hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện, tạo cơ sở thiết lập Khu vực thương mại và đầu tư ASEAN - Ấn Độ. Tại Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 20 năm này, ASEAN và Ấn Độ đã hoàn tất đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) về dịch vụ và đầu tư. Hiệp định này, dự kiến được ký kết vào tháng 8/2013, cùng với Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ đã được ký hồi tháng 8/2009, sẽ tạo thuận lợi cho tăng cường liên kết kinh tế ASEAN - Ấn Độ có thị trường khổng lồ 1,8 tỷ người, GDP 3.800 tỷ USD và đóng góp vào liên kết kinh tế chung ở Đông Á. Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đánh giá Hiệp định có ý nghĩa “tạo chuyển biến” và tin rằng kim ngạch thương mại ASEAN - Ấn Độ thậm chí sẽ vượt quá 100 tỷ USD vào năm 2015 và hướng tới 200 tỷ USD trong 10 năm nữa. Trong 20 năm qua, kim ngạch thương mại hai chiều ASEAN - Ấn Độ đã tăng 25 lần, đạt gần 75 tỷ USD vào năm 2011, vượt mục tiêu 70 tỷ USD đặt ra cho năm 2012. Ấn Độ hiện là đối tác thương mại lớn thứ 6 của ASEAN.
Để đạt được các chỉ tiêu trên, tại Hội nghị, nhiều nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh đến sự cần thiết phải cải thiện các tuyến đường bộ và hàng không nối liền Ấn Độ và các nước ASEAN. Thủ tướng nước chủ nhà Manmohan Singh cũng nhắc lại lời kêu gọi này khi ông cùng các nhà lãnh đạo ASEAN chào mừng một đoàn xe đến New Delhi sau khi vượt các lộ trình băng qua các nước Đông Nam Á. Ông nói: “Tương lai của chúng ta sẽ được thúc đẩy bởi các mối liên hệ mà chúng ta xây dựng trong những năm tới. Các liên hệ cụ thể này sẽ được tăng cường và giúp các thế hệ trẻ của chúng ta kết nối nhau tốt hơn. Mạng lưới liên kết này sẽ giúp đột phá các tiềm năng kinh tế to lớn trong khu vực, tăng tốc độ phát triển và tăng cường sự hợp tác giữa chúng ta”.
Việt Lan