“Hạt cát đóng góp vào bức tranh ngoại giao Việt Nam”

Ông Vũ Khoan, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu tại buổi Lễ. Ảnh: Minh Châu/TG&VN

Xin ông cho biết bản thân ông và nhóm tác giả muốn truyền tải điều gì qua tác phẩm “Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao”?

Ngoại giao bao giờ cũng là một ngành quan trọng với bất kỳ quốc gia nào, với nước ta lại có vị trí càng quan trọng và có những đóng góp to lớn. Tuy nhiên, công chúng nói chung chỉ biết bề nổi mà rất ít thông tin về bếp núc đằng sau thành tựu đối ngoại mà họ được chứng kiến. Do đó, chúng tôi đã ngồi lại với nhau, cùng nhớ lại những câu chuyện đã làm - những đóng góp vô cùng nhỏ bé vào những thành tựu đó, muốn ghi lại để giới thiệu với độc giả, công chúng nói chung về việc bếp núc như thế nào, việc nghiên cứu, đàm phán, hội họp, đón tiếp xử lý tình huống thế nào để mọi người hiểu rõ bản chất công tác ngoại giao của đất nước ta.

Đông đảo bạn đọc trong và ngoài ngành Ngoại giao đã đến dự buổi Lễ ra mắt cuốn sách “Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao”. Ảnh: Minh Châu/TG&VN

Bên cạnh đó, nước ta hiện đang đổi mới, hội nhập. Tất cả các ngành đều tham gia hoạt động đối ngoại, rồi các địa phương cũng tham gia hoạt động đối ngoại, các lực lượng làm công tác đối ngoại ngày càng đông: ngoại giao Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân... nhưng kỹ năng còn hạn chế. Chúng tôi mới rút kinh nghiệm cuộc đời, kể lại những việc mình xử lý tình huống, kỹ năng ra sao hàm ý với những người làm đối ngoại, đặc biệt lớp trẻ nắm được.

Thứ ba là chúng tôi cũng muốn để lại một số “lát cắt” về lịch sử Việt Nam. Câu chuyển lịch sử là lớn, quan trọng, nhưng lịch sử là tính cộng của những chuyện cụ thể. Chúng tôi cũng muốn mang những hạt cát của mình làm cho bức tranh ngoại giao Việt Nam sống động thêm. Bởi ngoại giao là qua con người chứ không qua văn bản, công thức... Đó là những gì chúng tôi muốn chuyển tải. Đây là cuốn sách đầu tiên chắc chắn sẽ có thiếu sót. Chúng tôi không phải là những người chuyên viết lách, việc thật thế nào thì kể lại thế, hy vọng được bạn đọc đón nhận nhiệt tình, có thể tìm thấy ở đây đôi điều thú vị, có ích.

Xin ông chia sẻ những khó khăn khi thực hiện một tác phẩm khá đầy đặn như thế này?

Thực sự anh em cũng có kỹ năng viết nên nghĩ gì viết nấy và cũng không phải biên tập nhiều. Mỗi người tự viết phần của mình, trong vài tháng là hoàn thành. Chỉ có về kỹ thuật chúng tôi mất hai ba tháng đàm phán với nhà xuất bản. Nhớ gì thì viết nấy rồi tự biên tập với nhau. Chúng tôi là những người về hưu chơi thân với nhau, một hôm cùng lên thăm nhà anh Chiến Thắng (một tác giả) và quyết định viết cuốn sách và cũng không mời thêm ai, bởi những câu chuyện cũng rất nhiều, còn phải cắt bớt đi....

Nếu như có tập 2, tập 3, tập 4 của cuốn sách thì ông và các tác giả sẽ viết gì, thưa ông?

Giả dụ như có tập hai thì trước hết tác giả phải là những người khác chúng tôi, họ sẽ mang vào những nội dung mới và câu chuện mới. Cá nhân tôi chắc không viết tiếp, chuyện thì nhiều nhưng để dành người khác kể. Tôi đang có ý định và muốn viết những câu chuyện đó thành lí luận, bài học, bài giảng cho các thế hệ trẻ sau này. Ở nước ta dạy về lý luận nhiều nhưng dạy kỹ năng ít. “Nhất nghệ tinh nhất thân vinh”, nghệ không tinh thì sản phẩm ra không lóng lánh được. Tôi đang bắt đầu viết thành một giáo trình nào đó để gợi mở về kỹ năng làm ngoại giao như thế nào.

Ông Vũ Khoan, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ ký tặng bạn đọc tại buổi Lễ. Ảnh: Minh Châu/TG&VN

Trong số những chuyện ông kể trong sách có chuyện về lần theo đoàn Đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam do Giáo sư Nguyễn Văn Hiếu dẫn đầu thăm Mông Cổ được thu xếp cho thăm Bảo tàng Quốc gia trong đó có bày đủ loại muông thú và ông chẳng biết dịch như thế nào. Rất may Giáo sư là người rất am hiểu về lĩnh vực này. Nếu giả dụ lúc đó Giáo sư cũng không biết nhiều về những thứ trưng bày thì ông sẽ xử lý tình huống này như thế nào?

Trong trường hợp không biết thì phải thú thật với nhà lãnh đạo mà mình phục vụ là quả thật mình không biết chứ không nên ứng phó láu cá. Các nhà lãnh đạo bao giờ cũng rộng lượng. Mình cứ trình bày “Tôi/cháu/em không biết lĩnh vực này, không biết những từ này”, lãnh đạo sẽ thông cảm. Riêng tôi qua lần đó cũng rút kinh nghiệm lần sau trước khi đến bảo tàng nào thì phải học để biết qua, có khái niệm nào đó để đỡ lúng túng hơn.

K.C (ghi)