Tất nhiên là người nuôi cá da trơn ở Mỹ không thích cá basa và cá tra từ Trung Quốc, Việt Nam hay bất kỳ nước nào khác. Trên thực tế, cá da trơn Mỹ dù được quảng cáo là an toàn hơn nhưng vẫn không thể cạnh tranh nổi với cá tra, basa giá rẻ từ nước ngoài. Sau vụ dư lượng kháng sinh tìm thấy trong cá da trơn Trung Quốc hồi năm ngoái, người Mỹ vẫn ưa chuộng phi lê cá basa, cá tra từ Trung Quốc. Thậm chí, nhiều người tiêu dùng còn cho rằng cá da trơn nhập từ Trung Quốc đảm bảo hơn cá da trơn nuôi trong nước, vì Mỹ chưa từng kiểm tra chất lượng catfish nội địa. Theo tin từ công ty thuỷ sản Western Edge, cá da trơn từ Trung Quốc do công ty này cung cấp trên thị trường Mỹ đều được Viện Cá da trơn Trung Quốc chứng nhận, tức là được đảm bảo về chất lượng.
Vì vậy, mặc dù Mỹ đã áp dụng hàng loạt biện pháp để bảo vệ ngành catfish trong nước, nhưng cá da trơn ngoại nhập vẫn là món ăn khá quen thuộc với người Mỹ, nhất là khi vẫn tồn tại sự chênh lệch không nhỏ về giá cả. Chẳng hạn, giữa tháng 3/2008, philê cá da trơn nội địa được bán với giá 3 USD/pound (1 pound = 0,454 kg), philê cá tra, basa đông lạnh của Trung Quốc được bán với giá chưa đầy 2 USD/pound.
Cầu vẫn nhiều
Theo số liệu từ Cục Nghề cá biển Quốc gia Mỹ (NMFS), nhập khẩu cá da trơn vào Mỹ vẫn đang tăng đều, từ 26,1 triệu pound tháng 3/2007 lên 27,2 triệu pound trong tháng 3/2008. Nhập khẩu philê cá tra, basa đông lạnh từ Việt Nam và Thái Lan đều tăng lên, trong khi nhập khẩu từ Trung Quốc giảm từ 2,7 triệu xuống 2,2 triệu pound. Tuy nhiên, khối lượng philê cá tra, basa tươi từ Trung Quốc vào Mỹ tăng từ 405.545 pound tháng 3 năm ngoái lên 620.736 pound cùng kỳ năm nay. Nhập khẩu philê cá tra, basa tươi từ Malaysia cũng tăng, từ 253.758 pound năm 2007 lên 931.488 pound năm 2008. Trong khi đó, nguồn cung catfish nội địa của Mỹ giảm so với năm 2007.
Cá da trơn là một trong bốn loại cá được ưa chuộng nhất tại Mỹ, catfish chỉ đứng sau cá hồi và rô Phi. Họ thích cá hồi vì nó giàu chất dinh dưỡng, và khoái rô phi vì hương vị của nó, còn cá da trơn có giá thành hợp lý, dễ chế biến và cũng rất bổ dưỡng. Dự báo, nhu cầu đối với cá da trơn tại Mỹ sẽ còn cao trong năm nay vì sản lượng đánh bắt cá biển nhìn chung giảm, mà nhu cầu đối với thuỷ sản lại tăng lên. Giới bán lẻ cho rằng nhu cầu đối với cá da trơn năm nay sẽ cao hơn nếu có một chiến dịch tiếp thị bài bản như ngành cá hồi trong thời gian qua. Giới bán lẻ cá hồi tại Mỹ được cung cấp thông tin cần thiết miễn phí với trang web riêng, trong khi giới bán lẻ catfish của nước này chưa được hưởng quyền lợi đó.
Với mục đích không để mất thị trường cho cá tra, basa từ nước ngoài, hiện nay ngành cá da trơn Mỹ đang tập trung vào sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng mới từ loài cá này. Trước đây nói đến catfish tức là cá da trơn tẩm bột rán, bây giờ thì sẽ có rất nhiều sản phẩm mới của Carolina Classics, American Pride và Stew Leonard và hàng loạt các công ty nổi tiếng khác.
Cung không thiếu
Cá tra và basa vốn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam, chiếm tới 32,2% tổng giá trị thuỷ sản xuất khẩu của cả nước. 5 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất được 8.977 tấn sản phẩm, trị giá 28,478 triệu USD sang Mỹ, tăng 40,9% về khối lượng và 33,4% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, giá trị cá tra, basa xuất sang Mỹ mới chỉ chiếm 5,84% tổng giá trị xuất khẩu cá tra, basa của cả nước trong 5 tháng đầu năm nay.
Vì vậy, tiềm năng vẫn còn rất lớn, nếu trong thời gian tới Uỷ ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC) xem xét lại mức thuế chống bán phá giá đối với philê cá tra, basa đông lạnh từ Việt Nam, thì giá trị xuất khẩu cá tra, basa sang Mỹ chắc chắn sẽ tăng lên.
An Sinh
