Điều đáng nói là bà Yaresko là một người Mỹ và từng là một quan chức trong Bộ Ngoại giao Mỹ. Sau khi bổ nhiệm một người nước ngoài làm tỉnh trưởng một tỉnh quan trọng ở miền Đông Ukraine, liệu Kiev có đủ táo bạo hơn nữa để đưa một người nước ngoài khác lên vị trí dẫn đầu chính phủ.
Trên bờ sụp đổ
Chính phủ không được lòng dân của Thủ tướng Arseny Yatsenyuk đang tiến ngày một gần đến bờ vực của sụp đổ. Một quan chức trong nội bộ Chính quyền Kiev hôm 23/3 đã đánh giá, khả năng Ukraine sắp có một Thủ tướng mới lên tới 70%. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko tuần này cũng vừa đưa ra “tối hậu thư” yêu cầu thành lập một chính phủ mới ngay trong tuần tới. Bản thân ông Yatsenyuk bắt đầu có xu hướng muốn rút lui khi hôm 21/3 lên tiếng tuyên bố sẵn sàng từ chức với một số điều kiện nhất định.
 |
| Thủ tướng Yatsenyuk bất ngờ lên tiếng tuyên bố sẵn sàng từ chức. Ảnh Tass |
Ông Yatsenyuk lên cầm quyền từ hồi cuối tháng Hai năm 2014 với không ít những lời cam kết mạnh mẽ và mang theo cả sự kỳ vọng. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm, Chính phủ dưới sự điều hành của ông đã hoàn toàn thất bại trong mục tiêu chống tham nhũng cũng như vực dậy nền kinh tế què quặt của Ukraine. Đây là điều khiến không chỉ người dân ở Ukraine mà ngay cả các đồng minh phương Tây của Kiev cũng thất vọng. Điều này được phản ánh qua tỉ lệ ủng hộ ông Yatsenyuk ngày càng sụt giảm nghiêm trọng. Uy tín của Thủ tướng Yatsenyuk thậm chí chỉ còn vài % trên con số 0 vào thời điểm diễn ra các cuộc bầu cử địa phương hồi năm ngoái. Đã có không ít các cuộc biểu tình diễn ra đòi Thủ tướng Ukraine từ chức.
Trong một dấu hiệu cho thấy Nội các của ông Yatsenyuk đã đánh mất niềm tin trầm trọng, hồi giữa tháng Hai vừa rồi, hàng loạt nghị sĩ đã bỏ phiếu ủng hộ việc tiến hành một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm Thủ tướng. Tuy nhiên, ông Yatsenyuk đã may mắn thoát hiểm trong cuộc bỏ phiếu hôm 16/2 do đảng của ông là đảng lớn thứ hai trong Quốc hội.
Từng nhiều lần tuyên bố tự tin khẳng định không ai ngoài Chính phủ của ông có thể giải quyết được các vấn đề khó khăn của Ukraine, nhưng ngày 21/3, Thủ tướng Yatsenyuk bất ngờ tuyên bố sẵn sàng từ chức. Có lẽ, ông đã nhận ra thực tế là Chính phủ của ông không có cơ hội tiếp tục tại vị khi các đảng trong liên minh cầm quyền liên tục rút lui để phản đối Nội các của ông.
Nhân vật với vị trí đặc biệt
Ukraine đang cần một chính phủ ổn định để có thể sớm kết thúc các cuộc đàm phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về gói viện trợ tài chính trị giá 1,7 tỉ USD mà nước này đang rất cần để duy trì nền kinh tế hiện tại cũng như để thông qua các cuộc cải cách về kinh tế, pháp lý theo yêu cầu của các đồng minh phương Tây.
Trong bối cảnh hiện nay, nhiều người cho rằng, với vị trí khá “đặc biệt” cùng sự quyết tâm, nữ Bộ trưởng Tài chính Yaresko có thể trở thành một lựa chọn thay thế thích hợp cho Thủ tướng Yatsenyuk.
 |
| Liệu có cơ hội cho nữ Bộ trưởng Tài chính sinh ra tại Mỹ? |
Bà Yaresko, 50 tuổi, sinh ra ở Chicago, Mỹ và từng là một quan chức trong Bộ Ngoại giao Mỹ. Tháng 12/2014, bà Yaresko được trao quốc tịch Ukraine khi tiếp nhận chức Bộ trưởng Tài chính. Bà nói tiếng Ukraine nhuần nhuyễn dù cách nhấn trọng âm mang nặng kiểu thời xưa của những người gốc Ukraine nhập cư vào Bắc Mỹ.
Từng tuyên bố không có tham vọng chạy đua vào chiếc ghế Thủ tướng của Ukraine và khẳng định để mọi thứ “thuận theo tự nhiên” nhưng rốt cuộc nữ chính khách này dường như đã thay đổi ý định khi viết trên trang Facebook cá nhân: "Tôi cho rằng chỉ có một chính phủ kỹ trị thì mới có thể giải quyết được các vấn đề của đất nước Ukraine trong bối cảnh tình hình chính trị như hiện nay”.
"Tôi sẵn sàng tổ chức một Nội các có khả năng vận hành ngay lập tức vì quyền lợi của toàn bộ đất nước và các công dân chứ không phải vì quyền lợi của riêng một số nhóm chính trị hay kinh tế nào", nữ Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh.
Chưa chắc chắn
“Yếu tố Mỹ” có thể khiến bà Yaresko trở thành lựa chọn được ưa thích của các đồng minh phương Tây của Ukraine.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng, bà có thể thiếu ảnh hưởng và sức mạnh chính trị để có thể thúc đẩy các cuộc cải cách nhanh hơn ông Yatsenyuk hiện nay.
Hơn nữa, một nguồn tin trong đảng của Tổng thống Poroshenko tiết lộ, liên minh cầm quyền nhiều khả năng sẽ vận động để đưa đối thủ của bà Yaresko Chủ tịch Quốc hội Volodymyr Groysman vào vị trí Thủ tướng. Lựa chọn này được Kiev yêu thích hơn bởi ông Groysman là một đồng minh của Tổng thống Poroshenko và hơn nữa ông này là người Ukraine.
Ngoài ra, hiện có một điều lạ lùng thú vị là việc bà Yaresko trở thành ứng cử viên của chiếc ghế Thủ tướng Ukraine đang bị phản đối mạnh mẽ bởi cựu Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili. Ông này cho rằng, việc mời một người nước ngoài vào vị trí lãnh đạo Chính phủ Ukraine là “một sự xúc phạm, một nỗi xấu hổ thực sự đối với Ukraine”, trong khi bản thân ông Saakashvili đang là một người nước ngoài được bổ nhiệm vào một vị trí cấp cao trong chính quyền Kiev. Hiện Cựu Tổng thống Gruzia đang là người đứng đầu khu vực Odessa của Ukraine.
