Nối nhịp tình hữu nghị...
Chắc hẳn nhiều người Việt Nam đều biết tên gọi khác của chiếc cầu này là “Cầu hữu nghị Việt - Nhật” - cầu dây văng lớn nhất và đẹp nhất Việt Nam. Nhờ có nguồn vốn ODA cũng như công nghệ tiên tiến của Nhật Bản, mà hôm nay, đoàn chúng tôi đi từ nội đô đến sân bay Nội Bài với thời gian được rút ngắn hơn nhiều. Ông Akihiro Ohta, Bộ trưởng Bộ Đất đai Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản từng nói cây cầu này cũng chính là biểu tượng cho tình hữu nghị giữa hai nước.
Điều đó cũng lý giải vì sao những lời đầu trong bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi Đối thoại chính sách kinh tế cao cấp Việt Nam-Nhật Bản, diễn ra ngày 26/5 lại dành để ghi nhận sự giúp đỡ của đất nước Mặt trời mọc: “Nhật Bản là nhà tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam, góp phần tích cực phát triển kết cấu hạ tầng của Việt Nam, nổi bật gần đây nhất là cầu Nhật Tân- nhịp cầu kết nối bền vững tình hữu nghị Việt-Nhật”.
 |
Thủ tướng khẳng định, quan hệ “Đối tác Chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” giữa Việt Nam và Nhật Bản đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất trên tất cả các lĩnh vực kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Nhật Bản là nhà tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam, là đối tác đầu tư lớn thứ 2 với hơn 3.000 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký trên 39 tỷ USD, là đối tác thương mại lớn thứ 4 với cán cân thương mại cân bằng, các sản phẩm có tính bổ trợ nhau. Tự những con số này cũng đã nói lên rất nhiều điều về mối quan hệ tốt đẹp, về sự tin tưởng giữa các nhà lãnh đạo, các doanh nghiệp… hai nước.
... từ những điểm tương đồng
Nhiều người Nhật Bản dùng cụm từ “dĩ tâm truyền tâm” để miêu tả quan hệ hai nước, có nghĩa là người dân Việt Nam và Nhật Bản có thể hiểu nhau mà không cần dùng lời nói. Ngài cựu Thủ tướng Nhật Yukio Hatoyama thì cho rằng tình bằng hữu Việt-Nhật được xây đắp từ những tương đồng, rằng hai bên “cùng chung nhịp đập trái tim”. Ngày thứ hai ở Nhật Bản, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đến thăm Đền Ise Jingu, một ngôi đền thiêng thờ thần Mặt trời với mong muốn “tìm hiểu rõ hơn các giá trị Nhật Bản” và “cùng chung nhịp đập trái tim” với các bạn”, như lời phát biểu của Thủ tướng.
Chính những điểm đồng đã góp phần vun đắp thêm sự thấu hiểu, tin tưởng giữa hai bên. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ về điều này trước hàng trăm doanh nghiệp Nhật Bản: người dân hai nước chúng ta hằng ngày ăn cơm bằng bát nhỏ và dùng đũa, trong lao động luôn coi trọng sự cần cù, hợp tác giúp đỡ; cởi mở, hiếu khách trong giao tiếp.
Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Nguyễn Quốc Cường tiết lộ, bức chân dung Thủ tướng Shinzo Abe mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tặng người đồng cấp Nhật Bản được làm từ những hạt gạo Việt Nam. Gạo - một sản phẩm mà bất kỳ ai mang dòng máu Nhật hay Việt, từ xa xưa, đều yêu thích và tự hào về cái hương vị đơn sơ của nó. Cũng như Việt Nam, văn hóa lúa gạo đã xuất hiện ở Nhật Bản cách đây hàng nghìn năm. Từ hạt gạo, người dân xứ Phù Tang hay những người con Lạc cháu Rồng đã chế biến ra bao nhiêu món ăn mang hương vị truyền thống. Bữa ăn Washoku với thành phần chính là cơm cùng một món canh và hai ba món đi kèm - đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể thế giới. Bởi thế, cũng không ngạc nhiên khi những du khách Việt Nam lúc nào cũng háo hức thưởng thức những bữa cơm Nhật.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tặng Thủ tướng Shinzo Abe bức chân dung làm từ những hạt gạo. (Ảnh: VGP) |
... để bổ sung và kết nối
Nhấn mạnh đến những điểm đồng nhưng các nhà lãnh đạo Việt Nam và Nhật Bản cũng chỉ ra những khía cạnh hai nước có thể hỗ trợ lẫn nhau. Trong chuyến thăm Nhật Bản tháng 9/2015 của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hai bên cùng đi đến nhận thức rằng Việt Nam và Nhật Bản có rất nhiều tiềm năng để bổ sung, tương trợ lẫn nhau; sự phát triển của nước này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nước kia. Kết nối sẽ tạo động lực và nền tảng quan trọng cho quan hệ giữa hai nước với ba trọng tâm là kết nối chiến lược phát triển, kết nối năng lực sản xuất và kết nối nguồn nhân lực.
Một trong những thành công trong chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là hai bên nhất trí trao đổi để thống nhất các biện pháp cụ thể thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa kết nối hai nền kinh tế thông qua hợp tác đầu tư, thương mại, ODA. Hai bên sẽ tập trung triển khai kế hoạch tín dụng 110 tỷ USD phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng cao tại châu Á, sáng kiến kết nối Mekong - Nhật Bản, thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn như Đường bộ cao tốc Bắc-Nam, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt - Nhật và Giai đoạn VI Sáng kiến chung Việt - Nhật trong năm 2016 nhằm cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Ghi nhận vị thế
Lần đầu tiên trong lịch sử 42 năm của G7, Việt Nam được mời tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng.
Việc Việt Nam được mời tham dự cho thấy sự ghi nhận của Nhật Bản và các nước G7 đối với vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Bởi theo thông lệ, với tư cách là nước chủ nhà Hội nghị Thượng đỉnh G7, Nhật Bản được quyền quyết định mời những nước mà mình mong muốn. Trong ba nước ASEAN được mời, ngoài Việt Nam y ,còn có Lào giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2016, Indonesia thuộc nhóm các nền kinh tế lớn (G20). Trong bức thư mời Thủ tướng Chính phủ Việt Nam tham dự cũng như trong các phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Shinzo Abe nhiều lần khẳng định, “Việt Nam đã không ngừng nâng cao được vị thế trong cộng đồng quốc tế”. Việc Nhật Bản và các nước G7 lần đầu tiên mời Việt Nam tham dự hội nghị G7 mở rộng còn thể hiện sự tin cậy, đánh giá cao vai trò và tinh thần trách nhiệm của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề của khu vực và quốc tế.
Trong 3 ngày ở Nhật Bản, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự 19 hoạt động, cả song phương và đa phương, gồm dự các phiên họp của Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng; hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe; hội kiến, tiếp xúc, gặp gỡ song phương nguyên thủ, lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng.
Trong các buổi tiếp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Chính phủ Việt Nam quyết tâm đưa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước và các tổ chức quốc tế đi vào chiều sâu, thực chất, đặc biệt là hợp tác kinh tế; mong muốn các nước và các đối tác ủng hộ Việt Nam tăng cường vai trò và trách nhiệm tại các tổ chức quốc tế, tiếp tục phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương quan trọng ở khu vực và trên thế giới, trong đó có việc ủng hộ Việt Nam ứng cử vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 và ứng cử vị trí Tổng Giám đốc UNESCO nhiệm kỳ 2017-2021.
Một nhà ngoại giao Việt Nam trong đoàn tháp tùng nhận xét: Không dễ có dịp để Thủ tướng ta có thể gặp tất cả lãnh đạo các cường quốc và các tổ chức quốc tế hàng đầu thế giới trong chuyến công du chỉ có ba ngày kể cả thời gian đi lại. Bên cạnh các hoạt động liên quan đến G7 mở rộng, chuyến thăm song phương Nhật Bản thành công cả về nội dung thực chất và chương trình với nghi lễ đón tiếp chính thức.
***
Nếu như gọi Chùa Cầu (hay còn gọi là cầu Nhật Bản) ở Hội An là dấu ấn của của một thời giao thương sôi động thì “Cầu Hữu nghị Việt - Nhật” là một biểu tượng của sự kết nối giữa hai quốc gia, hai dân tộc và giữa nhân dân hai nước. Điều này không chỉ đưa hai bên đến gần nhau hơn mà còn trở thành động lực và nền tảng cho Việt Nam, và cả Nhật Bản, tăng cường kết nối với các đối tác khác trên toàn thế giới.
