| Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc, tham dự trực tuyến Hội nghị tổng kết hai năm Việt Nam đảm nhận cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Tại Hội nghị tổng kết hai năm Việt Nam đảm nhận cương vị Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 diễn ra ngày 22/1 tại Hà Nội, Đại sứ Đặng Đình Quý đã phát biểu chia sẻ kinh nghiệm tham gia HĐBA LHQ ở góc độ “người ở chiến trường” là địa bàn New York (Mỹ).
Tham gia theo hình thức trực tuyến từ nơi có múi giờ chênh lệch với Việt Nam 13 tiếng vào mùa Đông và 12 tiếng mùa Hè, Đại sứ Đặng Đình Quý gửi lời cảm ơn chân thành tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các bộ ngành, địa phương đã chỉ đạo và tham gia trực tiếp vào nhiều hoạt động quan trọng của HĐBA trong hai năm qua.
Khi thời gian làm việc HĐBA của Việt Nam là 24/7
Đại sứ Đặng Đình Quý cho rằng, Việt Nam tham gia HĐBA với vốn chính trị to lớn. Đó là lịch sử chống ngoại xâm, giành độc lập thống nhất đất nước. Đó là những thành công của sự nghiệp Đổi mới. Đó là đường lối, chính sách hòa bình, sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế.
“Nhưng vốn chính trị ấy sẽ 'ngủ yên' nếu không có sự chỉ đạo, tham gia trực tiếp của lãnh đạo các cấp trong suốt hai năm qua”, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ nói.
Nhân dịp này, Đại sứ Đặng Đình Quý cũng bày tỏ lòng biết ơn vì đã được “Nhà” trao cho nhiều quyền và bảo vệ trước nhiều sức ép.
Trong hai năm qua, có nhiều tình huống phải giải quyết tại chỗ, thậm chí có nước thành viên HĐBA phải thay Đại sứ, Trưởng Phái đoàn 2 lần trong 7 tháng, nhưng Phái đoàn Việt Nam luôn nhận được sự tin tưởng, bảo vệ của lãnh đạo các cấp.
Theo Đại sứ, điều này là nhân tố rất quan trọng, tạo nên bản lĩnh cho cán bộ ngoại giao, làm cho mọi cán bộ của Phái đoàn ý thức được trách nhiệm cao hơn, nỗ lực lớn hơn trong thực hiện nhiệm vụ của mình.
Hai năm qua, Phái đoàn và Tổ công tác Liên ngành mà nòng cốt là Vụ các Tổ chức Quốc tế và các đơn vị của Bộ Ngoại giao, cùng một số ban ngành khác, đã làm việc theo nguyên tắc “bình thông nhau”.
Khi Phái đoàn ngủ thì Tổ công tác sẽ nghiên cứu tài liệu, thu thập, phân tích thông tin, chuẩn bị lập luận, trình xin chủ trương để buổi sáng ở New York, Phái đoàn có đủ thông tin định hướng, sẵn sàng tham gia trao đổi, đàm phán.
“Sự hỗ trợ và hợp tác chặt chẽ này đã biến sự bất tiện vì chênh lệch múi giờ trở thành cơ hội để hai bên bổ sung cho nhau, để thời gian làm việc HĐBA của Việt Nam là 24/7”, Đại sứ Đặng Đình Quý nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Phái đoàn Việt Nam tại LHQ không quên cảm ơn các cơ quan thông tấn báo chí đã đưa tin kịp thời từ thời điểm Việt Nam nhận nhiệm vụ đến thời điểm làm lễ hạ cờ kết thúc nhiệm kỳ. Nhờ đó, người Việt ở trong và ngoài nước, các đối tác quốc tế biết được những đóng góp của Việt Nam, giúp Phái đoàn nhận được sự ủng hộ to lớn, mạnh mẽ từ trong nước và cộng đồng quốc tế.
Nhấn mạnh vai trò của các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là ở các nước thành viên của HĐBA, Đại sứ Đặng Đình Quý khẳng định, chính nhờ những thông tin kịp thời về các diễn biến trên thực địa, sự phối hợp chặt chẽ trong xử lý song phương với sở tại về các vấn đề liên quan đã giúp Phái đoàn triển khai hiệu quả định hướng song phương với đa phương trong suốt nhiệm kỳ.
Những bài học sau “chiến dịch lớn”
Ví việc Việt Nam tham gia HĐBA là một “chiến dịch lớn”, Đại sứ Đặng Đình Quý cho rằng đây là nhiệm vụ nặng nề nhưng đồng thời cũng là cơ hội hiếm có. Từ góc độ “người ở chiến trường”, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ chia sẻ 5 bài học mang tính chất “tác nghiệp”.
Thứ nhất, bài học về chọn thời điểm và tranh thủ thời cơ.
Việc Việt Nam chọn nhiệm kỳ 2020-2021 và quá trình vận động để trở thành ứng cử viên duy nhất của nhóm châu Á-Thái Bình Dương là nhân tố rất quan trọng dẫn số phiếu trúng cử kỷ lục.
Điều này cũng tạo cho Việt Nam lợi thế trong vai trò kép, vừa là Chủ tịch ASEAN, vừa là Chủ tịch HĐBA vào tháng 1/2020 khi thúc đẩy một trong những ưu tiên là hợp tác giữa LHQ và các tổ chức trong khu vực, đặc biệt là ASEAN.
Thứ hai, bài học về chủ trương sáng tạo.
Đối với tất cả các nước, tháng đầu tiên tham gia HĐBA mà đảm nhiệm ngay vai trò Chủ tịch luôn là một thách thức. Đặc biệt, tháng 1/2020, tháng Việt Nam làm Chủ tịch HĐBA, cũng là tháng LHQ kỷ niệm 75 năm thành lập.
Thách thức biến thành cơ hội khi Việt Nam chọn chủ đề của Phiên thảo luận mở đầu tiên là “Kỷ niệm 75 năm LHQ: Tuân thủ Hiến chương để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế”.
Phiên thảo luận có sự tham dự và phát biểu của 111 đại diện các nước, tổ chức quốc tế, một con số kỷ lục đối với một cuộc họp của HĐBA.
Thứ ba, bài học về phát huy vị thế thành viên HĐBA.
Tại LHQ, vị thế thành viên HĐBA được xác lập bằng những đóng góp tích cực cho công việc chung của cộng đồng quốc tế và được ghi nhận qua số phiếu bầu hoặc mức độ ủng hộ các sáng kiến tại Đại hội đồng và tại các cơ quan khác.
Trong nhiệm kỳ này, Việt Nam đã phát huy được vị thế đó. Bằng chứng là các sáng kiến của Việt Nam đều đạt được số phiếu cao, nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ và nhanh chóng của các nước.
Trên cơ sở đó, Việt Nam cần tiếp tục phát huy những sáng kiến, sản phẩm của mình trong hai năm tham gia HĐBA vừa qua như sáng kiến về Ngày Quốc tế phòng chống dịch bệnh (27/12) hay nhóm bạn bè Công ước LHQ về Luật Biển, để những sáng kiến, nghị quyết mang dấu ấn Việt Nam sống mãi với lịch sử LHQ và lịch sử nhân loại.
| Lễ hạ cờ kết thúc nhiệm kỳ 5 nước Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ ngày 31/12/2021. (Nguồn: TTXVN) |
Thứ tư, khai thác các bài học lịch sử trong bối cảnh mới.
Hiến chương LHQ trao cho HĐBA trách nhiệm hàng đầu về gìn giữ hòa bình và an ninh quốc tế. Khi Việt Nam tham gia HĐBA, các nước rất trông đợi ở Việt Nam, một nước đã trải qua hai cuộc chiến tranh, quá trình giải quyết xung đột và kiến tạo hòa bình. Từ những bài học lịch sử, các nước hy vọng Việt nam sẽ đóng góp tích cực và hiệu quả vào công việc chung của thế giới.
Đáp lại, Việt Nam đã nỗ lực và làm được điều mà các nước kỳ vọng. Ngoài vấn đề về bom mìn, sáng kiến của Việt Nam được HĐBA thông qua trở thành Nghị quyết 2573 về bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với người dân trong xung đột, phần nào đó bắt nguồn từ những ký ức mà Việt Nam từng trải qua trong chiến tranh.
Thứ năm và quan trọng nhất là bài học về phương pháp ngoại giao Hồ Chí Minh, ngoại giao tâm công, tức là tranh thủ trái tim mọi người.
Việt Nam là thành viên HĐBA nhận được 192 lá phiếu bầu, cũng là 192 lá phiếu trao trách nhiệm. Tham gia HĐBA, Việt Nam làm việc với các nước lớn, các đối tác quan trọng hàng đầu, nhưng đồng thời cũng đại diện cho đa số lợi ích của các nước vừa và nhỏ.
Trong bối cảnh các quốc gia khi đấu tranh khi hợp tác, Việt Nam đều tôn trọng tất cả, và giữ nguyên tắc có tình, có lý. Nhờ đó, cảm nhận chung của Phái đoàn Việt Nam tại LHQ sau hai năm là các nước lớn nể Việt Nam hơn, bạn bè đối tác quý Việt Nam hơn.
Việt Nam cần tiếp tục tham gia HĐBA lần thứ ba
Nói về quan điểm khác nhau của các nước về việc tham gia HĐBA, Đại sứ Đặng Đình Quý khuyến nghị, từ những kinh nghiệm vừa qua, Việt Nam cần tiếp tục tham gia HĐBA lần thứ ba trong khoảng 10 năm tới.
“Mặc dù vào thời điểm đó, sự cạnh tranh sẽ càng gắt gao hơn, nhưng Việt Nam với thế và lực mới được trông đợi sẽ đóng góp tích cực, thực chất hơn vào tiến trình của HĐBA”, Đại sứ Đặng Đình Quý nhận định.
Theo đó, Đại sứ cho rằng Việt Nam cần quyết định về thời điểm thuận nhất, chắc thắng nhất để đăng ký sớm.
Cùng với đó, Việt Nam cũng cần chuẩn bị “ươm mầm” đội ngũ cán bộ ngay từ bây giờ và đặc biệt quan trọng là tổ chức nghiên cứu, đổi mới tư duy đối ngoại, nhất là trong những khía cạnh cụ thể liên quan đến hệ giá trị và xu hướng tiến bộ của nhân loại vì 10 năm nữa tình hình sẽ có nhiều thay đổi.
Kết thúc bài phát biểu, thay mặt Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, Đại sứ Đặng Đình Quý chia sẻ sự xúc động, tự hào khi nhận nhiệm vụ đặc biệt trong hai năm qua: “Cảm ơn ‘Nhà’ đã trao cho chúng tôi cơ hội này, trọng trách này. Mỗi người trong chúng tôi đều coi đây là một vinh dự lớn, một trải nghiệm sâu sắc trong cuộc đời mình”.