Khai thác dầu khi là một thế mạnh củaAzerbaijan. |
Cộng hòa Azerbaijan là một quốc gia thuộc vùng Kavkaz ở Âu - Á. Nằm trên ngã tư đường giữa Đông Âu và Tây Á, giáp với Biển Caspia ở phía đông, Nga ở phía bắc, Gruzia ở phía tây bắc, Armenia ở phía tây và Iran ở phía Nam.
Nơi dầu thô dùng để tắm gội
Sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là dầu khí, kinh tế Azerbaijan chủ yếu dựa vào phát triển công nghiệp, chế tạo máy, dầu mỏ và các ngành khai mỏ, lọc dầu, các sản phẩm dệt may và chế biến hóa chất. Đây cũng là đất nước có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới. Tại thành phố Naftalan, nằm cách 320km về phía Tây của Thủ đô Baku, dầu thô được tìm thấy nhiều đến nỗi mà người dân có thể sử dụng để tắm gội, các phòng tắm dầu thô thu hút rất đông khách du lịch.
Ngày 17/3, Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ đã chính thức động thổ xây dựng tuyến đường ống dẫn khí xuyên Anatolia (TANAP) trị giá 10 tỷ USD, để vận chuyển khí từ Azerbaijan sang thị trường các nước phương Tây. Công suất ban đầu của TANAP dự kiến sẽ đạt 16 tỷ mét khối khí đốt, và sẽ tăng dần lên 31 tỷ mét khối. Công ty dầu khí nhà nước của Azerbaijan SOCAR chiếm 58% cổ phần, dự kiến, dự án sẽ bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2018.
Nông nghiệp chiếm một phần ba nền kinh tế Azerbaijan. Tại các vùng đất thấp, nông dân chủ yếu canh tác các loại cây bông, cây ăn quả, lúa gạo, chè, thuốc lá và nhiều loại rau. Tằm được nuôi để sản xuất tơ tự nhiên cho ngành may mặc. Những người chăn thả gia súc Azerbaijan nuôi gia súc,cừu và dê gần các rặng núi. Hải sản, bao gồm cả trứng cá muối và cá khai thác từ Biển Caspia.
Azerbaijan có nền kinh tế rất năng động, chủ yếu nhờ dầu khí, và GDP nước này tăng vọt 34.5% để đạt tới 20,6 tỷ USD năm 2006, biến nước này thành nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới trong hai năm liên tục. Tuy nhiên, dịch vụ du lịch Azerbaijan cũng đang phát triển từng ngày và trở thành một trong những nền kinh tế mũi nhọn với nhiều loại hình du lịch thú vị và đặc biệt là những trải nghiệm khám phá thiên nhiên hoang dã.
Nhiều cải cách về kinh tế nhất thế giới
Tư duy lại tiềm năng và mô hình tăng trưởng là những vấn đề nóng đang được các nước châu Á nói chung và Azerbaijan nói riêng đưa ra tại phiên thảo luận đầu tiên vừa diễn ra ngày 3/5 của Hội đồng thống đốc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Thủ đô Baku. Nhu cầu chung hiện tại là chuyển mô hình từ tăng trưởng nhanh sang tăng trưởng bền vững và chất lượng. Bộ trưởng Tài chính Samir Sharifov cho biết, nước này đã tăng trưởng liên tục 10%/năm trong suốt thập kỷ vừa qua, GDP tăng gấp ba, bốn lần, đầu tư nước ngoài tăng gấp 6,5 lần, thu nhập người dân tăng 6,5 lần, nhưng giờ đang gặp khó khăn do giá dầu giảm. Chiến lược hiện tại của họ là đa dạng hóa kinh tế, chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo và sẽ dùng nguồn lợi từ dầu để hỗ trợ các lĩnh vực kinh tế khác.
Năm 2014, tăng trưởng GDP tuy thấp hơn so với các năm trước nhưng vẫn đạt 2,8%, xuất khẩu đạt 30 tỷ USD, nhập khẩu đạt 9 tỷ USD, sản xuất công nghiệp giảm 0,7%, sản xuất nông nghiệp tăng 4,5%; lạm phát 2,7%. Azerbaijan được Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá là một trong mười quốc gia có nhiều cải cách về kinh tế nhất thế giới, áp dụng cơ chế một cửa cho việc đăng ký kinh doanh, bỏ chi phí cho vay tối thiểu…; xếp hạng về môi trường kinh doanh của Azerbaijan đã tăng vọt từ vị trí 97 lên 33.
Tổng thống Ilham Aliyev là vị kiến trúc sư trưởng đã tạo nên nhiều bước tiến vượt bậc trong nền kinh tế Azerbaijan. Nhưng không dừng lại ở đó, ngay những ngày đầu nhiệm kỳ tái đắc cử lần thứ hai, Tổng thống Ilham Aliyev ra tuyên bố nước này sẽ xóa bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc của nền kinh tế vào ngành dầu mỏ và khí đốt. Ông nói, phát triển ngành dầu mỏ đã đạt tăng trưởng 10,4%, tuy nhiên, Azerbaijan đang tập trung vào việc đa dạng hóa các dòng vốn đầu tư. Nếu trong thập niên 1990, phần lớn số vốn được đầu tư vào dầu khí, thì hiện nay, Baku đang hướng đến phát triển du lịch, công nghệ cao và xây dựng các khu công nghiệp.
Gần đây nhất, ngày 21/2, Ngân hàng trung ương Azerbaijan “mạnh tay” đánh giảm giá trị đồng nội tệ do giá dầu sụt giảm và khủng hoảng kinh tế ở Nga gây ảnh hưởng mạnh đến nền kinh tế. Đồng manat của Azerbaijan đã mất giá 37% so với USD và 33,8% so với Euro, khi tỷ giá hối đoái với USD và Euro được định lại ở các mức lần lượt là 1,05 manat và 1,195 manat. Đại diện Azerbaijan cho biết, động thái này nhằm mục đích tạo thêm lực đẩy cho việc đa dạng hóa kinh tế, tăng cường khả năng cạnh tranh và đẩy mạnh xuất khẩu. Do dầu mỏ và khí đốt chiếm tới 95% kim ngạch xuất khẩu và 70% nguồn thu quốc gia, kinh tế Azerbaijan chịu sức ép nặng nề do giá dầu giảm kể từ tháng 6/2014.
An Sinh