Bài học cho Apple để không mất dần sức hút như ở thị trường Trung Quốc

Một cửa hàng Apple tại Bắc Kinh. Điện thoại Apple, từng là biểu tượng địa vị không thể tranh cãi trong mắt giới trẻ Trung Quốc, đã chứng kiến sự xói mòn đáng kể thị phần tại Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg

Kể từ khi ra mắt cách đây hơn 17 năm, iPhone của Apple không chỉ là một chiếc điện thoại thông minh trong mắt người tiêu dùng Trung Quốc – mà còn là một biểu tượng về địa vị. Điều này đặc biệt đúng với thế hệ trẻ Trung Quốc, những người lớn lên với ảnh hưởng văn hóa Hoa Kỳ từ việc uống Coca-Cola đến xem phim Hollywood khi Bắc Kinh mở cửa nền kinh tế cho đầu tư nước ngoài vào đầu những năm 1980.

Tuy nhiên, gần đây, sức hấp dẫn của iPhone đã giảm sút và Apple, công ty công nghệ tiêu dùng hàng đầu thế giới, đang mất dần sức hấp dẫn tại Trung Quốc.

Apple đã chứng kiến sự xói mòn đáng kể về thị phần của mình. Lần đầu tiên trong quý 2 năm nay, năm chiếc điện thoại thông minh bán chạy nhất tại Trung Quốc đều là các thương hiệu trong nước. Năm chiếc điện thoại đứng đầu là Vivo, tiếp theo là Oppo, Honor (thương hiệu chị em cao cấp của Huawei), Huawei và Xiaomi. Apple tụt xuống vị trí thứ 6, chỉ nắm giữ 14% thị phần.

Vậy điều gì đã thay đổi? Địa chính trị, và đặc biệt là căng thẳng Mỹ-Trung, đã ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của Apple tại Trung Quốc. Bắc Kinh đã tăng cường tuyên truyền trong những năm gần đây để ủng hộ các thương hiệu trong nước. Hiện tại, họ cũng được cho là yêu cầu các quan chức chính phủ và nhân viên doanh nghiệp nhà nước không được sử dụng iPhone hoặc các thương hiệu nước ngoài khác, được cho là vì lý do an ninh quốc gia.

Apple có thể phải chịu một phần trách nhiệm cho tình hình này. Các nhà sản xuất điện thoại của Trung Quốc, như Huawei Technologies và Xiaomi, đã đầu tư mạnh cho sản phẩm, bao gồm tích hợp ống kính máy ảnh Leica và công nghệ chụp ảnh để nâng cao chất lượng hình ảnh - phục vụ cho người tiêu dùng Trung Quốc coi trọng việc chụp ảnh.

Các nhà phân tích trong ngành đã bày tỏ mối lo ngại về việc iPhone thiếu sự đổi mới trong những năm gần đây, đặc biệt là khi giá của một chiếc iPhone giá rẻ hiện ngang ngửa với một số máy tính xách tay. Điện thoại mang thương hiệu Trung Quốc thường có giá bằng 1/3 đến 1/2 giá của iPhone, khiến Apple rơi vào tình thế khó khăn trong bối cảnh tâm lý người tiêu dùng đang suy yếu.

Một cuộc chiến giá tương tự cũng đang diễn ra trên thị trường xe điện (EV), nơi BYD và các nhà sản xuất EV trong nước khác đang giảm giá mạnh để cạnh tranh với các thương hiệu nước ngoài như Tesla. Trung Quốc là thị trường ô tô lớn nhất thế giới tính theo doanh số bán xe.

Người tiêu dùng Trung Quốc đang trở nên sáng suốt và thực dụng hơn; họ không còn coi các thương hiệu công nghệ nước ngoài như Apple là “cao cấp” nữa. Trong khi đó, các thương hiệu Trung Quốc đã có những bước tiến đáng kể về chất lượng và cải tiến trong thập kỷ qua.

Ngay cả các nhà lãnh đạo công nghệ Hoa Kỳ cũng thừa nhận xu hướng đổi mới này. Nhà sáng lập và CEO của Meta, Mark Zuckerberg từng nói ông nên học hỏi từ WeChat, thường được gọi là "siêu ứng dụng của Trung Quốc", nổi trội về nhắn tin, phương tiện truyền thông xã hội, thanh toán và hàng chục dịch vụ trực tuyến khác.

Đối với Apple và các thương hiệu nước ngoài khác hy vọng duy trì lòng trung thành của người tiêu dùng Trung Quốc, việc hiểu và chấp nhận bản địa hóa là rất quan trọng. Người tiêu dùng Trung Quốc hiện đang tìm kiếm các sản phẩm phù hợp với nhu cầu hàng ngày của họ. Đối với điện thoại thông minh, họ ưu tiên các tính năng như chất lượng hình ảnh vượt trội và tích hợp liền mạch với các ứng dụng thiết yếu của Trung Quốc để thanh toán tại địa phương, thương mại điện tử và giao thông công cộng.

Việc Apple thiếu bản địa hóa có thể liên quan đến văn hóa doanh nghiệp tập trung của công ty. Các quyết định quan trọng từ thiết kế đến tiếp thị đều được đưa ra tại trụ sở chính của công ty ở Cupertino, California. Đối với Apple, Trung Quốc là nơi lắp ráp.

Xiaomi có trụ sở tại Bắc Kinh, nhà cung cấp điện thoại thông minh lớn thứ ba thế giới trong quý 2 năm nay, theo công ty nghiên cứu International Data Corporation (IDC), dự kiến sẽ ra mắt Mix Flip, mẫu điện thoại dạng vỏ sò đầu tiên của hãng, và Mix Fold 4, với thiết kế dạng sách mỏng có thể mở theo chiều ngang thành dạng máy tính bảng, theo các đoạn giới thiệu do công ty công bố. Ảnh: Xiaomi

Trong khi Apple liên tục mất thị phần tại Trung Quốc, các thương hiệu điện thoại thông minh Trung Quốc đang thu hút nhiều người tiêu dùng hơn trên toàn cầu. Samsung và Apple vẫn là hai thương hiệu điện thoại thông minh hàng đầu thế giới về số lượng xuất xưởng, nhưng Xiaomi đã nhanh chóng bắt kịp, thu hẹp khoảng cách về thị phần. Đến cuối quý 2 năm nay, Xiaomi đã chiếm 14,8% thị trường toàn cầu so với 15,8% của Apple, theo Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế.

Apple chuẩn bị ra mắt dòng iPhone 16 vào ngày 9/9, giới thiệu thế hệ iPhone được hỗ trợ bởi sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI) của Apple, được gọi là Apple Intelligence. Đây là cơ hội mới để Apple giành lại sự ủng hộ của người tiêu dùng Trung Quốc. Nhưng nó cũng có thể gây ra rủi ro mới cho Apple. Nếu công ty không chứng minh được AI của hãng có thể hoạt động hiệu quả tại Trung Quốc - một thị trường nổi tiếng với các quy định nghiêm ngặt về internet - Apple có thể phải đối mặt với nguy cơ mất thêm thị phần điện thoại thông minh tại Trung Quốc.

Huawei đã có hệ thống AI riêng, trong khi các thương hiệu Trung Quốc khác có thể hợp tác với các nhà phát triển AI lớn của Trung Quốc như Baidu , Alibaba Group Holding và Tencent để phát triển khả năng AI trên điện thoại thông minh của họ.

Con đường phía trước của Apple tại Trung Quốc có vẻ đầy thách thức. Công ty phải tăng cường tập trung vào bản địa hóa trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng phức tạp.