Brazil từ trước đến nay vẫn thiếu một trung tâm đăng ký sử dụng đất đai, và hiện vẫn phổ biến tình trạng giả mạo quyền sử dụng đất và chiếm dụng đất đai bừa bãi. Theo một nghiên cứu của tổ chức phi chính phủ Imazon, chỉ có 4% đất thuộc sở hữu tư nhân ở Amazon là có giấy tờ hợp pháp. Phần lớn còn lại là bị chiếm dụng với hy vọng cuối cùng cũng sẽ được công nhận quyền sở hữu.
Mới đây, chính quyền Brazil đã thảo luận về một dự án mới trong đó có việc quy hoạch lại 80% đất đai thuộc sở hữu tư nhân ở rừng Amazon trong ba năm tới, nhằm khuyến khích người dân định cư và cải tạo đất đai của họ thay vì cứ di cư bừa bãi và tiếp tục tàn phá những khu vực rừng nguyên sinh khác.
Về nguyên tắc, kế hoạch mới rất đơn giản: Những mảnh đất nhỏ khoảng 100 ha sẽ được cấp cho những người vẫn đang sử dụng để làm nông nghiệp. Những khu lớn hơn, khoảng 100 đến 2.500 ha sẽ được bán với những mức giá khác nhau. Còn lại, những khu đất lớn hơn 2.500 ha sẽ thuộc sở hữu của chính phủ. Bộ trưởng Roberto Mangabeira Unger, người chịu trách nhiệm trong dự án mới này tin rằng việc giải quyết về vấn đề đất đai này sẽ “thay đổi cán cân kinh tế giữa việc phá rừng và việc bảo tồn tái tạo rừng Amazon”.
Việc thực hiện thử nghiệm đang được tiến hành tại ngôi làng Sao Luiz do Anaua ở bang Roraima. Đất đai vùng này rất màu mỡ và giàu dinh dưỡng nhưng đã bị tàn phá từ 15 năm nay. Những người chăn nuôi gia súc đến rồi đi và qua vài năm, đất đai đã trở nên cằn cỗi. Kế hoạch mới sau khi được Tổng thống thông qua được hy vọng sẽ giải quyết các vấn đề tồn tại. Tuy nhiên, một số dư luận ở Brazil bắt đầu cho rằng với việc tạo điều kiện dễ dàng hơn cho những tuyên bố sử dụng đất không rõ ràng có thể nhận được giấy tờ hợp pháp, kế hoạch mới sẽ khuyến khích người dân địa phương đòi được sở hữu cả những vùng rừng nguyên sinh. Do đó, kế hoạch liệu có thể hiện sự quá khoan dung của Chính phủ của Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đối với những hành vi vi phạm quyền sở hữu đất.
Kiên Nguyễn (theo Economist)