Ngày 27/4, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bắt đầu chuyến thăm chính thức Nga và Vương quốc Anh để thảo luận với giới lãnh đạo hai nước này. Theo lịch trình ban đầu, sau khi tới “xứ sở sương mù”, ông Abe có một loạt điểm dừng chân khác ở vùng Scandinavia, cụ thể là Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan và Thụy Điển trước khi về nước vào ngày 3/5, kết thúc “Tuần lễ Vàng” ở nước ngoài. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của tình hình Triều Tiên, ông đã quyết định cắt ngắn chuyến đi của mình và tập trung vào cuộc gặp với hai đối tác quan trọng là Nga và Anh.
| Tổng thống Nga Putin và Thủ tướng Nhật Bản Abe gặp nhau tại Tokyo, tháng 12/2016. (Nguồn: Reuters) |
Đi nhiều, gặt hái nhiều
Từ đầu năm 2017 đến nay, Thủ tướng Abe liên tục thực hiện nhiều chuyến công du, bắt đầu từ các nước châu Á như Philippines, Australia, Indonesia và Việt Nam (12-17/1), đến đồng minh quan trọng nhất là Mỹ (9-12/2), sau đó là Đức, Pháp, Liên minh châu Âu (EU) (19-23/3), bây giờ là Nga và Anh (27-28/4).
Lịch trình công du dày đặc của Thủ tướng Abe đã gặt hái được nhiều thành quả. Các chuyến thăm châu Á của ông tái khẳng định cam kết của Tokyo trong việc tiếp tục tăng cường hợp tác và đầu tư vào khu vực này. Trong khi đó, chuyến thăm Mỹ thành công mỹ mãn khi ông Abe không chỉ nhận được lời khẳng định hợp tác của Tổng thống Donald Trump, mà còn xây dựng mối quan hệ cá nhân tốt với nhà lãnh đạo mới của xứ cờ hoa - người vốn ưa thích giao tiếp qua những kênh ngoại giao phi truyền thống.
Ngoài ra, chuyến thăm hồi giữa tháng 3 của ông Abe để gặp gỡ lãnh đạo các nước chủ chốt trong EU có mục tiêu chính là thúc đẩy hiệp định hợp tác kinh tế giữa Nhật Bản – EU. Cùng với đó, dường như ông cũng muốn thăm dò tình hình của EU, trong bối cảnh Brexit và chủ nghĩa khủng bố đang gây chia rẽ “lục địa già”.
Vì vậy, không có gì khó hiểu khi người đứng đầu Chính phủ Nhật Bản có những kỳ vọng của riêng mình cho chuyến thăm Nga và Anh sắp tới. Trọng tâm cuộc gặp gỡ của ông với giới lãnh đạo ở Moscow và London nhiều khả năng sẽ là về vấn đề quần đảo Kuril và hợp tác kinh tế hậu Brexit.
Chặng dừng chân khó khăn
Thời gian gần đây, tuy quan hệ giữa Tokyo và Moscow đã có nhiều cải thiện, chuyến thăm Nga lần này của Thủ tướng Abe vẫn không dễ dàng, khi trọng tâm cuộc hội đàm tiếp tục về vấn đề quần đảo Kuril (Nhật Bản gọi là Vùng lãnh thổ phương Bắc), nơi cả hai bên đang có tranh chấp lãnh thổ kể từ Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Theo lịch trình, ông Abe có cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Ngoại trưởng Sergei Lavrov.
Dù cho đã ở cuối nhiệm kỳ, ông Abe vẫn thể hiện quyết tâm ký kết hiệp định hòa bình với Nga liên quan đến quần đảo Kuril trong thời gian sớm nhất, trong khi vẫn bảo vệ được lợi ích quốc gia. Trên thực tế, ông Abe có những thuận lợi nhất định trong chuyến công du đến Moscow lần này. Trong năm 2016, qua chuyến thăm gần đây nhất của ông Abe tới Nga (9/2016) và của ông Putin tới Nhật Bản (12/2016), hai nước đã cam kết tiếp tục tăng cường các hoạt động hợp tác kinh tế chung tại quần đảo Kuril.
Dẫu vậy, những diễn biến trong tháng 3 vừa qua sẽ tạo ra không ít thách thức cho chuyến thăm của ông, khi trong các cuộc đàm phán “2+2” giữa Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng Nga và Nhật Bản tại Tokyo, phía Nhật Bản đã bày tỏ phản đối việc Nga triển khai quân đội trên quần đảo Kuril.
Hợp tác kinh tế hậu Brexit
Nếu như chuyến thăm Nga có trọng tâm là về vấn đề chủ quyền lãnh thổ, chuyến đi của ông Abe tới Anh lại nhấn mạnh vào kinh tế. Tại London, Thủ tướng Nhật Bản sẽ có cuộc thảo luận với người đồng cấp Theresa May về tương lai của nước Anh sau khi rời khỏi EU. Quan trọng hơn, ông Abe muốn nhận được cam kết của phía Anh sẽ tiếp tục hợp tác kinh tế với Nhật Bản và ký kết lại những hiệp định thương mại, ngay cả sau khi nước này rời khỏi EU.
Anh là một trong những trung tâm tài chính lớn nhất thế giới, do đó nền kinh tế Nhật Bản nói chung và thị trường chứng khoán nước này nói riêng đã chịu không ít thiệt hại khi cơn “động đất” Brexit diễn ra. Ông Abe hẳn là không muốn tác động tiêu cực này kéo dài. Bên cạnh đó, ông Abe cũng muốn xây dựng mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với bà May, người nhiều khả năng sẽ tái đắc cử trong cuộc bầu cử sớm vào tháng 6 sắp tới với đa số ghế trong Quốc hội.
Có thể nói, tiếp nối các chuyến đi trước, chuyến công du Nga và Anh lần này của ông Abe sẽ tiếp tục gây dựng tầm ảnh hưởng của xứ sở Mặt trời mọc trên thế giới, đồng thời giúp ông thể hiện bản thân như một vị Thủ tướng có tài ngoại giao, thông qua việc xây dựng mối quan hệ cá nhân với nhiều nhà lãnh đạo khác trên thế giới. Điều này, cộng với tỷ lệ ủng hộ gia tăng mạnh mẽ và nền kinh tế có dấu hiệu tăng trưởng trở lại sau chính sách kinh tế Abenomics 2.0, sẽ củng cố thêm địa vị của ông Abe trong nước, tạo điều kiện thuận lợi để ông tái cử trong cuộc chạy đua vào vị trí Thủ tướng Nhật Bản sắp tới.