Cải tổ WTO trước khi mất khả năng hoạt động!

Các cam kết của WTO đang bị cho là không chỉ gây mất cân bằng cho quá trình toàn cầu hoá, mà còn làm gia tăng tình trạng phân cấp giàu nghèo, bất bình đẳng, mất việc làm và bất ổn an ninh.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong EU tuyên bố đáp trả việc thực thi đầy đủ Đạo luật Helms-Burton của Mỹ
cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong Khi kinh tế và thương mại quốc tế “vận động”

Trong những năm vừa qua, WTO đã gặp nhiều thách thức, trong đó, một số thách thức liên quan tới “cuộc khủng hoảng chủ nghĩa đa quốc gia”, còn những thách thức khác có thể xem là kết quả của nhiều yếu tố gắn với cam kết pháp lý của các thành viên WTO từ khi thành lập tổ chức này vào năm 1995.

Các cam kết này không chỉ gây mất cân bằng cho quá trình toàn cầu hoá mà còn làm gia tăng tình trạng phân cấp giàu nghèo, bất bình đẳng, mất việc làm và bất ổn an ninh.

WTO không còn công bằng

Sự phản đối mạnh mẽ xu thế toàn cầu hoá và các thỏa thuận thương mại đã làm gia tăng sức ép của chủ nghĩa dân tộc về kinh tế và làm thay đổi điều khoản tham gia của nhiều quốc gia phát triển tại WTO. Phản ứng này xảy ra sau những quan ngại lâu năm của các nước đang phát triển, cho rằng, các thoả thuận của WTO không cân bằng và có định kiến với các lợi ích thương mại của họ.

Họ chỉ ra sự bất công khi phải giảm mạnh thuế suất mà không được hưởng lợi từ việc giảm thuế tương ứng trong các lĩnh vực xuất khẩu thế mạnh của mình. Sự thiếu cân bằng thể hiện rõ nét trong ngành nông nghiệp, trong khi các nước phát triển có thể tiếp tục hỗ trợ người nông dân thì các nước đang phát triển phải hạn chế các biện pháp tăng cường an ninh lương thực.

Cơ chế quy định trợ cấp công nghiệp của WTO giới hạn chính sách cần thiết để nuôi dưỡng các ngành công nghiệp của những nước đang phát triển, tuy nhiên lại cho phép các nền kinh tế phát triển hỗ trợ các ngành công nghiệp công nghệ cao, mang lại thịnh vượng cho họ.

Nền tảng của tất cả các vấn đề này là việc quy tắc sở hữu trí tuệ tạo điều kiện cho độc quyền nhưng làm giảm khả năng chuyển giao công nghệ, yếu tố giúp thúc đẩy tăng trưởng và phát triển lan tỏa đều khắp.

cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong
Mỹ đã cùng các nước khác, nổi bật là EU và Nhật Bản, đệ trình hàng loạt các đề xuất cải tổ với mục tiêu chung là “hiện đại hoá WTO” (Nguồn: Opendemocracy)

Mặc dù phần lớn các nước đang phát triển không có nhiều vai trò trong những cuộc đàm phán ban đầu của WTO, song họ đã chấp nhận kết quả với hy vọng các biện pháp thương mại đơn phương và phân biệt đối xử trong quá khứ sẽ được thay đổi và quá trình cải tổ nông nghiệp sẽ tiếp tục, ngày càng có sự linh hoạt trong quy định pháp lý về thương mại và công nghiệp.

Các nước đang phát triển mong muốn “tái cân bằng” để tạo điều kiện cho phát triển và bao trùm, điển hình là việc ủng hộ Vòng Doha với mục tiêu vì phát triển. Sự nổi lên của một số nước đang phát triển có tầm ảnh hưởng về kinh tế và thương mại đã và đang thay đổi các cuộc đàm phán tại WTO. Họ ngày càng nhận thức rõ rệt về các tác động của thương mại đối với phát triển. Bế tắc trong đàm phán WTO ở góc độ nào đó thể hiện sự chuyển đổi trong phân phối sức mạnh kinh tế - thương mại trong hệ thống kinh tế toàn cầu.

“Hiện đại hoá WTO”

Trong năm 2018, hàng loạt các động thái tưởng chừng như đơn lẻ của các nước phát triển và đồng minh của họ đã kết hợp thành một chiến lược chung nhằm tái cơ cấu WTO. Tháng 3/2018, Mỹ đơn phương tăng thuế suất đối với mặt hàng sắt và nhôm nhập khẩu lên mức vượt quá cam kết của Mỹ với WTO. Mỹ đã miễn cho một số nước thành viên khỏi chính sách tăng thuế và việc này phá vỡ quy tắc không phân biệt đối xử - nền tảng của hệ thống thương mại. Các hành động trả đũa, biện pháp đơn phương và sự đe doạ hiện là tâm điểm của “cuộc chiến tranh thương mại” đang nảy mầm và phá vỡ hệ thống thương mại dựa trên luật lệ.

Bên cạnh đó, việc Mỹ duy trì lập trường trong việc bổ nhiệm thành viên vào Cơ quan phúc thẩm WTO (AB) đã đặt ra thêm rủi ro cho hệ thống thương mại dựa trên luật lệ. Trừ phi vấn đề này được giải quyết trước tháng 12/2019, khi tất cả các vị trí trong AB để ngỏ thì AB – trung tâm của hệ thống thương mại dựa trên luật lệ, sẽ hoàn toàn mất khả năng hoạt động.

Một số người phỏng đoán rằng, các biện pháp thương mại đơn phương và sự đình trệ tại AB là nhằm thúc đẩy một lộ trình cụ thể cho cải tổ WTO. Và trên thực tế, Mỹ đã cùng các nước khác, nổi bật là EU và Nhật Bản, đệ trình hàng loạt các đề xuất cải tổ với mục tiêu chung là “hiện đại hoá WTO”. Ba đề xuất đặc biệt quan trọng gồm:

Thứ nhất, dường như có nỗ lực nhằm phá vỡ nguyên tắc hoạch định chính sách dựa trên đồng thuận để cho phép các nhóm nước thành viên nhỏ hơn có thể thúc đẩy đàm phán trong các lĩnh vực mới thiếu sự đồng thuận đa phương. Đặc biệt, các nước này tìm cách đạt được thỏa thuận về thương mại điện tử, vốn không chỉ phá vỡ hệ thống thương mại mà còn kiềm chế khả năng “bắt kịp” chính sách của “những người đến sau” trong chuyển đổi kỹ thuật số (digital transformation). WTO vẫn bất đồng sâu sắc trong các vấn đề này và nhiều nước thành viên xác định ưu tiên hiện nay là tiếp tục tìm hiểu và đánh giá các tác động của chuyển đổi kỹ thuật số.

Thứ hai, có một số đề xuất về hạn chế sự linh hoạt mà các nước đang phát triển hiện được hưởng theo nguyên tắc đối xử đặc biệt và khác biệt (S&D). Theo các đề xuất này, S&D chỉ được áp dụng cho các nước kém phát triển nhất, còn các nước đang phát triển dù đang đối mặt với các thách thức về chính sách liên quan tới “bẫy thu nhập trung bình” vẫn cần phải từ bỏ S&D và chấp nhận các cam kết giống như các nước phát triển. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị bác bỏ do là vấn đề mang tính nền tảng.

Thứ ba, Mỹ, EU và Nhật Bản đều ra tín hiệu cho biết, họ mong muốn áp đặt các luật lệ cứng rắn hơn, nhằm hạn chế chuyển giao công nghệ và sự hỗ trợ của chính phủ đối với nền công nghiệp và các công ty thuộc sở hữu nhà nước. Mặc dù Trung Quốc dường như là nước ngay lập tức bị ảnh hưởng bởi đề xuất này, song các quy định của WTO sẽ áp dụng đối với tất cả thành viên và hạn chế họ tiến xa hơn trên nấc thang phát triển.

Cần một khái niệm khác cho cải tổ WTO

Việc sử dụng các biện pháp đơn phương và bế tắc của AB bộc lộ sự mong manh của hệ thống thương mại dựa trên quy tắc. Tuy nhiên, việc bảo vệ hệ thống này không có nghĩa là phải chấp nhận sự bất bình đẳng trước đó hoặc chấp nhận các đề xuất mới gây gia tăng sự mất cân bằng.

Chúng ta cần có một khái niệm khác cho cải tổ WTO, dựa trên nguyên tắc bao trùm và phát triển cần đánh giá chân thật hơn về cái giá và lợi ích của tự do hoá và cần công nhận rằng, việc hỗ trợ không đơn giản là vấn đề của mỗi nước mà cần được lồng ghép trong các thỏa thuận thương mại. Luật lệ của WTO phải giúp đạt được sự thịnh vượng chung, chứ không phải ưu tiên các lợi ích thương mại hạn hẹp hơn là các lợi ích lớn và giá trị của xã hội và người dân.

cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong

Hướng tới một WTO bao trùm và phát triển. (Nguồn: ITC)

Tính bao trùm cần tối thiểu duy trì sự đồng thuận trong quá trình hoạch định chính sách trong WTO. Nó cũng cần thừa nhận giá trị của sự đa dạng về kinh tế và thể chế, tránh áp đặt một kết quả cho tất cả mọi thành viên và tái khẳng định các nguyên tắc “Đối xử đặc biệt và khác biệt” - S&D. Tóm lại, cần đảm bảo các quốc gia có quyền theo đuổi chiến lược phát triển của riêng mình trong khuôn khổ và nguyên tắc chung của hệ thống dựa trên các quy tắc.

Về phát triển, chúng ta nên xem xét thay đổi các quy định của WTO gây cản trở chính sách công nghiệp và chuyển giao công nghệ. Các mối quan ngại về AB cũng có thể được giải quyết theo cách phù hợp để vẫn duy trì được tính độc lập và công bằng của cơ quan này.

Cuộc tranh luận về cải tổ WTO cần được định hình lại, chuyển từ hệ thống “người chiến thắng được hưởng nhiều nhất” sang cách tiếp cận linh hoạt và hợp tác hơn, dựa trên đối thoại thực chất và có tính xây dựng; thúc đẩy các đề xuất nhằm mở rộng không gian phát triển thông qua khai thác vòng đầu tư, thương mại công bằng và chia sẻ đổi mới, giúp tăng trưởng kinh tế toàn cầu, mang lại lợi ích cho tất cả các bên.

cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong Nga giành thắng lợi kép về “an ninh quốc gia" trước Mỹ tại WTO

Ngày 5/4, Nga đã giành chiến thắng trong cuộc tranh cãi về “an ninh quốc gia” tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sau ...

cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong Mỹ không tuân thủ phán quyết của WTO, trợ cấp hàng tỷ USD cho Boeing

WTO yêu cầu Washington ngừng trợ cấp cho tập đoàn sản xuất máy bay Boeing.

cai to wto truoc khi mat kha nang hoat dong Mỹ yêu cầu WTO không công nhận Trung Quốc là 'nước đang phát triển'

Mỹ cho rằng, không còn hợp lý khi Trung Quốc vẫn được hưởng những đặc quyền của WTO vốn được thiết kế để hỗ trợ ...

Hòa Bình (theo Opendemocracy)

Xem nhiều

Đọc thêm

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Arsenal vs Nottingham Forest; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona.
Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Ngày 22/11, tại Trụ sở Bộ, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ của Bộ Ngoại giao.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi hôm nay 23/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tái bản cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh' của Mông Cổ tại Việt Nam

Tái bản cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh' của Mông Cổ tại Việt Nam

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị phối hợp cùng Đại sứ quán Mông Cổ tại Việt Nam tổ chức Lễ giới thiệu cuốn tiểu thuyết 'Sông Thami trong xanh'.
Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay lần thứ 9 - Vietnam Hardware & Hand Tools Expo 2024 (VHHE) sẽ diễn ra từ 5-7/12 tại TP. Hồ Chí Minh.
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Nhìn chung, giá heo hơi hôm nay giữ ổn định trên cả nước. Theo khảo sát, thị trường heo hơi toàn quốc hiện dao động trong khoảng 60.000 - 63.000 đồng/kg.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

TS. Nguyễn Văn Thân thông tin, Diễn đàn Hợp tác đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc 2024 đã thu hút hơn 500 đại biểu từ hai quốc gia.
Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Khảo sát thị trường chung cư Hà Nội, Hải Dương đề nghị dừng thanh tra 10 dự án… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

Theo Báo cáo của Batdongsan.com.vn nửa cuối năm 2024, 73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới.
Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Căn hộ chung cư vẫn là 'điểm nóng' của thị trường, gần 4.000 căn hộ cũ tại TP.HCM sắp được sửa chữa… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Loạt dự án chung cư giá tăng vọt tại Hà Nội và TPHCM, Cần Thơ kiểm kê đất đai chuyên đề về sân golf… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Giải thưởng Nhà môi giới bất động sản Việt Nam nhằm tôn vinh các cá nhân có đóng góp tích cực, nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững.
Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Tồn kho ngày càng lớn, giá chung cư tại TPHCM chạm 80 triệu đồng/m2, Hà Nội thu hồi hơn 7.100 m2 đất… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11 ghi nhận đồng USD lên mức 107,15, mức cao nhất kể từ ngày 4/10/2023.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11 ghi nhận Yen Nhật, đồng Franc Thụy Sỹ và đồng bạc xanh đã tăng giá.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11 tiếp tục hạ nhiệt, vẫn neo trên mức 106.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11 ghi nhận đồng USD giảm trong khi đồng EUR tăng 0,54%, đạt mức 1,0598 USD.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11 ghi nhận USD mua vào tại các thị trường tự do đang cao hơn 465 đồng so với kênh ngân hàng.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11 ghi nhận đồng USD tăng giá so với các đồng tiền chính, neo ở mức đỉnh trong một năm.
Phiên bản di động