| TIN LIÊN QUAN | |
 | EU sẽ loại vấn đề đầu tư khỏi các hiệp định thương mại tự do? |
| Khu vực thương mại tự do: Cơ hội cho doanh nghiệp Việt và Nga |
Ngày 6/7, tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Hamburg (Đức), Lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản đã chính thức ký thỏa thuận thương mại tự do (FTA), sau bốn năm và 17 vòng đàm phán. Hiện Nhật Bản và EU đang cùng đóng góp khoảng 1/3 GDP toàn cầu. Bởi vậy, FTA giữa hai trung tâm kinh tế trọng yếu của thế giới sẽ gửi một thông điệp mạnh mẽ rằng, thương mại tự do vẫn là nền tảng quan trọng cho sự phát triển của các quốc gia và họ khước từ chính sách bảo hộ.
 |
| Họ đang nắm lấy dây cương “chế ngự” hệ thống thương mại toàn cầu. (Nguồn: Neweurope) |
Là đối tác, là bạn, là đồng minh
Đúng lúc các diễn đàn đa phương ngày càng trở nên căng thẳng vì chủ nghĩa bảo hộ và xu thế bài toàn cầu hóa, FTA EU – Nhật Bản tự thân nó đã là một tin vui. Chọn xuất hiện đúng thời điểm các nhà lãnh đạo 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu – G20 bàn bạc về các vấn đề của thế giới, FTA này càng trở nên đặc biệt, bởi nó dường như đã gửi một thông điệp mạnh mẽ tới nước Mỹ và cả thế giới rằng họ đang nắm lấy dây cương “chế ngự” hệ thống thương mại toàn cầu.
Nhìn nhận về thỏa thuận lịch sử này, Cao ủy Thương mại EU Cecilia Malmstrom đã nói rằng, FTA EU - Nhật Bản đã gửi tín hiệu rõ ràng tới thế giới rằng Nhật Bản và EU là đối tác, là bạn, là đồng minh và “chúng tôi muốn cùng nhau bảo vệ thương mại tự do, công bằng và bền vững, trong bối cảnh những điều đó đang bị lên án".
Dù chưa được chính thức công bố, nhưng về cơ bản, nội dung của FTA đảm bảo hai bên có thể mua bán hàng hóa của nhau với thuế thấp và các hàng rào thương mại gần như bị loại bỏ. Thỏa thuận mới cũng sẽ thiết lập các quy định chung nhằm tăng đầu tư của Nhật ở châu Âu. Với việc loại bỏ 10% thuế, các công ty Nhật Bản như Honda và Toyota có cơ hội bán nhiều xe hơn cho châu Âu. Ngược lại, Nhật Bản chấm dứt các trở ngại để ngành nông nghiệp EU được bán sản phẩm ở Nhật. Tokyo cũng sẽ tạo điều kiện để các công ty châu Âu, đặc biệt là các ông lớn ngành công nghiệp như Siemens (Đức) hay Alstom (Pháp) dễ dàng tham gia đấu thầu vào các dự án của Chính phủ Nhật Bản.
Giới chuyên gia nhận định thỏa thuận này sẽ thắt chặt quan hệ Nhật Bản với châu Âu và tăng cường thương mại giữa lúc nước này đang phải lo lắng ứng phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Với EU, thỏa thuận giúp tăng thêm sức mạnh cho khối thị trường chung trải dài từ Ireland tới Hy Lạp, đồng thời thể hiện tham vọng vươn ra toàn cầu, mang ý nghĩa đặc biệt khi EU bị nhỏ đi vì Anh sẽ rời Liên minh.
Quyết định bất ngờ
Suốt bốn năm không thể thu hẹp sự khác biệt về ô tô, nông nghiệp và nhiều vấn đề nhạy cảm…, trước khi đạt FTA ít ngày, những bế tắc đó vẫn nổi cộm trong các cuộc đàm phán giữa EU và Nhật Bản. Bởi vậy, tin họ đã tìm được tiếng nói chung là sự kiện bất ngờ.
Theo tính toán, khi FTA có hiệu lực sẽ giúp lượng hàng xuất khẩu từ EU sang “Đảo quốc Mặt trời mọc” tăng thêm 32,7%, tạo thêm khoảng 400.000 việc làm tại 27 nước thành viên. Chiều ngược lại, kim ngạch xuất khẩu của nền kinh tế thứ hai châu Á sang EU cũng tăng 23,5%, góp phần quan trọng đưa nền kinh tế nước này đi đúng với mục tiêu mà Thủ tướng Shinzo Abe đã đề ra. Đây là “mối lợi” đôi bên đều khó có thể bỏ qua.
Tuy nhiên, trên tất cả, quyết định quay lưng với tự do hóa thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump mới là động lực chính khiến EU và Nhật Bản buộc phải có cách tiếp cận khác trong quá trình đàm phán. Việc “thay đổi 180 độ” về lập trường trong các vấn đề kinh tế, đối ngoại của chính quyền Mỹ đã đưa cả Nhật và EU tới trước những thách thức mới.
Việc Mỹ không còn là thành viên Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã khiến Tokyo mất đi một số đòn bẩy quan trọng, đặc biệt là tự do hóa kinh tế - mục tiêu thứ ba trong chương trình cải cách đầy tham vọng Abenomics. Quyết định ngừng đàm phán Hiệp định Đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP) và các ý tưởng bảo hộ của người đứng đầu nước Mỹ cũng khiến châu Âu trở nên bất an, nhất là khi nhiều thành viên EU còn loanh quanh giải quyết hậu quả từ khủng hoảng nợ và làn sóng người nhập cư.
Mỹ bị cô lập
Trên thực tế, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump thể hiện rõ quan điểm nước Mỹ là trên hết, FTA EU - Nhật Bản không đơn giản là cú đánh vào danh tiếng của nước Mỹ - người khởi xướng cho tự do hóa thương mại. Sự kiện này còn cho thấy Mỹ đã hết thời áp đặt ý chí của mình lên các thỏa thuận thương mại đa phương. Nếu Mỹ đã “châm ngòi” cho trào lưu chống lại toàn cầu hóa, hai ông lớn Á - Âu sẽ bắt tay tiếp bước tự do hóa giao thương, sẵn sàng dẫn dắt thương mại toàn cầu mà không cần Mỹ.
Người ta cho rằng, một khi Nhật Bản và EU đã xây dựng thành công khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới, họ hoàn toàn có tiềm năng tạo nên các tiêu chuẩn và chuẩn mực về thương mại trong tương lai. Các vấn đề trước đây EU thường có quan điểm chặt chẽ hơn so với Mỹ như: tiêu chuẩn về lao động, môi trường, bảo hộ sở hữu trí tuệ, giải quyết tranh chấp giữa nhà nước với nhà đầu tư… nay đều đã có nền tảng mới.
Thỏa thuận này còn cho thấy, các nhà xuất khẩu châu Âu và Nhật sẽ nắm nhiều lợi thế hơn Mỹ trong hợp tác làm ăn, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như ô tô hay nông nghiệp. Nhật Bản là thị trường lớn thứ tư của nông sản Mỹ. Nếu TPP từng được cho là cơ hội vàng cho hàng hóa nông sản Mỹ, thì nay, các nhà xuất khẩu châu Âu đã nắm được cơ hội ấy. Đây là thất bại lớn với ngành nông nghiệp Mỹ.
Theo bình luận từ Nhà nghiên cứu của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Edward Alden, việc công bố FTA EU – Nhật Bản tại Hội nghị thượng đỉnh G20 là “một màn chơi khăm khá nhớ đời” trong mắt người Mỹ. Bởi không chỉ Nhật Bản bị Mỹ làm cho hụt hẫng sau khi đơn phương rút khỏi TPP, châu Âu cũng có lý do để bỏ qua Mỹ mà chơi thân với Nhật, khi TTIP đã kéo dài suốt hai nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã trở nên xa vời bởi quan điểm của Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, cũng có người cho rằng, việc cố tình đặt các doanh nghiệp Mỹ vào thế bất lợi ở thị trường Nhật Bản, cũng có thể là cách để Nhật Bản thuyết phục Mỹ nên cân nhắc tới việc quay trở lại TPP.
 | Doanh nghiệp Hàn Quốc tận dụng triệt để cơ hội từ VKFTA Nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc đang tận dụng rất tốt cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc (VKFTA) ... |
 | Mexico và Canada kêu gọi đàm phán ba bên về NAFTA Ngày 23/5, Canada và Mexico đồng khẳng định rằng việc xem xét lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) theo yêu cầu ... |
 | Chính quyền Mỹ khởi động tiến trình đàm phán lại NAFTA Ngày 17/5, Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức gửi thông báo tới Quốc hội nước này về kế hoạch đàm phán ... |
