| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. (Nguồn: TTXVN) |
Ông Nguyễn Phú Trọng đã giữ chức vụ Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam trong ba nhiệm kỳ liên tiếp kể từ năm 2011. Ông được đánh giá là một nhân vật rất được kính trọng ở Việt Nam đương đại. Có thể nói rằng khả năng lãnh đạo và tầm nhìn của ông đã góp phần định hình chính sách đối ngoại của Việt Nam và định vị đất nước cho một tương lai thịnh vượng và bảo đảm hơn.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được đánh giá cao nhờ những cải cách quản trị trong nước, đặc biệt là trong chiến dịch chống tham nhũng mà qua đó đã có tác động sâu sắc đến an ninh quốc gia và môi trường phát triển của đất nước cũng như định hình quỹ đạo cải cách chính trị, kinh tế và xã hội của Việt Nam. Nhưng quan trọng không kém là đóng góp và ảnh hưởng của ông đối với học thuyết chính sách đối ngoại của Việt Nam, trong đó nhấn mạnh các nguyên tắc cốt lõi là độc lập, luật pháp quốc tế, đa dạng hóa, tự chủ và đa phương hóa.
Kể từ khi Việt Nam tiến hành công cuộc Đổi mới vào năm 1986, chính sách đối ngoại của Việt Nam đã chứng kiến sự chuyển đổi dần dần. Môi trường quốc tế đang phát triển đã ảnh hưởng đến quan điểm của Việt Nam về thế giới và buộc Việt Nam phải điều chỉnh các chính sách đối nội và đối ngoại của mình. Các lợi ích quốc gia cơ bản của Việt Nam có thể được mô tả bằng nguyên tắc “kiên định về mục tiêu nhưng linh hoạt về chiến lược và chiến thuật”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt nổi tiếng với việc áp dụng "Ngoại giao cây tre" bắt nguồn từ Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 vào năm 2016, là một khái niệm chính sách đối ngoại lấy cảm hứng từ thời đại Hồ Chí Minh và được tượng trưng bởi "Cây tre Việt Nam". Vào thời điểm đó, ông đã nêu bật cách tiếp cận đối ngoại và ngoại giao đặc biệt của Việt Nam trong việc duy trì hòa bình, ngăn ngừa xung đột và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng.
Chính sách ngoại giao cây tre đã đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển học thuyết và triết lý chính sách đối ngoại của Việt Nam, đặc biệt là trong thời đại được đặc trưng bởi sự không chắc chắn, phức tạp, phụ thuộc lẫn nhau và dễ bị tổn thương.
Chính sách này cũng nhằm thiết lập quan hệ đối tác đa dạng với các nước lớn, tạo điều kiện mở rộng kết nối thương mại và đầu tư, nâng cao năng lực quốc phòng, nâng cao uy tín quốc tế, bảo đảm môi trường bên ngoài hòa bình, ổn định cho sự phát triển đất nước của Việt Nam. Với tư cách là người điều khiển chính của chính sách ngoại giao cây tre này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thể hiện khả năng thích ứng và linh hoạt của Việt Nam khi đối phó với tính chất khó lường của các mối quan hệ quốc tế trong suốt nhiệm kỳ dài của mình.
Chính sách này càng được củng cố và mở rộng trong Hội nghị đối ngoại toàn quốc khai mạc năm 2021 của Việt Nam. Tại Đại hội Đảng lần thứ XIII diễn ra cùng năm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thể hiện cam kết của Việt Nam về chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa và đa phương hóa. Đại hội nhấn mạnh tầm quan trọng của ngoại giao trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia, giữ vững môi trường hòa bình, nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam. Tầm quan trọng của việc cân đối hiệu quả mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế toàn diện cũng được nhấn mạnh.
Hơn nữa, cam kết của Việt Nam trong ngoại giao đa phương đã được nêu bật dẫn đến các quyết định nhằm ưu tiên và tăng cường quan hệ với các tổ chức quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, APEC, ASEAN, Tiểu vùng sông Mekong mở rộng và các tổ chức tiểu vùng khác. Việt Nam đã thể hiện sự khôn khéo trong xử lý các vấn đề toàn cầu và trong nước thông qua việc chủ động tham gia vào Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và ASEAN.
Đáng chú ý, Việt Nam đã bắt đầu tham gia các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Khả năng ứng phó hiệu quả với Covid-19 và duy trì tăng trưởng kinh tế ổn định của Việt Nam đã góp phần quan trọng vào việc tăng cường kết nối với thế giới, đồng thời nâng cao uy tín và năng lực quốc gia trong các vấn đề toàn cầu và khu vực.
Với việc Việt Nam chủ động thực hiện đa phương hóa, tích cực thúc đẩy ngoại giao đa phương thông qua các khuôn khổ hợp tác quốc tế và khu vực, tăng cường quan hệ với các nước láng giềng và các đối tác chiến lược khác, tương lai của Việt Nam là rất tươi sáng.
Tóm lại, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, có thể khẳng định rằng “Ngoại giao cây tre” đã giúp Việt Nam theo đuổi chính sách đối ngoại ưu tiên độc lập, trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, tự cường, đa phương hóa và đa dạng hóa quan hệ.
Khi Việt Nam định hướng con đường của đất nước trong bối cảnh quốc tế đang phát triển, di sản của Tổng Bí thưNguyễn Phú Trọng về cam kết đa phương hóa, đa dạng hóa mạnh mẽ sẽ tồn tại lâu dài và sẽ đảm bảo con đường thịnh vượng cho nhiều thế hệ Việt Nam mai sau.