Chống khai thác IUU: Quảng Trị siết chặt kiểm tra từ cảng cá đến ngư trường, An Giang chuẩn hóa quản lý nghề cá

Quảng Trị không để tàu cá không đủ điều kiện ra khơi

Quyết liệt chống khai thác IUU, tỉnh Quảng Trị siết chặt kiểm tra từ cảng cá đến ngư trường và giám sát chặt các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động. Đồng thời, thu thập thông tin đăng ký, đăng kiểm của tàu cá, tích hợp dữ liệu để quản lý, kiên quyết không để tàu không đủ điều kiện ra khơi đánh bắt.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Văn Bảo đã yêu cầu các đơn vị, địa phương phải nắm rõ thời hạn đăng kiểm của các tàu cá địa phương, dù tàu cá đăng kiểm ở các nơi khác hoặc đăng kiểm ở các đơn vị đăng kiểm tư nhân. Đồng thời, vào cuộc kiểm tra, tuyên truyền, đề nghị ngư dân kê khai các loại giấy tờ liên quan tàu cá. Từ đó, hệ thống giám sát cấp tỉnh sẽ có đầy đủ dữ liệu về tàu cá và sẽ quản lý được tất cả các tàu, không để tàu không đủ điều kiện ra khơi đánh bắt.

Ông Lê Văn Bảo cũng đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các địa phương thống kê, nắm chắc số lượng tàu cá gần hết hạn đăng kiểm để hướng dẫn các chủ tàu thực hiện đăng kiểm đúng hạn định. Các địa phương cũng đẩy nhanh tiến độ xóa đăng ký những tàu cá không còn tàu, khẩn trương chấm dứt tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp trên địa bàn tỉnh.

Tỉnh Quảng Trị có hơn 4.600 tàu cá từ 6m trở lên; trong đó có 158 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động. Hiện các địa phương đã tăng cường giám sát chặt chẽ, khóa và niêm phong những tàu không đủ điều kiện hoạt động theo đúng quy định; cử cán bộ theo dõi, quản lý thường xuyên, tuyệt đối không để tàu lén lút ra biển hay mang theo ngư lưới cụ.

Bên cạnh đó, danh sách và tình trạng của các tàu này cũng được công khai trên hệ thống thông tin của địa phương để ngư dân biết và tham gia giám sát cộng đồng.

Thượng tá Cao Ngọc Lâm, Trưởng phòng An ninh kinh tế, Công an tỉnh Quảng Trị thông tin, trong thời gian tới, đơn vị tiếp tục nắm chắc tình hình, điều tra, xác minh xử lý các vụ việc vi phạm nghiêm trọng trong khai thác IUU; đặc biệt là hành vi đưa người, tàu cá của tỉnh đi khai thác hải sản trái phép tại vùng biển nước ngoài. Công an tỉnh cũng phối hợp thực hiện việc xử phạt vi phạm hành chính, đảm bảo không phát sinh trường hợp tàu cá bị nước ngoài bắt giữ và dấu hiệu vi phạm pháp luật mà chưa được xử lý triệt để.

“Đối với các loại giấy tờ đăng ký, đăng kiểm, giấy phép liên quan tàu cá, các cơ quan thẩm quyền cần xây dựng phần mềm để chuyển tải về địa phương nhắc nhở ngư dân, hạn chế số tàu thiếu điều kiện hoạt động. Bên cạnh đó, Bộ đội biên phòng và Công an cơ sở xác định rõ ngư dân có dấu hiệu lợi dụng kẽ hở pháp luật, lợi dụng tình hình để đánh cá vượt ranh giới vi phạm. Khoanh vùng, lập danh sách cụ thể để có giải pháp giáo dục cá biệt, răn đe, quản lý chặt chẽ để ngư dân có chuyển biến tích cực”, Thượng tá Cao Ngọc Lâm đề nghị.

Ông Lê Ngọc Linh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Quảng Trị khẳng định, công tác xử lý tàu cá vi phạm IUU đã chuyển từ “nhắc nhở, vận động” sang thực chất và quyết liệt, không nể nang, khoan nhượng. Việc xử lý không còn mang tính hình thức mà hướng đến răn đe mạnh, truy trách nhiệm cụ thể của chủ tàu, thuyền trưởng và cơ quan quản lý.

Trong thời gian tới, nhiệm vụ trọng tâm là cơ quan chức năng tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn chủ tàu cá thường xuyên theo dõi hạn, giá trị của giấy tờ tàu, sớm thực hiện thủ tục gia hạn, cấp mới để tránh trường hợp không đủ điều kiện hoạt động.

Bên cạnh đó, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Quảng Trị cũng mong muốn các phương tiện gần hết hạn đăng kiểm tàu cá thì nên đến đăng kiểm sớm, như vậy trước thời hạn đó ngư dân vẫn có thể đi biển; tránh trường hợp quá trình trên biển mà tàu cá hết hạn đăng kiểm.

An Giang xóa bỏ tình trạng “tàu ngoài luồng”, “tàu không hồ sơ”

Một trong những chuyển biến rõ nét nhất của An Giang trong năm 2025 là đưa toàn bộ đội tàu cá vào khuôn khổ quản lý chặt chẽ, xóa bỏ tình trạng “tàu ngoài luồng”, “tàu không hồ sơ”.

Tính đến ngày 18/12/2025, toàn tỉnh có 9.787 tàu cá, và 100% số tàu này đã được đăng ký, cập nhật đầy đủ trên hệ thống VNFishbase. Trong số đó, 9.149 tàu cá đủ điều kiện đã được cấp giấy phép khai thác thủy sản, đạt tỷ lệ 100% đối với nhóm tàu đủ điều kiện.

Đối với 788 tàu cá không đủ điều kiện đăng ký, tỉnh đã rà soát, phân loại kỹ lưỡng. Nhiều tàu đã được xác định rõ vị trí neo đậu, giao chính quyền địa phương quản lý; hàng trăm tàu khác đang thực hiện thủ tục xóa đăng ký theo quy định do đã bán, bị chìm, cháy, hoặc không còn khả năng hoạt động. Các trường hợp tàu cá mất tích, có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài đều được công khai thông tin và phối hợp chặt chẽ với Công an, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển để theo dõi, xử lý.

Việc quản lý đội tàu không dừng ở hồ sơ, mà được gắn với trách nhiệm cụ thể của từng cấp, từng địa phương, qua đó không để tàu cá không đủ điều kiện ra khơi, hạn chế nguy cơ phát sinh vi phạm IUU ngay từ gốc.

Song song với quản lý đội tàu, An Giang tăng cường kiểm soát hoạt động khai thác trên biển và ra, vào cảng cá. Trong kỳ báo cáo, toàn tỉnh ghi nhận 166 lượt tàu xuất, nhập cảng, tăng mạnh so với tuần trước; sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng đạt 1.207 tấn, tăng 789 tấn.

Việc thu 83 sổ nhật ký khai thác thủy sản trong kỳ cho thấy ý thức tuân thủ của ngư dân đã được cải thiện rõ rệt. Đây là cơ sở quan trọng để kiểm soát sản lượng, ngư trường khai thác và phục vụ truy xuất nguồn gốc.

Trong năm 2025, tỉnh đã cấp 32 giấy biên nhận cho 75.257 kg thủy sản khai thác, 4 giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (SC) cho 44.717 kg, và 4 giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) với khối lượng 53,6 tấn. Lũy kế cả năm, An Giang đã cấp 283 giấy CC, tương ứng 2.508 tấn thủy sản.

Toàn bộ hồ sơ xác nhận, chứng nhận đều được thực hiện đúng quy trình, không phát sinh sai sót phải điều chỉnh hay giải trình. Điều này phản ánh sự minh bạch và nhất quán trong chuỗi quản lý thủy sản, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường EU.

Nếu như trước đây, vi phạm IUU chủ yếu được nhìn nhận như vấn đề sinh kế, thì nay An Giang đã thể hiện rõ quan điểm xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa tái phạm.

Từ năm 2024 đến nay, toàn tỉnh An Giang có 45 tàu cá bị lực lượng nước ngoài bắt giữ, trong đó 34 tàu năm 2024 và 11 tàu năm 2025. Các cơ quan chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 22 tàu cá, với tổng số tiền 19,85 tỷ đồng.

Đối với hành vi mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), vượt ranh giới cho phép, từ 01/01/2024 đến 19/12/2025, An Giang phát hiện 1.452 tàu cá và đã xử lý 100% số trường hợp này. Trong đó, 457 tàu bị xử phạt, với tổng số tiền 25,82 tỷ đồng; các trường hợp còn lại được khép hồ sơ sau khi xác định nguyên nhân khách quan và khắc phục đầy đủ.

Đáng chú ý, Công an tỉnh An Giang đã khởi tố 51 vụ án hình sự liên quan đến vi phạm vùng biển nước ngoài, tháo gỡ hoặc vô hiệu hóa thiết bị VMS và các hành vi khai thác trái phép khác. Việc xử lý hình sự các hành vi nghiêm trọng đã tạo hiệu ứng răn đe rõ rệt, góp phần làm thay đổi hành vi khai thác của ngư dân theo hướng tuân thủ pháp luật.

Bên cạnh các biện pháp quản lý và cưỡng chế, An Giang đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, coi đây là giải pháp lâu dài để chống IUU hiệu quả.

Trong năm 2025, tỉnh An Giang đã thực hiện 9 phóng sự, đăng tải 22 tin, bài trên các phương tiện truyền thông; lực lượng Bộ đội Biên phòng tổ chức 62 lượt tuyên truyền trực tiếp, tiếp cận 521 ngư dân, phổ biến pháp luật cho 339 tàu cá. Đồng thời, 2.458 tin nhắn được gửi đến chủ tàu, thuyền trưởng nhằm nhắc nhở, cảnh báo kịp thời các quy định cần tuân thủ khi hoạt động trên biển.

Theo đánh giá của UBND tỉnh An Giang, công tác chống khai thác IUU đã có chuyển biến rõ nét, đi vào nền nếp. Việc quản lý đội tàu chặt chẽ, giám sát khai thác hiệu quả, truy xuất nguồn gốc minh bạch và xử lý nghiêm vi phạm đang tạo nền tảng quan trọng để An Giang cùng cả nước tiến gần hơn mục tiêu tháo gỡ “thẻ vàng” của EC, hướng tới nghề cá có trách nhiệm, hội nhập và phát triển bền vững.