Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người kể chuyện vĩ đại của lịch sử

TS. Lý Thị Hải Yến
Đọc lại những bài báo, bài trả lời phỏng vấn báo chí quốc tế của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày tháng Sáu kỷ niệm 99 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, với tôi thật ý nghĩa. Bài học từ phong cách báo chí lỗi lạc của Người còn lại trong mỗi trang sách...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Người kể chuyện vĩ đại của lịch sử
Chủ tịch Hồ Chí Minh với các nhà báo tại Đại hội III, Hội Nhà báo Việt Nam, năm 1962. (Nguồn: Bảo tàng Báo chí Việt Nam)

Trên trang báo Thanh niên năm 1926, Người nhắn nhủ các nhà báo khi viết báo: “1/ Phải sử dụng ngôn ngữ thích hợp với đối tượng. 2/ Phải chọn cách thức thu hút người nghe, biết dắt dẫn người nghe. 3/ Nội dung diễn thuyết dễ hiểu. 4/ Bài diễn thuyết phải thích hợp với hoàn cảnh. 5/ Phải có những chứng cứ, ví dụ rõ ràng. 6/ Trong mọi hoàn cảnh, diễn giả phải trung thực, không xuyên tạc”.

Cả cuộc đời của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng báo chí để giành độc lập, tự do và bảo vệ Tổ quốc. Những năm tháng đầu ra đi tìm đường cứu nước, Người đã sử dụng truyền thông để mở đường, để kết nối và vận động toàn thế giới ủng hộ cho mục tiêu giải phóng đất nước. Sau này, ở mỗi một giai đoạn khác nhau, Chủ tich Hồ Chí Minh đã vừa trực tiếp viết báo, trả lời phỏng vấn báo chí quốc tế và lãnh đạo các hoạt động báo chí. Người coi đây là một nhiệm vụ quan trọng và luôn dành nhiều tâm sức cho các hoạt động này.

Trong vai trò là nhà báo, Chủ tịch Hồ Chí Minh là “người kể chuyện” vĩ đại của lịch sử thế kỷ XX. Trước 1945, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã khởi xướng trên diễn đàn quốc tế diễn ngôn về một dân tộc mà trước đó không có tên trên bản đồ quốc tế (Pháp gọi chung là khu vực Đông Dương), để rồi từ đó câu chuyện về số phận các dân tộc thuộc địa, trong đó có Việt Nam mới được đưa ra trên các diễn đàn quốc tế.

Cộng đồng quốc tế các nước châu Âu thời đó bắt đầu biết đến tên một dân tộc “Việt Nam” ở phương Đông xa xôi từ những cuộc nói chuyện và sau này là các bài báo của Nguyễn Ái Quốc. Trong một ghi chép khi Người ở Pháp cho biết, “thường thường, ông (Nguyễn Ái Quốc) chỉ làm việc nửa ngày, làm buổi sáng để kiếm tiền, còn buổi chiều thì đi đến thư viện hoặc đến dự những buổi nói chuyện chính trị. Tối đến, ông đi dự mít tinh ở Paris. Có rất nhiều cuộc mít tinh... Hầu hết trong những buổi mít tinh này, ông đều phát biểu ý kiến. Vì ông là người ngoại quốc độc nhất trong những nơi này và vì ông có vẻ dễ yêu mến cho nên thính giả thích nghe ông. Ông Nguyễn khéo lái những vấn đề thảo luận sang vấn đề thuộc địa, đặc biệt là vấn đề Việt Nam...”.

Là người kể chuyện, người đưa “yêu sách”, Người không chỉ tạo luồng diễn ngôn gây sửng sốt và đau đầu cho các nước thực dân ngay tại “chính quốc” (nước Pháp) về dân tộc Việt Nam, Người còn đặt câu chuyện đó trong tâm điểm chú ý thời đại với một nửa thế giới ở châu Á và châu Phi đang thuộc sự kìm kẹp của các nước đế quốc, góp phần tạo nguồn cảm hứng cho hàng loạt quốc gia đứng lên đòi quyền độc lập cho dân tộc của mình.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ báo chí là một mặt trận cách mạng của Cách mạng Việt Nam, nên với vai trò lãnh đạo, Người đã thành lập tờ báo Thanh niên để phục vụ cho hoạt động tuyên truyền giác ngộ cách mạng. Ngừoi đã trực tiếp huấn luyện và chỉ đạo báo chí những ngày đầu tiên; Trên cương vị là Chủ tịch nước, Người cũng đặc biệt quan tâm tới hoạt động báo chí nói chung và báo chí đối ngoại nói riêng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh: Người kể chuyện vĩ đại của lịch sử
Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp đoàn nhà báo L’Unita của Đảng Cộng sản Italia, ngày 12/5/1959. (Ảnh tư liệu)

Với công tác thông tin đối ngoại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền đối ngoại để các nước hiểu hơn về sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam. Người chủ trương đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền đối ngoại nhằm làm cho các nước trên thế giới hiểu rõ hơn về tình cảnh của đất nước ta, từ đó, kêu gọi sự ủng hộ của các nước đối với cách mạng Việt Nam, xác định rõ đối tượng tuyên truyền.

Ở giai đoạn trước năm 1945, mục tiêu của tuyên truyền là vạch rõ bản chất của chủ nghĩa đế quốc và tình cảnh mất nước, làm nô lệ của người dân An Nam kêu gọi sự đồng lòng đứng lên làm cách mạng để giải phóng đất nước, và giai đoạn sau 1945 là xây dựng và thống nhất đất nước để xây dựng một nước Việt Nam thống nhất.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương về làm báo đối ngoại, vừa tinh tế, lịch lãm, vừa uyên bác và am hiểu văn hóa ngôn ngữ nước ngoài. Người để lại những ấn tượng vô cùng sâu sắc đối với các nhà báo. Từng là một nhà báo chính luận xuất sắc, một nhà quản lý báo chí tài ba, những kinh nghiệm trong nghề làm báo và viết báo đã tạo cho Chủ tịch Hồ Chí Minh một phong cách giao tiếp và trả lời phỏng vấn báo chí ngắn gọn nhưng vô cùng sắc sảo, linh hoạt, khéo léo và chuẩn xác tới từng câu, từng chữ.

Đặc biệt, ngay cả khi thẳng thắn thì Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng không làm báo chí mất lòng – điều mà nhiều chính trị gia tầm cỡ quốc tế ngày nay vẫn mắc lỗi trong giao tiếp với báo chí. Trong hồi ký của nhiều nhà báo, còn ghi lại rất nhiều những câu chuyện như ví dụ này: “Ngày 12/10/1954, nhà văn Ba Lan M.Giulapxky gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Sơn Tây đã viết: “Người ra hiệu cho đồng chí phiên dịch không phải dịch. Khi nghe phóng viên báo Sự thật hỏi, Người trả lời bằng tiếng Nga, sau đó Người nói chuyện bằng tiếng Italia với phóng viên tạp chí Unita, bằng tiếng Anh với phóng viên báo Công nhân, rồi Người vui vẻ giải thích bằng tiếng Pháp tại sao mình nói được nhiều ngôn ngữ như vậy”.

Bác sĩ Thụy Điển Giôn Tecman được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời đến uống trà một buổi sáng năm 1958, nhớ lại: “Lúc ấy tôi định phỏng vấn Người để đăng báo, nhưng cuối cùng chính Người đã phỏng vấn tôi suốt 45 phút liền, vì Người muốn hiểu biết nhiều hơn nữa về phong trào công đoàn ở Thụy Điển”.

Vì vậy, học tập và nghiên cứu phong cách, nghệ thuật báo chí đối ngoại Hồ Chí Minh sẽ mang lại cho thế hệ mai sau nhiều tri thức bổ ích. Trong bối cảnh ngày nay, công tác thông tin đối ngoại của Việt Nam đã có nhiều chính sách, chiến lược kịp thời. Tuy nhiên, những bài học từ thực tiễn và cuộc đời hoạt động báo chí cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn có ý nghĩa thời đại cho đến hôm nay và mai sau.

Chủ tịch Hồ Chí Minh: Người kể chuyện vĩ đại của lịch sử
Bác Hồ - người sáng lập nền Báo chí Cách mạng Việt Nam. (Nguồn: NXB Thông tấn)
Báo chí Argentina: Di sản Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại là biểu tượng vượt xa giới hạn lịch sử

Báo chí Argentina: Di sản Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại là biểu tượng vượt xa giới hạn lịch sử

Ngày 17/5, báo chí Argentina đã có bài viết ca ngợi cuộc đời cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 134 ...

GS.TS. Mạch Quang Thắng: Chủ tịch Hồ Chí Minh - một con người hội tụ cả đức lẫn tài

GS.TS. Mạch Quang Thắng: Chủ tịch Hồ Chí Minh - một con người hội tụ cả đức lẫn tài

Chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam, GS.TS. Mạch Quang Thắng, nguyên Giảng viên Cao cấp, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ ...

Nhà văn, nhà báo Mỹ Lady Borton và cuốn sách đầy tâm huyết về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Nhà văn, nhà báo Mỹ Lady Borton và cuốn sách đầy tâm huyết về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Nhân 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi nhớ về dịp Trung tướng Phạm Hồng Cư - nguyên Phó chủ nhiệm Tổng ...

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Báo chí cần 'chuyển mình' trong thời đại số

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Báo chí cần 'chuyển mình' trong thời đại số

Để tiếp tục thành công trong thời đại số và truyền thông xã hội, báo chí cần thực hiện một loạt các đổi mới và ...

Lãnh đạo Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam chúc mừng Báo Thế giới và Việt Nam nhân dịp 21/6

Lãnh đạo Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam chúc mừng Báo Thế giới và Việt Nam nhân dịp 21/6

Ngày 14/6, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam (VUFO) Nguyễn Ngọc Hùng đã đến thăm và chúc mừng Báo ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi hôm nay 22/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Bước đi lịch sử tại Hội nghị thượng đỉnh G20

Bước đi lịch sử tại Hội nghị thượng đỉnh G20

Đánh thuế giới siêu giàu là một trong những chủ đề quan trọng tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới.
Thế giới sẽ thế nào khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Thế giới sẽ thế nào khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Trở lại Nhà Trắng một cách mạnh mẽ, áp đảo, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ 'đối đãi' với thế giới như thế nào trong nhiệm kỳ 2.0 vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.
Tuần lễ cấp cao APEC 2024: Thúc đẩy nguyên tắc đa phương

Tuần lễ cấp cao APEC 2024: Thúc đẩy nguyên tắc đa phương

Không chỉ thúc đẩy hợp tác khu vực, Tuần lễ cấp cao APEC từ 10 đến 16/11 tại Peru còn là cơ hội để thúc đẩy các nguyên tắc đa phương.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Không chỉ thúc đẩy quan hệ song phương, chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Phần Lan còn góp phần ổn định quan hệ Trung Quốc EU...
Bán đảo Triều Tiên nóng ran, căng thẳng leo thang, 'gọi tên' bờ vực chiến tranh

Bán đảo Triều Tiên nóng ran, căng thẳng leo thang, 'gọi tên' bờ vực chiến tranh

Bán đảo Triều Tiên bất ngờ trở nên nóng bỏng nhất trong 70 năm qua, đến mức nhiều chuyên gia nhận định tình thế bên miệng hố chiến tranh...
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động