Từ sáng kiến của cố Tổng thống Léopold Sédar Senghor, đầu những năm 60 đã bắt đầu dấy lên phong trào vận động thành lập một Cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp với mục đích tăng cường các mối quan hệ văn hoá, khoa học và kỹ thuật.
Sau đó nhiều tổ chức quốc tế sử dụng tiếng Pháp được thành lập như Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục các nước có sử dụng tiếng Pháp; Hiệp hội các trường đại học sử dụng từng phần hoặc toàn phần tiếng Pháp; Liên minh các nghị sĩ nói tiếng Pháp...
Ngày 20/3/1970, Cơ quan hợp tác văn hoá và kỹ thuật (ACCT), hiện là OIF, được thành lập. Do đó, Cộng đồng Pháp ngữ đã lấy ngày 20/3 là ngày Quốc tế Pháp ngữ.
Tuy nhiên, trong thời gian đầu, hợp tác Pháp ngữ trong các tổ chức nói trên vẫn mang đậm tính chất nghề nghiệp và kỹ thuật, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhiều nước muốn có một tổ chức có tầm vóc chính trị, có vị trí và tiếng nói đáng kể trong quan hệ quốc tế.
Vào tháng 2/1986, theo sáng kiến của cố Tổng thống Pháp Francois Mitterrand, Hội nghị cấp cao lần thứ nhất các nước có sử dụng tiếng Pháp đã được tổ chức tại Paris với sự tham gia của gần 40 vị đứng đầu Nhà nước và Chính phủ các nước có sử dụng tiếng Pháp. Việc này đánh dấu sự ra đời chính thức của Cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp.
Từ đó đến nay, Cộng đồng đã tổ chức được 15 hội nghị cấp cao, gần đây nhất là hội nghị được tổ chức tại Senegal tháng 11/2014. Hiện Cộng đồng có tổng cộng 80 thành viên và quan sát viên thuộc 5 châu lục, với khoảng 220 triệu người nói tiếng Pháp trên tổng số 890 triệu người. Văn hóa và ngôn ngữ vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Cộng đồng. Bảo vệ đa dạng văn hóa và ngôn ngữ luôn là mục tiêu nhất quán của Cộng đồng và gắn với việc thúc đẩy tiếng Pháp trên các diễn đàn quốc tế.
Việt Nam chính thức gia nhập Cơ quan hợp tác văn hoá và kỹ thuật (ACCT) - tiền thân của Tổ chức quốc tế Pháp ngữ vào năm 1979. Kể từ đó, Việt Nam đã tham gia vào nhiều tổ chức khác nhau của Cộng đồng Pháp ngữ. Trong đó, Việt Nam đã tích cực tham dự tất cả Hội nghị Cấp cao của Cộng đồng kể từ Hội nghị lần đầu tiên tổ chức vào tháng 2/1986 tại Paris. Đây là thể chế chính trị cao nhất của Cộng đồng.
Cộng đồng Pháp ngữ là một diễn đàn quan trọng để Việt Nam tiếp tục triển khai chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Lãnh đạo Việt Nam đã nhiều lần tham dự các Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ và thường xuyên có các cuộc tiếp xúc với Lãnh đạo Cấp cao Pháp ngữ. Cộng đồng Pháp ngữ cũng hết sức coi trọng vai trò của Việt Nam.
Hội nghị Cấp cao các nước có sử dụng tiếng Pháp lần thứ 16 có chủ đề “Tăng trưởng đồng đều và phát triển có trách nhiệm: những điều kiện bảo đảm sự ổn định trên thế giới và trong không gian Pháp ngữ”. Theo thông tin từ Ban Tổ chức, có khoảng 2.000 đại biểu từ 80 Nhà nước và chính quyền thành viên Pháp ngữ và đại diện các tổ chức quốc tế và khu vực, trong đó có khoảng 40 Tổng thống, Thủ tướng từ khắp các châu lục sẽ dự Hội nghị.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang tham dự Hội nghị nhằm khẳng định vai trò, vị thế của Việt Nam trong Cộng đồng Pháp ngữ; đóng góp có trọng tâm vào các vấn đề quan tâm chung; mở rộng quan hệ hợp tác chính trị, kinh tế, thương mại với các quốc gia đối tác…