Theo Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày, việc điều chỉnh kế hoạch vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2012-2015 và 2014-2016 là rất cần thiết nhằm sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trái phiếu Chính phủ đã được Quốc hội cho phép phát hành; góp phần thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW Hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2020; đồng thời bổ sung nguồn để thanh toán dứt điểm dự án thuộc danh mục trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2012-2015, 2014-2016 và một số dự án đã được bố trí vốn trái phiếu Chính phủ năm 2011 trở về trước.
| Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. (Ảnh: Trọng Đức/TTXVN) |
Tổng vốn điều chỉnh giai đoạn 2012-2015 và 2014-2016 giảm 5.074,568 tỷ đồng, gồm: 3.776,867 tỷ đồng trình Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm; 448 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ dự phòng giai đoạn 2012-2015 Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cắt giảm của dự án Di dân tái định cư thủy điện Sơn La và 849,701 tỷ đồng Thủ tướng Chính phủ đã quyết định điều chỉnh giảm giai đoạn 2012-2015 nhưng chưa bổ sung cho dự án khác.
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu nhấn mạnh, trong giai đoạn 2012-2015, 2014-2016, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nhiều Nghị quyết về vốn trái phiếu Chính phủ, giao vốn đối với rất nhiều dự án. Tuy nhiên, sau rà soát cho thấy, một số dự án chưa giao hết kế hoạch vốn nhưng không còn nhu cầu sử dụng; một số dự án đã được giao kế hoạch và quá thời hạn nhưng không giải ngân hết vì không còn nhu cầu sử dụng vốn… Bên cạnh đó, lại có nhiều địa phương không thực hiện đúng cam kết về bố trí vốn thuộc phần trách nhiệm của mình dẫn đến nợ đọng xây dựng cơ bản kéo dài.
Các đại biểu đánh giá, việc tổ chức thực hiện phân bổ vốn chưa đúng, quyết định tăng quy mô, chưa thu hồi vốn ứng trước, chưa thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản là chưa tuân thủ các Nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, là những tồn tại, thiếu sót kéo dài trong quản lý vốn đầu tư công thời gian qua.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chỉ rõ: "Trong khi nhiều công trình đang thiếu vốn, khát vốn, đang cần hoàn thành để đưa vào sử dụng, góp phần phát triển kinh tế xã hội của vùng, của địa phương và cả nước thì nợ xây dựng cơ bản vẫn nằm ở đó. Nhiều nơi vốn đưa vào không có nhu cầu để dùng. Trong công tác lập dự toán và phân bổ nguồn vốn của ngân sách Trung ương, nguồn trái phiếu Chính phủ cũng chưa nắm hết tình hình."
Các ý kiến đề nghị, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc rút kinh nghiệm về vấn đề này, tránh tình trạng nơi không có nhu cầu và chưa thể giải ngân, nơi thì khát vốn, thiếu vốn trầm trọng để hoàn thiện dự án. Việc cân đối vốn cần ưu tiên về tính trọng điểm, cấp bách cho đất nước. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị thu hồi toàn bộ vốn chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa sử dụng hết để giảm phát hành trái phiếu Chính phủ, đồng thời, không điều chỉnh, phân bổ vốn cho các dự án chưa thực hiện nghiêm các nghị quyết của Quốc hội.
Đối với đề nghị của Chính phủ điều chỉnh giảm vốn Kế hoạch trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2012-2015 và 2014-2016 là 5.074,568 tỷ đồng, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với kế hoạch này.
Về việc kéo dài thời gian giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương năm 2015 đối với dự án của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cụ thể, dự án đường quốc lộ 991B được phân bổ 800 tỷ đồng từ năm 2015; tuy nhiên, đến nay vẫn chưa giải ngân được.
Về vấn đề này, đa số ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, mặc dù được xác định là dự án cấp bách nhưng sau hơn 2 năm thực hiện, dự án vẫn chưa giải ngân là quá chậm trễ. Do đó, Chính phủ cần giải trình rõ lý do để có căn cứ xem xét cho phép kéo dài thời gian giải ngân đối với dự án này đến hết năm 2018. Nếu hết thời hạn trên, dự án chưa giải ngân hết số vốn này thì thu hồi về ngân sách Trung ương.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu Chính phủ tiếp tục rà soát khoản mà các bộ, địa phương đề nghị không cắt giảm kế hoạch hàng năm do còn nhu cầu sử dụng là 886,1 tỷ đồng; nếu không phải cấp bách, quan trọng thì kiên quyết thu hồi.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất đề nghị của Ủy ban Tài chính- Ngân sách, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát lại, chỉ ưu tiên phân bổ vốn cho các công trình giao thông, thủy lợi cấp bách. Đối với những dự án dưới 100 tỷ đồng hoặc đã được các địa phương cam kết trước đây là không sử dụng ngân sách Trung ương nữa thì cũng không bố trí vốn.