| Tổng thống Obama tại sân bay Newark, bang New York (Mỹ), ngày 15/5. (Nguồn: New York Times) |
Khi Tổng thống Mỹ Barack Obama đến Việt Nam vào ngày 22/5 tới, các hoạt động của ông chắc chắn sẽ được giới truyền thông vô cùng quan tâm, bởi đây là lần thứ ba một vị Tổng thống Mỹ đến thăm Việt Nam kể từ năm 1975.
Đối với cá nhân ông Obama, chuyến thăm Việt Nam lần này là cơ hội để ông củng cố chính sách “xoay trục” về châu Á của mình, đồng thời tăng cường quan hệ kinh tế và an ninh với nước chủ nhà – một đối tác ngày càng quan trọng tại khu vực.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cho biết, ông sẽ theo dõi những tin tức về chuyến đi của Tổng thống Obama. “Tôi biết những hình ảnh về chuyến thăm này sẽ khiến tôi rất xúc động”, ông Hagel nói. Ông từng có 12 tháng phục vụ quân đội Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, và quãng thời gian này đã làm ông thay đổi thế giới quan rất nhiều.
Với những cựu binh Mỹ tham chiến ở Việt Nam, chuyến đi của Tổng thống Obama gợi nhắc họ nhiều kỉ niệm đau thương, khi có người đã mất cả tuổi trẻ và những người bạn thân thiết nhất.
Ông Hagel nói: “Cuộc chiến đó vẫn ám ảnh chúng tôi. Hàng ngàn người lính thiệt mạng, những bài học đau xót sau chiến tranh vẫn dằn vặt người Mỹ”. Ông Hagel cho biết những quyết định của ông khi còn làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và những lời khuyên ông gửi tới Tổng thống Obama đều xuất phát từ trải nghiệm ở Việt Nam.
Ông Hagel giờ đây nghĩ rất nhiều về khoảng thời gian những năm 60 của thế kỷ trước. Vị cựu Bộ trưởng nói thêm rằng chắc chắn ông sẽ ngắm nhìn những hình ảnh của chuyến thăm lần này thật kĩ, như hình ảnh những cánh đồng xanh mướt, con người thân thiện và chiếc nón truyền thống Việt Nam.
Một trong những trở ngại lớn nhất giữa hai quốc gia là việc Mỹ tin rằng nhiều binh lính vẫn bị giam giữ ở Việt Nam, khi một thuyết âm mưu được những bộ phim như “Missing in Action” (Mất tích khi làm nhiệm vụ) hay “Rambo” châm ngòi và kích động. Hiện nay, một lá cờ đen tưởng niệm những tù nhân trong chiến tranh vẫn tung bay trên đồi Capitol và tại nhiều khu vực khác trên toàn nước Mỹ.
Dầu vậy, với nhiều cựu binh, chuyến thăm của ông Obama là thông điệp về tầm quan trọng của bài học chiến tranh gửi tới những thế hệ người Mỹ sinh ra sau cuộc chiến. Theo quan điểm của những cựu binh này, bóng ma chiến tranh không nên được khơi gợi lại và hãy để nó chìm vào dĩ vãng.
Ông Bobby Muller, một cựu binh và nhà vận động phản chiến nổi tiếng ở Mỹ nói rằng: “Việt Nam đã trải qua những thời khắc khó khăn. Những bi kịch đầy tai ương ập đến với hàng triệu con người nhưng giờ đây tất cả đều coi như chưa xảy ra”.
| Tổng thống Mỹ Bill Clinton bắt tay người dân Hà Nội sau khi đi thăm Văn Miếu Quốc Tử Giám hồi năm 2000. (Nguồn: AP) |
Chuyến thăm lần này của ông Obama sẽ không chú trọng vào những binh lính Mỹ tử nạn như thời Tổng thống Bill Clinton năm 2000. Thay vào đó, ông Obama nhiều khả năng sẽ tập trung vào sự hợp tác, phát triển giữa hai quốc gia nhằm giải quyết hậu quả của chất độc màu da cam.
Dù vậy, ông Obama sẽ khó lòng trở thành biểu tượng giúp hàn gắn tâm lý cho những cựu binh Mỹ trở về từ cuộc chiến. Rất nhiều người đã bị kì thị trên chính mảnh đất quê nhà vì đã chiến đấu ở Việt Nam.
Theo Thượng nghị sĩ John McCain, nước Mỹ giờ đây đã rút ra bài học nhưng chuyến thăm của ông Obama vẫn có thể khơi gợi lại những ký ức cay đắng trong họ.
Ông McCain còn cho hay, một trong những việc khiến ông cảm thấy tự hào hơn cả suốt cuộc đời mình chính là nỗ lực góp phần bình thường hóa mối quan hệ Việt - Mỹ. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Arizona cũng tiết lộ ông thường xuyên quay trở lại Việt Nam đến mức quen thuộc với đường phố ở Hà Nội hơn cả quê nhà Phoenix.