| Cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak. (Nguồn: WSJ) |
Ngày 28/7, Tòa án cấp cao Kuala Lumpur đã tuyên phạt cựu Thủ tướng Najib Razak 12 năm tù giam sau khi kết luận ông có tội đối với toàn bộ 7 tội danh tham nhũng trong phiên tòa đầu tiên xét xử vụ thất thoát hàng tỷ USD của quỹ đầu tư nhà nước 1MDB, vụ bê bối khiến chính phủ tan rã 2 năm trước.
Ông Najib, 67 tuổi, trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của Malaysia bị buộc tội - sự kiện mà các nhà lập pháp đối lập ca ngợi là chiến thắng cho nhân dân cả nước. Cựu Thủ tướng Najib cho biết ông rất thất vọng với phán quyết và sẽ chiến đấu tới cùng.
Thẩm phán Mohamad Nazlan Ghazali tuyên ông Najib phải chịu 12 năm tù giam về tội lạm dụng chức quyền, 10 năm về 3 tội danh bội tín, 10 năm cho tội rửa tiền, cũng như khoản phạt trị giá 210 triệu ringgit (tương đương 49,4 triệu USD).
Tuy nhiên, Thẩm phán Ghazali cho biết các bản án sẽ được thi hành cùng lúc, đồng nghĩa với việc ông Najib sẽ chỉ ở tù tối đa 12 năm. Thẩm phán cho phép ông Najib được tạm hoãn thi hành án trong thời gian chờ kháng cáo, song cho biết số tiền bảo lãnh sẽ tăng và bị cáo phải báo cáo cho cảnh sát 2 lần mỗi tháng.
Phát biểu trong một cuộc họp báo sau phiên tòa, cựu Thủ tướng Malaysia tuyên bố: “Đây chắc chắn không phải là kết thúc, bởi sau đây còn quá trình kháng cáo… Đối với những người ủng hộ, tôi hy vọng rằng họ sẽ tiếp tục tin tưởng ở tôi và tin vào cuộc đấu tranh này”.
Cha ruột và bác của ông Najib từng là Thủ tướng thứ hai và thứ ba của Malaysia. Ngay sau khi lên nắm quyền vào năm 2009, ông đã thành lập quỹ 1MDB để thúc đẩy mạnh mẽ động lực phát triển kinh tế cho Malaysia.
Tuy nhiên, quỹ này sau đó đã mắc khoản nợ tới hàng tỷ USD, và các nhà điều tra Mỹ cáo buộc ít nhất 4,5 tỷ USD đã thất thoát, hoặc bị các tay chân của ông Najib lợi dụng rửa tiền qua việc tài trợ các bộ phim ở Hollywood, mua khách sạn, du thuyền sang trọng, hoặc các tác phẩm nghệ thuật, trang sức và nhiều mặt hàng xa xỉ khác.
Hơn 7 triệu USD từ quỹ này được cho là đã được rót vào các tài khoản ngân hàng của ông Najib.
Phán quyết của phiên tòa đầu tiên trong 5 phiên tòa xét xử ông Najib Razak về tội tham nhũng được đưa ra 5 tháng sau khi Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống Nhất (UMNO) quay trở lại chính phủ với tư cách khối chính trị lớn nhất trong một liên minh đã giành quyền lực từ chính phủ cải cách từng đánh bại chính đảng của ông Najib trong cuộc bầu cử năm 2018.
Giới phân tích cho rằng phán quyết ngày 28/7 của tòa có thể khích lệ bên nguyên trong các vụ kiện khác liên quan đến ông Najib, và thể hiện với giới doanh nghiệp rằng hệ thống pháp lý của Malaysia có đủ thẩm quyền và năng lực thụ lý các vụ án hình sự quốc tế.
Oh Ei Sun, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện các Vấn đề Quốc tế Singapore, bình luận: “Phán quyết là nền tảng vững chắc cho quá trình tố tụng liên quan đến các vụ kiện 1MDB”.
Cũng theo nhà nghiên cứu này, phán quyết đã làm tăng uy tín của Thủ tướng đương nhiệm Muhyiddin Yassin, dù hiện ông đang phải dựa vào sự hậu thuẫn của UMNO. Ông Yassin từng bị cách chức khi còn là Phó thủ tướng dưới trướng ông Najib 5 năm trước vì lên tiếng về bê bối 1MDB.
Các công tố viên quyết tâm theo đuổi vụ việc để sửa chữa hình ảnh đã bị hoen ố của Malaysia vì bê bối tham nhũng và cũng là để nhắc nhở các quan chức cấp cao rằng không ai nằm ngoài phạm vi pháp luật.
Nhà phân tích Bridget Welsh, nhà nghiên cứu danh dự của Đại học Nottingham Malaysia, bình luận: “Phán quyết rất có lợi cho Malaysia… Nó tạo ra tâm lý phấn khích trong dư luận rằng công lý đang được thực thi… Điều cần nhớ là đa phần người dân Malaysia đi bỏ phiếu vào năm 2018 để ủng hộ những thay đổi về chính trị, và vụ 1MDB là chất xúc tác. Bê bối 1MDB đã hủy hoại danh tiếng của Malaysia, và những diễn biến này là bước tiến nhằm sửa chữa những tổn hại ấy”.
Thủ tướng Muhyiddin cho biết chính phủ tôn trọng phán quyết cũng như quyền kháng cáo của ông Najib.