Động lực mới cho hợp tác Italy - Ấn Độ

Đây là chuyến thăm Ấn Độ đầu tiên của ông Conte kể từ khi nắm giữ chức Thủ tướng chính phủ liên minh dân túy và cực hữu ở Italy vào tháng 6 vừa qua, đồng thời cũng là một phần trong chuỗi hoạt động của hai nước năm 2018 nhằm kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực then chốt

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Italy Giuseppe Conte đã có cuộc hội đàm về cách thức thúc đẩy hợp tác song phương trong các lĩnh vực thương mại và đầu tư, quốc phòng, công nghệ hàng không vũ trụ, robotics, trí tuệ nhân tạo (AI), du lịch và chống khủng bố quốc tế.

Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí đẩy nhanh các hoạt động thương mại và đầu tư song phương cũng như thiết lập một cơ chế hợp tác và phát triển công nghiệp giữa hai nước. Hai bên cũng quyết định tăng cường quan hệ trong những lĩnh vực then chốt như giao thông vận tải và thiết kế xe hơi, năng lượng và khoa học đời sống, đồng thời bày tỏ quyết tâm thúc đẩy hợp tác về khoa học công nghệ lên những tầm cao mới.

Hai bên đã ra Tuyên bố chung lên án chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức và kêu gọi áp dụng những biện pháp mạnh tay chống lại những kẻ gây ra các hành động khủng bố. Tuyên bố chung nhấn mạnh: "Hai nhà lãnh đạo lên án mạnh mẽ chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức và biểu hiện. Hai bên khẳng định cần thực hiện những biện pháp mạnh tay chống lại những kẻ khủng bố, các tổ chức khủng bố và tất cả những kẻ khuyến khích, hậu thuẫn và tài trợ cho khủng bố. Các nhà lãnh đạo cũng lên án tất cả các hình thức nhà nước bảo trợ khủng bố, kể cả các hoạt động khủng bố xuyên biên giới và cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho những kẻ khủng bố và mạng lưới của chúng".

Theo bản tuyên bố, Thủ tướng Ấn Độ Modi và Thủ tướng Italy Conte đã nhất trí tăng cường hợp tác chống khủng bố thông qua các diễn đàn đa phương và kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc thực thi hiệu quả Chiến lược chống khủng bố toàn cầu của Liên hợp quốc, Nghị quyết số 1267 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an về ngăn chặn và trấn áp các hoạt động khủng bố cũng như tài trợ cho khủng bố. Hai nước cũng nhất trí hợp tác triển khai Tuyên bố về chống khủng bố của các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị Nhóm 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Hamburg, Đức và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này tại Hội nghị thượng đỉnh G20 sắp tới ở Buenos Aires, Argentina.

Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, lãnh đạo hai nước đã cùng tham dự Hội nghị thượng đỉnh công nghệ Ấn Độ - Italy lần thứ 24 do Liên đoàn Công nghiệp Ấn Độ phối hợp với Cục Khoa học Công nghệ Italy tổ chức. Hội nghị đã tập trung vào một số lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, hàng không - vũ trụ, giáo dục, công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và công nghệ thông tin và truyền thông.

Tạo động lực mới

Quan hệ ngoại giao giữa Ấn Độ và Italy từng rạn nứt sau vụ hai lính thủy đánh bộ Italy là Massimiliano Latorre và Salvatore Girone bị phía Ấn Độ bắt giữ khi đang làm nhiệm vụ bảo vệ tàu chở dầu Enrica Lexie của Italy ở ngoài khơi bờ biển bang Kerala hồi tháng 2-2012. Phía Ấn Độ cho rằng, hai binh sĩ lính thủy đánh bộ Italy do nhầm hai ngư dân Ấn Độ ở bang Kerala là cướp biển nên đã nổ súng làm hai người này thiệt mạng.

Trong khi đó, phía Italy lại khẳng định vụ việc xảy ra ở vùng biển quốc tế và chỉ nên áp dụng Toà án quốc tế về Luật Biển. Hiện hai lính thủy đánh bộ trên đang ở Italy để chờ phán quyết của Tòa trọng tài tại La Haye, Hà Lan. Căng thẳng ngoại giao Ấn Độ - Italy cũng ảnh hưởng lớn đến quan hệ giữa Ấn Độ với Liên minh châu Âu (EU), trong bối cảnh tiến trình đàm phán hiệp định thương mại tự do giữa Ấn Độ và EU vẫn chưa đạt được tiến triển.     

Do vậy, giới phân tích cho rằng, chuyến thăm của Thủ tướng Italy Conte tới Ấn Độ lần này cho thấy Italy đang mong muốn cải thiện quan hệ với Ấn Độ tiếp sau giai đoạn đầy căng thẳng, đồng thời là cơ hội để đưa quan hệ hai nước trở lại đúng quỹ đạo hợp tác, tương xứng với tiềm năng.

Chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Conte lần này cũng là chuyến thăm thứ hai của một thủ tướng Italy đến Ấn Độ trong vòng một năm qua. Hồi tháng 10/2017, Thủ tướng Italy lúc đó là ông Paolo Gentiloni đã thăm Ấn Độ và hai bên đã ký 6 hiệp định về tăng cường hợp tác trong lĩnh vực năng lượng và thúc đẩy hợp tác đầu tư trong ngành đường sắt. Hai bên cũng đã quyết định thành lập Uỷ ban Hỗn hợp về quốc phòng nhằm tăng cường “đối thoại” hợp tác giữa các công ty quốc phòng của hai nước.

Theo đánh giá của giới chức Rome, Italy và Ấn Độ có tiềm năng hợp tác rất lớn trên nhiều lĩnh vực, từ công nghệ thông tin và viễn thông, công nghệ vũ trụ, y tế, chế biến thực phẩm và nông sản, cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải cho đến lĩnh vực năng lượng và kinh tế xanh.

Do đó, các lĩnh vực này sẽ trở thành những trụ cột chính cho hợp tác kinh tế giữa hai nước trong tương lai. Những điểm tương đồng về cơ cấu thành phần kinh tế giữa hai nước, như đều có một số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), hay cộng đồng người Ấn Độ đông đảo ở Italy, hiện khoảng 160.000 người, sẽ thúc đẩy hơn nữa hợp tác hai bên.

Trong khi đó về hợp tác kinh tế, Italy là đối tác thương mại lớn thứ năm của Ấn Độ trong EU với kim ngạch thương mại song phương tăng từ 8,8 tỷ USD trong tài khóa 2015-2016 lên 10,5 tỷ USD trong tài khóa 2017-2018. Hiện có hơn 600 công ty Italy đang hoạt động tại Ấn Độ và sự hoạt động của hơn 600 công ty Italy tại quốc gia Nam Á này, trong các lĩnh vực như chế biến thực phẩm, năng lượng thay thế, công nghệ nước sạch, quản lý rác thải, thiết kế thời trang, hàng xa xỉ phẩm, doanh nghiệp khởi nghiệp..., đang là một mắt xích quan trọng kết nối hai nền kinh tế. Một số công ty của Ấn Độ hiện cũng đã có mặt ở Italy, chủ yếu trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử, kỹ thuật, ô tô, dược phẩm và đường sắt. 

Bên cạnh đó, trong lĩnh vực quốc phòng, Ấn Độ và Italy cũng có mối quan hệ đối tác khá chặt chẽ. Italy có những công nghệ quốc phòng thuộc vào loại tốt nhất thế giới và hai bên hy vọng sẽ gác lại quá khứ, hướng tới hợp tác nhiều hơn trong lĩnh vực này. Một số chuyên gia cho rằng, các công ty quốc phòng của hai nước có thể thành lập những liên doanh theo chương trình “Sản xuất tại Ấn Độ” của Thủ tướng Narendra Modi.

Với những tiềm năng hợp tác lớn, chuyến thăm của Thủ tướng Italy Conte tới Ấn Độ được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới cho hợp tác cùng có lợi giữa hai nước.