Trong những năm gần đây, các vụ khủng bố không chỉ xảy ra ở các khu vực trọng điểm, như: Bắc Phi, Trung Đông, châu Âu,… mà còn lan ra khắp thế giới, với quy mô, hình thức tinh vi và khó lường hơn. Đáng chú ý, khu vực Đông Nam Á, nơi có số lượng người Hồi giáo đông vào bậc nhất trên thế giới, đang trở thành mục tiêu mới của những cuộc tấn công khủng bố này.
Đánh bom kép tại Indonesia
Đầu tiên, tối ngày 24/5, hai vụ nổ lớn đã xảy ra tại một bến xe buýt nhanh Tranjakarta ở Kampung Melayu, phía Đông thủ đô Jakarta của Indonesia khiến ít nhất 5 người thiệt mạng, trong đó có 2 nghi phạm, 3 cảnh sát và 10 người bị thương. Vụ nổ đầu tiên xảy ra khoảng 20h58 và vụ nổ thứ hai xảy ra khoảng 5 phút sau đó theo giờ địa phương.
| Hiện trường vụ đánh bom tại Jakarta, Indonesia ngày 24/5. (Nguồn: Reuters) |
Khám nghiệm hiện trường, cảnh sát đã tìm thấy một túi, trong đó có chất nổ, quần áo và một số vật dụng nghi là của kẻ đánh bom. Thiết bị nổ dường như được đặt trong các nồi áp suất giống như trong vụ tấn công hồi tháng 2 ở thành phố Bandung. Nhiều dấu hiệu cho thấy, những kẻ tấn công đã nhắm vào lực lượng cảnh sát đang làm nhiệm vụ bảo vệ cho một cuộc tuần hành qua khu vực.
Lực lượng cảnh sát Indonesia cũng cho biết 2 phần tử đánh bom liều chết trong vụ tấn công nằm trong danh sách bị truy nã và có liên quan tới một mạng lưới khủng bố. Hiện cảnh sát đang tiến hành truy tìm các thành viên của mạng lưới này.
Báo Jakarta Post bình luận, đây là một trong những vụ tấn công liều chết nhắm vào lực lượng an ninh nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.
Bạo loạn ở miền Nam Philippines
Cùng thời điểm với vụ đánh bom ở Indonesia, tại thành phố Marawi trên đảo Mindanao của Philippines, quân đội Philippines đã đụng độ với nhóm phiến quân Hồi giáo Maute, khiến 3 người chết và 12 người bị thương. Người Phát ngôn của Tổng thống Duterte Ernesto Abella xác nhận, nhóm phiến quân Maute đã tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn vào các vị trí của quân đội Philippines, kiểm soát một số tòa nhà chính quyền trong thành phố, đốt cháy một số nhà thờ, trường học, nhà tù của thành phố Marawi.
Tình hình căng thẳng đã buộc Tổng thống Rodrigo Duterte rút ngắn lịch trình chuyến thăm Nga để trở về nước giải quyết tình hình khẩn cấp. Ngày 24/5, ông đã ban bố lệnh giới nghiêm trên toàn đảo Mindanao, bao gồm cả thành phố Marawi. Đồng thời, không loại trừ khả năng thiết quân luật sẽ được áp dụng trên cả nước nếu mối đe dọa của lực lượng Nhà nước hồi giáo (IS) tự xưng gia tăng.
Lực lượng cảnh sát quốc gia Philippines cũng đã được đặt trong tình trạng báo động trên cả nước và tất cả các chỉ huy đơn vị được chỉ thị tăng cường an ninh tại tất cả các cơ sở trọng yếu, cũng như các địa điểm công cộng trên cả nước.
| Tổng thống Philippines Duterte đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp trên khắp đất nước. (Nguồn: Reuters) |
Đe dọa khu vực Đông Nam Á
Những diễn biến này cho thấy IS đang có xu hướng mở rộng hoạt động tới khu vực Đông Nam Á. Đây sẽ là thách thức to lớn đe dọa hòa bình, ổn định khu vực.
Trong bối cảnh các liên quân quốc tế chống khủng bố gia tăng các cuộc tấn công nhằm vào IS ở Trung Đông khiến nhóm này phải hứng chịu nhiều tổn thất, các thủ lĩnh của IS buộc phải tìm kiếm địa bàn hoạt động mới. Những cuộc tấn công vào các quốc gia Đông Nam Á được cho là để quảng bá tổ chức của mình trong khu vực và thu hút thêm các phần tử cực đoan, qua đó biến khu vực này thành địa bàn hoạt động mới của chúng.
Trong khi đó, theo báo cáo của Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế, ở Đông Nam Á có 5 nhóm khủng bố chính, gồm: Al-jamah Islamiyah (JI), Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Moro (Philippines), Quân đội Kumpulan Mujahidin (Malaysia), Abu Sayap và Quân đội nhân dân mới (Philippines). Những nhóm này có thể sẵn sàng làm chân rết và tạo thuận lợi cho IS dễ dàng tiến hành hoạt động trong khu vực hơn.
Theo báo The Star của Malaysia, vừa qua có khoảng 300 tay súng của Abu Bakar Bashir, cựu lãnh đạo tổ chức khủng bố Jemaah Islamiyah và là chủ mưu loạt vụ đánh bom đẫm máu ở Bali năm 2002, đã đến đảo Batam và Riau của Indonesia để chuẩn bị xây dựng căn cứ mới cho IS. Đặc biệt, IS cũng tích cực tuyên truyền trên các trang mạng xã hội nhằm thu hút thêm nhiều phần tử cực đoan đến từ các quốc gia Hồi giáo tại Đông Nam Á, vốn bất mãn với những vấn đề về kinh tế, xã hội của đất nước.
Ngoài ra, trong bối cảnh IS thất thế tại Syria và Iraq, hàng trăm chiến binh hồi hương tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ là lực lượng quan trọng giúp IS tiếp tục thực hiện các âm mưu của mình.
| Các nước Đông Nam Á cần đoàn kết để chống lại mối nguy cơ đến từ IS. (Nguồn: TODAY Online) |
Nhiều khả năng, kế hoạch của IS sẽ bắt đầu từ một quốc gia Hồi giáo như Indonesia, Malaysia, sau đó lan sang Singapore và các nước khác, qua đó hỗ trợ cho các hoạt động của tổ chức này ở khu vực Trung Đông, hiện thực hóa âm mưu thành lập “Vương quốc Hồi giáo”. Nếu điều này thành hiện thực, đây sẽ là mối đe dọa to lớn đối với an ninh, ổn định không chỉ của khu vực Đông Nam Á mà còn trên phạm vi toàn thế giới.
Đứng trước thách thức trên, các nước Đông Nam Á cần nhận thức rõ hơn về nguy cơ cũng như tích cực đề ra các giải pháp, phối hợp chặt chẽ với nhau và với các nước đối tác khác để ngăn chặn khủng bố trong khu vực. Trong một động thái mới nhất, Chính phủ một số nước tại khu vực Đông Nam Á - Thái Bình Dương đã thống nhất tổ chức hội nghị cấp cao vào tháng 8/2017 để phối hợp hành động, chống lại mối đe dọa an ninh từ các chiến binh Hồi giáo về nước sau khi tham chiến tại Syria và Iraq.