Thủ tướng May đã trình bày các kế hoạch để Anh vẫn giữ nguyên trạng các quan hệ như hiện nay với EU cho đến tận năm 2021, cho dù Anh sẽ rời EU vào tháng 3/2019.
Bà May cũng cho biết, Anh sẽ đóng 20 tỷ Euro cho ngân sách EU thời hậu Brexit và phát đi tín hiệu đển EU hiểu rằng đây chỉ là một khoản đóng góp nằm trong khoản tiền lớn hơn dùng để chi trả cho việc Anh rời khỏi EU, hay còn gọi là "hóa đơn li hôn".
| Thủ tướng Anh Theresa May phát biểu tại cuộc họp tại Italy, ngày 22/9. (Nguồn: Reuters) |
Mặc dù Anh sẽ chính thức rời EU vào năm 2019, nhưng theo mô hình của bà May, Anh sẽ vẫn tuân theo các quy định luật pháp của EU, cũng như chịu sự phán quyết của tòa án Tối cao châu Âu, tiếp tục để các công dân EU tự do đến Anh tìm việc và sinh sống cũng như đóng góp các khoản cho EU cho đến khi giai đoạn chuyển đổi kết thúc vào năm 2021.
Thay đổi chủ chốt nhất trong năm 2019 là Anh sẽ không còn tham gia bỏ phiếu tại nghị viện châu Âu nữa và bà May cũng không từ chối thực hiện những điều luật mới mà EU ban hành trong thời kỳ chuyển đổi cho dù Anh đã không tham gia vào việc bỏ phiếu cho những luật này nữa.
Thủ tướng May cũng cho biết, Anh sẽ cải thiện công tác bảo vệ pháp luật cho các công dân EU sống tại Anh bằng cách bất cứ thỏa thuận nào Anh ký với EU cũng sẽ được chuyển vào luật Anh và các tòa án của Anh sẽ áp dụng luật này để xét xử. Anh cũng sẽ tìm kiếm "thỏa thuận chiến lược mới mạnh mẽ" với EU trên lĩnh vực an ninh và quốc phòng.
Bài phát biểu của Thủ tướng May đã được người đứng đầu đàm phán Brexit của EU Michel Barnier và giới lãnh đạo doanh nghiệp vô cùng hài lòng vì những người này trước đó luôn kêu gọi về việc cần có thời kỳ chuyển đổi hậu Brexit. Ông Barnier cho rằng, Thủ tướng May đã thể hiện tình thần xây dựng mà EU luôn đề cao trong tiến trình đàm phán. Ông đánh giá “bài phát biểu thể hiện thiện chí tiến về phía trước của Anh" trong bối cảnh thời gian còn lại để thực hiện đàm phán giữa hai bên không còn nhiều.
Tuy nhiên ông Barnier cũng cho rằng còn rất nhiều việc cần phải làm giữa hai bên và Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit của Anh David Davis cần phải trình bày những đường hướng Brexit này của Anh một cách chi tiết hơn tại cuộc họp ở Brussels vào tuần tới, trong đó bao gồm cả khoản tiền 20 tỷ Euro mà bà May cam kết để bù đắp cho lỗ hổng ngân sách của EU trong năm 2019-2020 do Anh rời khỏi Liên minh này.
Ông Barnier cho rằng, bài phát biểu của bà May đã có tác động tích cực đến các nước EU, tuy nhiên ông cũng ngụ ý cho biết tại hội nghị thượng đỉnh EU vào tháng 10 tới, có lẽ ông sẽ không thể báo cáo với hội nghị là đàm phán Anh - EU đã đạt được những tiến bộ đủ để có thể chuyển từ giai đoạn đàm phán "hóa đơn li hôn" sang đàm phán về tương lai quan hệ đối tác Anh-EU như phía Anh mong muốn.