Mặc dù vấp phải sự phản đối của vùng nói tiếng Pháp Wallonie của Bỉ, EU và Canada đều nhất trí tiếp tục nỗ lực nhằm đạt được thỏa thuận này theo đúng kế hoạch.
Vẫn tổ chức hội nghị thượng đỉnh về CETA
Phát biểu sau cuộc điện đàm ngày 25/10 với Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk nêu rõ: Mặc dù Bỉ tuyên bố chưa sẵn sàng ký Hiệp định CETA giữa EU và Canada do vấp phải sự phản đối của vùng Wallonie nhưng EU và Canada vẫn còn cơ hội cứu vãn thỏa thuận này.
Ông nhấn mạnh, hội nghị thượng đỉnh EU - Canada nhằm hoàn tất thỏa thuận CETA vẫn diễn ra, đồng thời khuyến khích các bên hợp tác tìm giải pháp tháo gỡ thế bế tắc hiện nay. Tuy nhiên, Chủ tịch Tusk tránh đề cập tới chương trình nghị sự của hội nghị, cụ thể là ông không tiết lộ gì về khả năng CETA có thể được ký kết hay các nhà lãnh đạo sẽ chỉ tiếp tục thương lượng.
| Đối với Canada, CETA là thỏa thuận thương mại lớn và có tham vọng nhất mà nước này đạt được. (Nguồn: Economica) |
Trước đó, Văn phòng của Thủ tướng Canada cũng ra thông báo cho biết các nhà lãnh đạo hai bên đã nhất trí phía EU và các quốc gia thành viên vẫn tiếp tục chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh này và CETA sẽ được ký kết theo kế hoạch.
Phát biểu với báo giới tại Ottawa sau khi trở về từ Brussels, Bộ trưởng Thương mại Canada Chrystia Freeland tuyên bố CETA chưa "chết yểu", đồng thời nhấn mạnh "hiện quả bóng đang nằm trong phần sân của EU". Bà cũng cho biết các bên đang nỗ lực tháo gỡ vướng mắc từ phía Wallonie.
Trước đó, EU đưa ra đề xuất mới và kèm theo "tối hậu thư" yêu cầu Bỉ sẽ phải đưa ra quyết định rõ ràng đối với việc ký kết CETA. Tuy nhiên, Thủ hiến vùng Wallonie Paul Magnette đã bày tỏ sự thất vọng đối với những đề xuất mới bảo vệ các nhà đầu tư của EU, đồng thời bác bỏ "tối hậu thư" và chỉ trích việc khối này gây sức ép yêu cầu Bỉ phải thông qua thỏa thuận CETA trước đêm ngày 24/10 là phi dân chủ.
Sau cuộc họp ngắn của Ủy ban Hòa hợp, gồm các Bộ trưởng chủ chốt của liên bang và lãnh đạo đại diện các vùng của Bỉ, trong bối cảnh thời hạn chót mà EU đưa ra, Thủ tướng Bỉ Charles Michel tuyên bố nước này chưa sẵn sàng ký CETA. Ông Michel đồng thời nhấn mạnh, hiện còn quá sớm để tuyên bố CETA đã hết hi vọng và chính quyền vùng Wallonie cũng như ông vẫn mở cánh cửa đối thoại.
Nguy cơ “chết yểu”
Năm 2013, EU và Canada đã đạt được thỏa thuận CETA về mặt nguyên tắc nhằm thúc đẩy kim ngạch thương mại hai chiều tăng thêm 20%, tạo ra 80.000 việc làm mới cùng các cơ hội cho người dân Canada cũng như các nước EU.
Đối với Canada, CETA là thỏa thuận thương mại lớn và có tham vọng nhất mà nước này đạt được, bao gồm hầu hết các lĩnh vực trong quan hệ thương mại kinh tế song phương Canada - EU, trong đó có thương mại hàng hóa và dịch vụ, đầu tư, thu mua chính phủ... Hiệp định này cũng bao gồm những lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm và vượt ra khỏi những hiệp định thương mại truyền thống của Canada. Ngoài ra, việc ký kết CETA với EU còn có thể giúp Canada tăng thu nhập thêm 12 tỷ USD/năm. Với EU, CETA là thỏa thuận thương mại đầu tiên của EU với một quốc gia thành viên Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) và là nền tảng cho một thị trường hợp nhất xuyên Đại Tây Dương.
| Người biểu tình phản đối CETA. (Nguồn: Reuters) |
Theo kế hoạch, CETA sẽ được ký kết tại Hội nghị thượng đỉnh EU - Canada vào ngày 27/10 tới. Tuy nhiên, hiệp định này có nguy cơ bị đổ vỡ ngay khi chưa được ký kết mà nguyên nhân chính là vấp phải sự phản đối của Cơ quan lập pháp vùng Wallonie của Bỉ. Chính quyền và người dân khu vực này lo ngại tiêu chuẩn về tiêu dùng và bảo vệ môi trường tại châu Âu sẽ bị hạ thấp và thị trường lao động bị đe dọa. Điều này đồng nghĩa với việc Chính phủ Bỉ không thể thông qua CETA, bởi theo quy định phải nhận được sự đồng ý của tất cả các cơ quan lập pháp cấp liên bang, vùng và cộng đồng ngôn ngữ tại nước này. Diễn biến trên đã đẩy CETA rơi vào tình trạng "lấp lửng" sau 7 năm đàm phán.
Giới phân tích cho rằng, nếu CETA không được ký kết, đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào chính sách thương mại của EU, vốn đang loay hoay trong vấn đề Brexit (Anh rời khỏi EU) và tình trạng tăng trưởng kinh tế trì trệ. Ủy viên châu Âu phụ trách thương mại, bà Cecilia Malmström, từng cho rằng nếu EU không thể ký một thỏa thuận tốt với Canada - một trong những đồng minh thân cận của khối này, thế giới sẽ đặt câu hỏi rằng liệu EU có phải là đối tác đáng tin cậy hay không. Ngoài ra, nếu CETA thất bại, EU khó có thể hy vọng đạt được các thỏa thuận tương tự với Mỹ hay Nhật Bản.
Với những lợi ích song hành cùng thách thức, việc EU và Canada nhất trí tiếp tục tổ chức hội nghị thượng đỉnh về CETA cho thấy quyết tâm hoàn tất thỏa thuận của cả hai bên.