Gắn kết người dân giữa các quốc gia

Những thành tựu

Báo cáo đánh giá việc thực hiện Kế hoạch tổng thể ASCC giai đoạn 2009 - 2015 đã chỉ ra những kết quả phát triển quan trọng của Cộng đồng, góp phần thúc đẩy sự thay đổi xã hội trong khu vực. Việc thực hiện Kế hoạch tổng thể ASCC nhìn chung khá tích cực, trong đó có khoảng 99% các dòng hành động đã được giải quyết thông qua việc tiến hành các hoạt động khác nhau của các cơ quan chuyên ngành ASEAN.

Đáng chú ý, trong vòng hai thập kỷ qua, tỷ lệ người sống dưới mức 1,25 USD/ngày đã giảm từ 1/2 xuống còn 1/8. Tất cả các nước thành viên ASEAN đã cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong Chỉ số phát triển con người. Hầu hết các nước thành viên đã ban hành luật pháp, chính sách và chương trình an sinh xã hội để ứng phó với các tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa đối với các nhóm yếu thế. Tỷ lệ phụ nữ tham gia nghị viện đạt mức 18,5%. Đã có 24 di sản văn hoá của ASEAN được UNESCO công nhận... Thêm vào đó, số dân trong độ tuổi 15-24 biết chữ ở khu vực ASEAN đã đạt tỷ lệ hơn 98%.

Với dân số hiện nay trên 630 triệu người, trong đó hơn 300 triệu người tham gia lực lượng lao động, tổng sản lượng hàng năm ước tính 2.000 tỷ USD, Cộng đồng ASEAN không chỉ chú trọng vào yếu tố thị trường chung, mà còn đặc biệt chú ý đến việc hỗ trợ nhau để trở thành khu vực phát triển đồng đều.

ASCC  năm 2025 được kỳ vọng sẽ thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và mang lại lợi ích cho họ; là một cộng đồng đùm bọc, bền vững, tự cường và năng động. Cùng với đó, Kế hoạch tổng thể đến năm 2025 tiếp tục khẳ̉ng đị̣nh “trọ̣ng tâm củ̉a ASCC là̀ cam kế́t nâng cao chấ́t lượng cuộ̣c số́ng củ̉a ngườ̀i dân thông qua cá́c hoạt động hợp tác hướng vào người dân, thân thiệ̣n vớ́i môi trường và̀ hướng tới thúc đẩy phát triển bền vững”. Việc thực hiện Kế hoạch tổng thể đang được tích cực triển khai bở̉i cá́c cơ quan chuyên ngành thuộc Cộng đồng, trong đó Hộ̣i đồ̀ng ASCC chịu trách nhiệm giám sát việc thực hiện, với sự hỗ trợ của Hội nghị các quan chức cấp cao (SOCA) và cá́c cơ quan chuyên ngà̀nh.

Đóng góp có trách nhiệm            

Trải qua hơn hai thập kỷ gia nhập ASEAN, Việt Nam đã và đang thực hiện đầy đủ, có trách nhiệm nghĩa vụ của mình, góp phần quan trọng vào sự phát triển và thành công của ASEAN nói chung và ASCC nói riêng.

Việt Nam đã nỗ lực thúc đẩy xây dựng, hoàn thiện các văn kiện định hướng cho việc thực hiện các mục tiêu của ASCC. Trong Năm Chủ tịch ASEAN 2010, Việt Nam đã đưa ra sáng kiến, chủ trì xây dựng và trình các nhà lãnh đạo cấp cao ASEAN thông qua hai văn kiện quan trọng của ASCC là Tuyên bố Hà Nội về Phúc lợi và Phát triển cho phụ nữ và trẻ em trong ASEAN; và Tuyên bố của Lãnh đạo cấp cao ASEAN về Phát triển nguồn nhân lực và kỹ năng nghề cho phục hồi kinh tế và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã đưa ra sáng kiến và cùng các nước ASEAN nỗ lực xây dựng các Tuyên bố khác như: Tuyên bố ASEAN về Tăng cường an sinh xã hội; Tuyên bố về xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và xóa bỏ bạo lực đối với trẻ em trong ASEAN; Tuyên bố Bandar Seri Begawan về thanh niên tình nguyện và doanh nhân trẻ; Tuyên bố ASEAN về tăng cường hợp tác trong quản lý thảm họa. Các Tuyên bố này đều được thông qua vào năm 2013. Đây là các văn kiện quan trọng, định hướng hoạt động cũng như thúc đẩy quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN năm 2015.

Các sáng kiến khu vực và Kế hoạch tổng thể ASCC giai đoạn 2009 – 2015 được tích cực triển khai ở Việt Nam. Qua đó, Việt Nam được đánh giá là một thành viên có nhiều cố gắng trong việc lồng ghép thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch tổng thể này vào các chương trình, dự án quốc gia và đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trên các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, môi trường, khoa học và công nghệ.

Việt Nam cũng nỗ lực đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thành viên và thúc đẩy hợp tác chuyên ngành thông qua việc tổ chức thành công các sự kiện quan trọng cấp Bộ trưởng thuộc ASCC. Điển hình như: tổ chức thành công Hội nghị Hội đồng ASCC lần thứ ba vào tháng 4/2010 và lần thứ năm vào tháng 8/2010; Hội nghị Bộ trưởng Thanh niên ASEAN lần thứ bảy năm 2011; Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật ASEAN lần thứ sáu cùng các sự kiện văn hóa, nghệ thuật liên quan vào tháng 4/2014; Hội nghị Bộ trưởng Y tế ASEAN lần thứ 12 vào tháng 9/2014; Hội thi tay nghề ASEAN vào tháng 10/2014; Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN lần thứ 13 và các sự kiện liên quan vào tháng 10/2015.

Ngay sau khi Cộng đồng ASEAN chính thức thành lập, Việt Nam đã hưởng ứng các sáng kiến và nỗ lực chung của ASEAN qua việc tích cực thực hiện những ưu tiên trong lĩnh vực lao động, việc làm, thúc đẩy và bảo vệ quyền của lao động di cư; lồng ghép giới và bảo vệ các quyền của phụ nữ; thúc đẩy và bảo vệ quyền có quốc tịch của phụ nữ và trẻ em; thúc đẩy sự tham gia kinh tế của người cao tuổi; diễn đàn trẻ em ASEAN nhằm tăng cường sự tham gia và thúc đẩy thực hiện các quyền của trẻ em,...

Trong thực hiện Kế hoạch tổng thể ASCC đến năm 2025, Việt Nam đã tiên phong với việc ban hành “Đề án xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện các mục tiêu của ASCC đến năm 2025” ở cấp quốc gia. Đề án đã được giới thiệu tại các phiên họp của Hội nghị Hội đồng ASCC và nhận được sự quan tâm của tất cả các nước thành viên. Các nước đánh giá cao và đề nghị Việt Nam thường xuyên chia sẻ về tiến độ thực hiện Đề án ở cấp quốc gia như một điển hình tốt trong ASEAN.

Tương lai rộng mở nhưng đầy thách thức

Sau nửa thập kỷ phát triển, tương lai phía trước của ASEAN vẫn đang rộng mở. Đặc biệt, trong bối cảnh thế giới đang biến đổi nhanh và tác động của Cách mạng Công nghiệp 4.0 hứa hẹn nhiều cơ hội và không ít thách thức với các nước trong khối.

Mặc dù có thêm nhiều cơ hội việc làm, di chuyển lao động có kỹ năng, thúc đẩy, bảo vệ quyền của nhóm yếu thế và an sinh xã hội, Việt Nam cũng sẽ gặp những thách thức do hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân sự trong việc thực hiện các hoạt động theo cam kết khu vực về lao động và xã hội, ngay cả đối với những sáng kiến hoạt động do Việt Nam đề xuất. Ngoài ra, nhận thức của người dân về ASEAN nói chung và về ASCC nói riêng vẫn còn chưa cao.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã xác định rõ phương hướng cho thời gian tới.

Thứ nhất, tiếp tục tham gia với phương châm “chủ động, tích cực và có trách nhiệm”; đóng vai trò đi đầu hoặc dẫn dắt trong một số lĩnh vực hay vấn đề mà ta có thế mạnh hoặc có lợi ích trực tiếp; kiên trì các vấn đề nguyên tắc nhưng linh hoạt về biện pháp và cách thức tiến hành nhằm tranh thủ những điểm tương đồng, hạn chế và thu hẹp bất đồng, tăng cường đoàn kết và hợp tác ASEAN; kết hợp chặt chẽ giữa các hoạt động đa phương và song phương.

Thứ hai, chuẩn bị tốt hơn về mặt nội bộ, nhất là chủ động nghiên cứu, đề xuất các sáng kiến, dự án có giá trị và khả thi nhằm đưa những ưu tiên của Việt Nam vào các hoạt động khu vực hướng tới việc học hỏi kinh nghiệm và điển hình tốt về luật pháp, chính sách và việc thực hiện các lĩnh vực chuyên ngành.

Thứ ba, tăng cường nguồn nhân lực, vật lực nhằm đảm bảo sự tham gia và tiếng nói đồng đều của Việt Nam trong tất cả các cơ quan chuyên ngành, các hoạt động theo nghĩa vụ thành viên; cần có kế hoạch phân bổ nguồn lực tài chính và kỹ thuật để thực hiện các cam kết, sáng kiến của Việt Nam trong ASEAN nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của Việt Nam.

Thứ tư, nâng cao nhận thức về ASEAN cũng như tầm quan trọng của việc Việt Nam tham gia hợp tác ASEAN để có sự quan tâm và đầu tư nguồn lực thích đáng, đặc biệt là sự chú trọng và ủng hộ của lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương; tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ban, ngành, đoàn thể; thường xuyên rà soát, điều chỉnh các quy định trong nước để tạo thuận lợi cho việc thực hiện các cam kết ASEAN.

Đào Ngọc Dung

Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội