| Hát bả trạo trong lễ cầu ngư của các địa phương ven biển Quảng Nam. (Nguồn: baoquangnam.com.vn) |
Ngày 25/2 vừa qua, tại cảng cá Tam Giang (xã Tam Giang, huyện Núi Thành), tỉnh Quảng Nam đã đón nhận Bằng công nhận Hát bả trạo là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự kiện quan trọng của địa phương mang dấu ấn mới trong đời sống tinh thần và vật chất của người dân vùng biển Quảng Nam.
Hát bả trạo (bả: nắm, trảo: chèo đò) còn gọi là chèo bả trạo, hò hầu linh, hò đưa linh... là một loại hình nghệ thuật dân gian lâu đời mang yếu tố tâm linh của cư dân ven biển tỉnh Quảng Nam nói chung, huyện Núi Thành nói riêng. Bắt nguồn từ việc người dân làm lễ tế cá Ông, hát bả trạo ra đời làm phong phú nghi thức tâm linh của ngư dân, nhằm cầu mong cho biển thuận gió hòa, được mùa tôm cá, cầu cho quốc thái dân an.
Hát bả trạo thường được tổ chức vào dịp lễ cầu ngư, lễ tế cá Ông vào đầu năm mới, trước hành trình ra biển của ngư dân. Loại hình nghệ thuật này có sự kết hợp nhuần nhuyễn về nghệ thuật, nghi lễ, múa dân gian với âm nhạc dân ca truyền thống của cư dân miền biển. Vì vậy, bả trạo rất dễ hát, dễ thuộc, dễ nghe và dễ đi vào lòng người.
Ở Quảng Nam, các nghệ nhân cũng dùng các hình thức như hát nam, hát khách, tán, nói lối xoay quanh nội dung ca ngợi công đức của cá Ông hiển linh cứu người trong cơn nguy biến, cầu mong đánh bắt được nhiều hải sản đồng thời mô tả tinh thần lạc quan, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau của ngư dân trong quá trình mưu sinh nhọc nhằn trên biển cả nhằm vươn tới cuộc sống ấm no, đầy đủ. Mỗi khi làn điệu bả trạo được xướng lên thì cả nghệ nhân đến người xem đều một mực thành tâm cầu mong cho sự bình yên, thịnh vượng đến với mọi người, mọi nhà.
Hiện tại, ở 5 xã miền biển của huyện Núi Thành, mỗi xã đều có ít nhất một đội hát bả trạo để phục vụ trong các dịp lễ, dịp Tết, lễ tế cá Ông, lễ cầu ngư đầu năm mới.