Cơ trưởng Yared Getachew điều khiển chiếc Boeing 737 Max 8 xấu số của Ethiopian Airlines đã đối mặt với tình huống khẩn cấp gần như ngay lập tức sau khi máy bay cất cánh từ thủ đô Addis Ababa, Ethiopia hôm 10/3.
New York Times dẫn một nguồn tin theo dõi các liên lạc hàng không cho biết với giọng nói hoảng hốt, cơ trưởng đã đề nghị với trạm kiểm soát không lưu về việc đưa máy bay quay trở lại sân bay sau 3 phút khi máy bay tăng tốc với tốc độ bất thường.
“Khẩn cấp, đề nghị quay trở về. Đề nghị cho hạ cánh”, cơ trưởng nói với các nhân viên trạm kiểm soát không lưu khi họ đang vội vã chuyển hướng hai máy bay khác đang tới gần sân bay.
| Cơ trưởng Yared Getachew, 29 tuổi, là một trong 157 người thiệt mạng sau vụ tai nạn máy bay ở Ethiopia. (Nguồn: Twitter) |
Quan sát từ trạm kiểm soát không lưu cho thấy máy bay 737 Max 8 đã dao động lên xuống trong khoảng cách hàng trăm mét và đây là dấu hiệu cho thấy sự bất thường.
Cũng theo nguồn tin, mọi liên lạc giữa trạm kiểm soát không lưu và máy bay mang số hiệu chuyến bay 302 của Ethiopian Airlines đi từ Addis Ababa tới Nairobi bị mất sau 5 phút máy bay cất cánh từ sân bay.
Nguồn tin cho biết chỉ một phút sau khi máy bay cất cánh, cơ trưởng Getachew đã thông báo một vấn đề về “kiểm soát bay” bằng giọng nói bình tĩnh. Thời điểm đó radar cho thấy độ cao của máy bay đang ở dưới mức được cho là độ cao an toàn tối thiểu tính từ mặt đất trong quá trình cất cánh.
Chỉ trong 2 phút, máy bay đã lên đến độ cao an toàn hơn và phi công nói muốn duy trì đường bay thẳng ở khoảng cách 4.200m.
Sau đó, trạm kiểm soát không lưu quan sát thấy máy bay đã lên xuống hàng trăm mét và dường như di chuyển nhanh bất thường. Trạm kiểm soát không lưu khi đó “bắt đầu băn khoăn không biết máy bay đang vận hành như thế nào”.
Hai chuyến bay khác của Ethiopia mang số hiệu 613 và 629 đang tiếp cận sân bay từ phía Đông. Dự cảm về tình huống khẩn cấp của chuyến bay 302, trạm kiểm soát không lưu yêu cầu hai chuyến bay 613 và 629 duy trì ở độ cao lớn hơn. Trong lúc trạm kiểm soát không lưu trao đổi với hai máy bay 613 và 629, cơ trưởng Gatechew đã đề nghị đưa máy bay quay trở lại sân bay với giọng nói hoảng hốt.
Chuyến bay 302 vừa bay được 3 phút và dường như tăng tốc lên tốc độ cao hơn, vượt quá giới hạn an toàn. Sau khi được trạm kiểm soát không lưu đồng ý cho quay đầu, máy bay đã chuyển hướng sang bên phải trong khi tiếp tục bay cao lên. Một phút sau đó, máy bay biến mất khỏi màn hình radar tại khu vực phi quân sự bị cấm.
Đoạn hội thoại của phi công với trạm kiểm soát không lưu từ trong buồng lái đã hé lộ những thông tin mới về những phút cuối cùng của chiếc Boeing 737 Max trước khi máy bay gặp nạn khiến toàn bộ 157 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.
Sự tương đồng giữa hai thảm kịch
Vụ rơi máy bay Ethiopian Airlines là thảm kịch hàng không thứ hai xảy ra xảy ra với 737 Max 8, dòng máy bay bán chạy nhất của Boeing, sau vụ việc đầu tiên của hãng hàng không Lion Air (Indonesia) khiến 189 người thiệt mạng vào tháng 10/2018.
| Người thân của một nạn nhân bốc đất lên mặt tại hiện trường vụ rơi máy bay tại Ethiopia. (Nguồn: Reuters) |
Theo các nhà chức trách Mỹ và Canada, sự tương đồng về đường bay của hai chiếc 737 Max 8 trong hai vụ tai nạn cách nhau chưa đầy 5 tháng có thể là dấu hiệu cho thấy chúng rơi vì cùng một nguyên nhân. Tuy nhiên, các nhà chức trách cũng lưu ý rằng vẫn chưa có lời giải thích chính thức nào được đưa ra và hai máy bay này có thể rơi vì những lý do khác nhau.
Đoạn hội thoại ghi lại những phút cuối của máy bay Ethiopian Airlines được hé lộ khi giới phi công vẫn đang thảo luận về tốc độ mà họ cho là cao tới mức nguy hiểm của máy bay này sau khi cất cánh từ sân bay quốc tế Bole ở Addis Ababa.
Theo các phi công, những dữ liệu radar hiện có cho thấy máy bay của Ethiopian Airlines đã tăng tốc nhanh hơn nhiều so với tiêu chuẩn thông thường. Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này vẫn chưa được lý giải.
“Điều bất thường nhất là tốc độ” John Cox, nhà tư vấn về an toàn hàng không và là cựu phi công lái Boeing 737, cho biết.
“Tốc độ quá cao. Câu hỏi là tại sao lại cao như vậy. Máy bay tăng tốc quá nhanh so với bình thường”, ông Cox, cựu chủ tịch ban an toàn bay thuộc Hiệp hội Phi công tại Mỹ, nói thêm.
Các quan chức của Ethiopian Airlines cho biết phi hành đoàn trên chuyến bay mang số hiệu 302 đã thông báo cho trạm kiểm soát không lưu các vấn đề về “kiểm soát bay” chỉ vài phút trước khi mất liên lạc. Đoạn hội thoại mới được hé lộ giữa trạm kiểm soát không lưu và cơ trưởng Yared Getachew, người có kinh nghiệm với 8.000 giờ bay, đã cung cấp thêm thông tin về những gì diễn ra trong buồng lái.
Vụ rơi máy bay Ethiopian Airlines ngay lập tức được đưa ra so sánh với vụ rơi máy bay của Lion Air. Cả hai máy bay đều gặp nạn ngay sau khi cất cánh và trong cả hai vụ việc, phi hành đoàn đều tìm cách đưa máy bay quay trở lại sân bay.
Các chuyên gia hàng không cho rằng vấn đề xảy ra với phần mềm bay, Hệ thống Tăng cường Chức năng Điều khiển (MCAS) và cảm biến góc tấn có thể là nguyên nhân dẫn tới hai vụ tai nạn của Ethiopian Airlines và Lion Air.
Cuộc điều tra về vụ rơi máy bay Ethiopia vẫn đang ở giai đoạn đầu tiên và các nhà chức trách về an toàn hàng không vẫn cho rằng còn quá sớm để đưa ra kết luận về vụ việc. Hai hộp đen của máy bay, trong đó có dữ liệu về hành trình bay và ghi âm buồng lái, đã được đưa tới Pháp hôm 14/3 để phân tích.