Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thảo luận trực tuyến về tình hình khu vực Vịnh Ba Tư

Phiên họp do Ngoại trưởng Nga (nước Chủ tịch HĐBA tháng 10/2020) chủ trì cùng sự tham dự và phát biểu của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, Niger, Nam Phi, Iran và nhiều đại diện các nước thành viên Liên hợp quốc (LHQ).

Trong phát biểu, Tổng Thư ký LHQ António Guterres nhấn mạnh vị trí địa chiến lược quan trọng của Vùng Vịnh với rất nhiều tiềm năng thuận lợi cho hợp tác, phát triển; bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những căng thẳng về chính trị, an ninh gần đây tại khu vực, đặc biệt là cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng đang diễn ra ở Yemen.

Tổng Thư ký LHQ kêu gọi các bên liên quan kiềm chế tối đa, tránh đối đầu, giảm leo thang căng thẳng bằng những nỗ lực chung về đối thoại, xây dựng lòng tin, tiến tới thiết lập một cấu trúc an ninh tập thể ở khu vực; đồng thời nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn toàn cầu và việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt làm ảnh hưởng đến công tác cứu trợ nhân đạo, ứng phó với ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19.

Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Đặng Minh Khôi nhận định, Vịnh Ba Tư là khu vực lịch sử độc đáo với nền văn minh đặc trưng và bản sắc văn hóa riêng, có sự hội nhập sâu rộng với thế giới từ nhiều thế kỷ qua. Ngày nay, Vịnh Ba Tư tiếp tục là trung tâm của những chuyển động địa chính trị tại Trung Đông và có tiềm năng kinh tế và năng lượng phong phú để mang lại hòa bình, an ninh và thịnh vượng cho cả khu vực và thế giới.

Tuy nhiên những bất ổn gần đây tại Vịnh Ba Tư nếu không được giải quyết, kiểm soát tốt sẽ gây ra những hệ lụy khó lường đối với những cuộc xung đột đan xen, khủng hoảng nhân đạo khác tại khu vực như ở Syria, Yemen, Libya, Palestine và Lebanon.

Thứ trưởng nhấn mạnh, tất cả các bên liên quan đều có vai trò và trách nhiệm quan trọng để bảo đảm hòa bình và ổn định tại khu vực và cần có những nỗ lực chung để thúc đẩy tuân thủ tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương LHQ, các Nghị quyết liên quan của HĐBA, các cam kết quốc tế, cũng như cần kiềm chế, không nên có hành động hoặc phát biểu có thể gây căng thẳng và cố gắng thúc đẩy đối thoại, đàm phán để giải quyết bất đồng.

Thứ trưởng Đặng Minh Khôi cho biết, đây là thời điểm phù hợp để xem xét và có những hành động cụ thể để hiện thực hóa ý tưởng về một cơ chế an ninh tập thể tại Vịnh Ba Tư. Tuy nhiên, cơ chế này cần thiết lập phù hợp với hoàn cảnh đặc trưng của khu vực và trên cơ sở các nguyên tắc của Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, đặc biệt là các nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không sử dụng vũ lực và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

Việc tiến hành đối thoại về các lợi ích chung đối với an ninh khu vực có thể mở đường và đóng vai trò quan trọng trong giảm căng thẳng và xây dựng lòng tin. Những lợi ích chung đó có thể bao gồm giải quyết xung đột giữa Israel và Palestine, chống khủng bố, buôn bán vũ khí bất hợp pháp, bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải, thúc đẩy giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, trong đó có việc thực hiện Nghị quyết 2231 năm 2015 của HĐBA, Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) về hạt nhân Iran và hiện thực hóa Khu vực Trung Đông phi vũ khí hạt nhân.

Đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam nhận định, cách tiếp cận an ninh toàn diện sẽ không thể thiếu vai trò của các tổ chức khu vực, ASEAN chính là ví dụ trực quan sinh động với vai trò trung tâm trong cấu trúc an ninh Đông Nam Á. Trên cơ sở đó, cần khuyến khích và tăng cường hợp tác giữa các tổ chức khu vực, tiểu khu vực ở Trung Đông và Vùng Vịnh với LHQ, HĐBA trong lĩnh vực ngăn ngừa xung đột, trung gian hòa giải và ngoại giao phòng ngừa trên cơ sở Chương VIII của Hiến chương LHQ.

Kết luận, Thứ trưởng Đặng Minh Khôi khẳng định Việt Nam luôn có quan hệ thân thiện và hợp tác với tất cả quốc gia tại khu vực Vịnh Ba Tư và Trung Đông, cam kết sẵn sàng có những đóng góp ý nghĩa để tạo môi trường thuận lợi cho đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng tại khu vực này.