Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN

Tại các Hội nghị, các nước ASEAN đã cơ bản thống nhất về chương trình hoạt động, nghị sự và danh mục các văn kiện của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 22 sẽ diễn ra tại Brunei từ 24-25/4/2013 với chủ đề “Người dân của chúng ta, Tương lai của chúng ta”. Dự kiến Lãnh đạo các nước ASEAN sẽ trao đổi các nội dung ưu tiên của ASEAN trong năm, nhất là về đẩy mạnh tiến độ xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và định hướng tương lai của Hiệp hội; duy trì đoàn kết và thống nhất; mở rộng và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác cũng như phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình; trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm...

Trong trao đổi, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhấn mạnh trong năm 2013, ASEAN cần tạo bước chuyển quan trọng trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đẩy mạnh hơn nữa các nỗ lực ở tầm khu vực và quốc gia để đạt được các mục tiêu đặt ra trong các Kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng; đồng thời, cần tiếp tục duy trì đoàn kết và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong tiến trình liên kết khu vực cũng như các vấn đề quan trọng có tầm chiến lược đối với ASEAN.

Các Bộ trưởng Ngoại giao nhất trí về việc ASEAN cần tiếp tục vai trò chủ động và đóng góp tích cực vào hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực; phát huy các công cụ và cơ chế hợp tác chính trị-an ninh hiện có ở khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố 6 nguyên tắc của ASEAN và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)… Theo đó, Hội nghị đã xem xét và kiến nghị các bước thúc đẩy để các nước có vũ khí hạt nhân sớm tham gia ký Nghị định thư của Hiệp ước SEANWFZ; xây dựng tiêu chí và khuyến khích thêm các đối tác tham gia Hiệp ước TAC.

Các Bộ trưởng đánh giá cao các kết quả đã đạt được trong triển khai Kế hoạch tổng thể Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC) năm qua, đề nghị ASEAN cần tiếp tục tập trung thực hiện hiệu quả 14 lĩnh vực ưu tiên, nhất là thúc đẩy hòa bình, ổn định, tăng cường xây dựng lòng tin và các chuẩn mực ứng xử ở khu vực; hợp tác ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên như an ninh biển, quản lý thiên tai, tội phạm xuyên quốc gia… Các nước cũng nhấn mạnh cần tăng cường hơn nữa công tác điều phối, phối hợp giữa các cơ quan trong trụ cột Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN, cũng như phối hợp giữa các diễn đàn có liên quan, nhằm bảo đảm việc triển khai hiệu quả Kế hoạch tổng thể của ASEAN về lĩnh vực chính trị-an ninh.

Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các Bộ trưởng nhất trí ASEAN cần tiếp tục triển khai hiệu quả các thỏa thuận, chương trình hợp tác đã có với các đối tác, cũng như chủ động định hướng hợp tác tại các khuôn khổ, diễn đàn hợp tác giữa ASEAN với các đối tác như ASEAN+1, ASEAN+3, ARF, EAS, ADMM+…; tăng cường quan hệ với các đối tác như Nhật, Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nga, EU..., trong đó có hướng tới kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc, Cấp cao kỷ niệm 40 quan hệ đối thoại ASEAN-Nhật Bản… ASEAN hoan nghênh việc các đối tác tăng cường hợp tác và đóng góp xây dựng và tích cực vào hòa bình, an ninh, ổn đinh, xây dựng lòng tin và phát triển ở khu vực.

Trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nêu quan ngại về tình hình căng thẳng tại Bán đảo Triều Tiên, nhấn mạnh lại lập trường của ASEAN và kêu gọi các bên kiềm chế, giảm căng thẳng, phấn đấu vì một Bán đảo Triều Tiên hoà bình, ổn định và không có vũ khí hạt nhân như đã nêu trong Tuyên bố Chủ tịch ASEAN về tình hình Bán đảo Triều Tiên ngày 12/2/2013.

Về Biển Đông, Bộ trưởng các nước ASEAN khẳng định tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định và an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS); tôn trọng và thực hiện đầy đủ DOC đi đôi với thúc đẩy việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC); nhấn mạnh Nguyên tắc 6 điểm về Biển Đông của ASEAN, Tuyên bố chung ASEAN-TQ kỷ niệm 10 năm DOC. Các Bộ trưởng hoan nghênh kết quả tham vấn Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN- Trung Quốc (Bắc Kinh, 1-2/4/2013) và giao SOM ASEAN tiếp tục làm việc với Trung Quốc nhằm thúc đẩy Bộ quy tắc ứng xử COC.

Phát biểu tại các Hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao vai trò và những nỗ lực của Brunei với tư cách Chủ tịch ASEAN năm 2013; đồng thời nêu đậm những vấn đề thuộc nội dung ưu tiên chung của ASEAN, trong đó nhấn mạnh ý nghĩa của việc đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN vào 2015 đối với khu vực, nhất là cần triển khai hiệu quả Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội; tăng cường kết nối ASEAN cả về hạ tầng, chính sách và người dân; tăng cường quan hệ với các đối tác; xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết, thịnh vượng và hướng tới người dân, ngày càng phát huy vai trò, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển ở khu vực.

Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục đoàn kết, phát huy vai trò tích cực, chủ động trong khu vực, tăng cường hợp tác khu vực ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra, như khủng khoảng kinh tế toàn cầu, thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh hàng hải, dịch bệnh…; ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò và hiệu quả của các công cụ, cơ chế hợp tác khu vực hiện có về hòa bình, an ninh như TAC, SEANWFZ, Tuyên bố DOC, các nguyên tắc EAS về quan hệ cùng có lợi, ARF, ADMM+…

Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng đã trao đổi về nhiều vấn đề khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông; nhấn mạnh ASEAN cần triển khai hiệu quả Tuyên bố 6 nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông và tiếp tục phát huy vai trò, tiếng nói nhằm bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển năm 1982 của LHQ, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, tăng cường xây dựng lòng tin và sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Bộ trưởng đánh giá cao kết quả Tham vấn giữa các Quan chức cao cấp ASEAN-Trung Quốc tại Bắc Kinh từ ngày 1-2/4/2013 cũng như ủng hộ vai trò tích cực của Thái Lan trong điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh, nhân dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác ASEAN-Trung Quốc, hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa tiến trình trao đổi về COC.

Bên lề các Hội nghị cấp Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã có các tiếp xúc với Bộ trưởng Ngoại giao một số nước để bàn các nội dung hợp tác song phương cùng quan tâm và trọng tâm của các Hội nghị./.