Họp Quan chức cao cấp ASEAN-Ấn Độ lần thứ 18

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Lê Hoài Trung đồng chủ trì cuộc họp cùng Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Ấn Độ Preeti Saran. Tham dự Cuộc họp có đại diện các nước ASEAN, Ban Thư ký ASEAN và các Bộ, ngành liên quan của Việt Nam.

Đây là cuộc họp đầu tiên Việt Nam đồng chủ trì với Ấn Độ kể từ khi Việt Nam đảm nhiệm vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ từ tháng 8/2015 đến tháng 8/2018. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh ASEAN đã chuyển sang giai đoạn phát triển mới với việc hình thành Cộng đồng ASEAN từ ngày 31/12/2015. Là một Đối tác chiến lược của ASEAN, Ấn Độ đang tích cực triển khai chính sách “Hành động Hướng Đông”, trong đó tăng cường quan hệ với các nước Đông Nam Á được xác định là một trong các ưu tiên. Hai bên cũng đã thông qua Kế hoạch Hành động ASEAN-Ấn Độ giai đoạn 2016-2020 và hướng tới kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ đối thoại vào năm 2017.

Hiện nay, Ấn Độ là một trong những Đối tác chiến lược của ASEAN. Quan hệ ASEAN-Ấn Độ phát triển khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực trên cả 3 trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội và đóng góp, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, tăng cường liên kết và kết nối khu vực.  Kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều Ấn Độ-ASEAN tăng 4,6%, từ hơn 68 tỷ USD năm 2011 lên gần 72 tỷ USD năm 2012, năm 2013-2014 đạt 74,3 tỷ USD.

Tại cuộc họp, các đại diện Ấn Độ và ASEAN đã tiến hành kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN-Ấn Độ, thảo luận về phương hướng tăng cường hợp tác ASEAN-Ấn Độ tại các diễn đàn khu vực, cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Cuộc họp kiến nghị các biện pháp thúc đẩy quan hệ phát triển hiệu quả và thực chất hơn nữa.

Theo đó, cuộc họp hoan nghênh Ấn Độ tích cực đẩy mạnh triển khai chính sách "Hành động Hướng Đông”, ủng hộ ASEAN xây dựng Cộng đồng. Về kinh tế, hai bên phấn đấu đạt mục tiêu kim ngạch trao đổi thương mại 200 tỷ USD vào năm 2025 thông qua triển khai hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do về hàng hóa, dịch vụ và đầu tư giữa ASEAN và Ấn Độ. ASEAN đánh giá cao Ấn Độ ủng hộ hợp tác kết nối với ASEAN và sớm triển khai khoản tín dụng 1 tỷ USD của Ấn Độ nhằm tăng cường kết nối hạ tầng cứng và kết nối số giữa Ấn Độ và ASEAN.

Trong lĩnh vực văn hóa-xã hội, hai bên tiếp tục hợp tác trong các lĩnh vực Ấn Độ có thế mạnh và ASEAN có nhu cầu như công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ môi trường, công nghệ chế biến và sản xuất dược phẩm. Cuộc họp cũng bàn về việc xây dựng danh mục các hoạt động ưu tiên 2016-2017 và tổ chức các sự kiện kỷ niệm quan hệ ASEAN-Ấn Độ năm 2017. Cuộc họp cũng sơ bộ nhất trí về Biên bản ghi nhớ thành lập Trung tâm ASEAN-Ấn Độ.

Về tình hình quốc tế và khu vực, các nước đều bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những diễn biến phức tạp và căng thẳng ngày càng gia tăng ở Biển Đông, nhấn mạnh việc phải thực hiện kiềm chế, tuân thủ Luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) cũng như Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Đồng thời các bên cần sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử trên biển (COC). Bên cạnh đó, cuộc họp cũng trao đổi về các thách thức an ninh xuyên quốc gia đang nổi lên như khủng bố, an ninh mạng, biến đổi khí hậu…

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Hoài Trung đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác ASEAN-Ấn Độ thời gian qua và khẳng định với vai trò là nước điều phối quan hệ ASEAN-Ấn Độ, Việt Nam sẽ hết sức nỗ lực đóng góp vào tăng cường quan hệ hai bên, làm cầu nối cho các nước ASEAN và Ấn Độ mở rộng hợp tác, nhất là trên các lĩnh vực như thúc đẩy liên kết khu vực, phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ, kinh tế số cũng như công nghệ cao.

Đánh giá Ấn Độ có vai trò quan trọng ở khu vực, có nhiều gắn kết với các nước Đông Nam Á về văn hóa, giao lưu nhân dân và kết nối qua hàng nghìn năm, Thứ trưởng Lê Hoài Trung cho rằng Ấn Độ và ASEAN chia sẻ nhiều điểm tương đồng về văn hóa, lịch sử. Trong giai đoạn tới, ASEAN và Ấn Độ cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa, cùng phấn đầu vì hoà bình, an ninh và hợp tác phát triển ở khu vực, giúp ASEAN ngày càng phát triển và phát huy vai trò trung tâm ở khu vực.

Về vấn đề Biển Đông, Thứ trưởng Lê Hoài Trung nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Ấn Độ; mong muốn Ấn Độ tiếp tục có những đóng góp tích cực, tăng cường hợp với ASEAN kinh nghiệm giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Thứ trưởng nhấn mạnh việc tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS; kiềm chế, không quân sự hóa, thực hiện nghiêm túc DOC và đi vào thương lượng thực chất để sớm đạt được COC.

Bên lề Hội nghị, Thứ trưởng Lê Hoài Trung đã trao đổi với bà Preeti Sara về quan hệ song phương, nhất là tăng cường trao đổi đoàn cấp cao trong năm 2016, họp Uỷ ban hỗn hợp và Tham vấn Chính trị định kỳ giữa hai nước.